کمیسیون تلفیق بودجه مجلس شورای اسلامی در اسفندماه گذشته، دولت را مکلف به حذف یارانه سه دهک پردرآمد جامعه نمود. این مصوبه افرادی را که مشمول قطع یارانه میشوند در 6 گروه دسته بندی نموده است. طبق مصوبه مذکور، گروه آخر شامل “کلیه کسانی که در 3 دهک بالای درآمدی هستند و در گروههای یاد شده ذکر نشدند” می‌باشد.
برای شناخت سه دهک پردرآمد ـ که حدود 24 میلیون نفر از جمعیت کشور را شامل میشود ـ داده‌های مراکز رسمی کشور ملاک خواهد بود. در این زمینه “آمار هزینه و درآمد خانوار” که از سوی مرکز آمار ایران منتشر میشود نشان میدهد که خانوارهای با درآمد سالانه بیش از 27٫5 میلیون تومان (معادل درآمد ماهانه دو میلیون و 288 هزار تومان) جزء سه دهک بالای درآمدی قرار گرفته و مشمول قطع یارانه خواهند شد.
توضیح آنکه آمار هزینه و درآمد خانوار هر ساله به صورت جداگانه برای مناطق شهری و مناطق روستایی محاسبه و منتشر میشود. با توجه به اینکه در ایران، جمعیت روستایی تقریبا نصف جمعیت شهری کشور است، هر دهک شهری معادل دو دهک روستایی جمعیت دارد.
بر اساس جداول فوق علاوه بر دهک‌های هشتم تا دهم شهری، دهک هفتم شهری نیز درآمدی بیشتر از دهک نهم روستایی دارد و جزء سه دهک پردرآمد کشور قرار میگیرد. بنابراین دهک‌های هفتم تا دهم شهری (4 دهک) و دهک دهم روستایی (یک دهک) تشکیل دهنده سه دهک پردرآمد کشور هستند.
آخرین آمار هزینه و درآمد خانوار که از سوی مرکز آمار ایران به صورت تفصیلی منتشر شده است مربوط به سال 1392 می‌باشد. همان گونه که جداول فوق نشان میدهد، متوسط درآمد سالانه دهک‌های مشمول قطع یارانه (4 دهک پردرآمد شهری و یک دهک پردرآمد روستایی) در سال 1392 بیش از 20٫8 میلیون تومان بوده است. با احتساب افزایش 18 درصدی متوسط درآمد خانوار در سال 93 (مطابق اعلام مرکز آمار) و افزایش 12 درصدی درآمد خانوار در سال 94 (معادل نرخ تورم در این سال)، خانوارهایی که درآمد سال 94 آنها بیش از 27٫5 میلیون تومان بوده است جزء سه دهک پردرآمد جامعه قرار گرفته و مشمول قطع یارانه در سال 95 خواهند شد.
به عبارت دقیق تر در صورت تصویب مصوبه کمیسیون تلفیق در صحن علنی مجلس و اجرای دقیق آن توسط دولت، یارانه خانوارهای با درآمد بالای دو میلیون و 290 هزار تومان در سال 95 قطع خواهد شد. البته در این میان برخی ملاحظات نظیر تعداد اعضای خانواده نیز لحاظ خواهد شد و به عنوان مثال یارانه خانواده‌هایی که دارای 5 فرزند یا بیشتر هستند، با هر سطح درآمدی حذف نمی‌شود.
بیان این نکته نیز ضروری است که سقف درآمد ذکر شده (ماهانه 2٫290 میلیون تومان) در بالا شامل مجموع درآمد پولی و غیر پولی خانوار می‌باشد. درآمد غیر پولی، مواردی نظیر ارزش اجاره‌بهای خانه مسکونی ملکی محل سکونت خانوار را در برمی‌گیرد که به علت مالکیت، اجاره بهایی بابت آن پرداخت نمی‌شود. درآمد پولی نیز دریافتی پولی خانوار در قالب حقوق و مزایا و درآمد کسب و کار او است که در میان عموم مردم صرفا همین بخش به عنوان درآمد فرد در نظر گرفته میشود. بنابراین سقف درآمد پولی‌ای که مشمول قطع یارانه میشود پایین تر از رقم مذکور یعنی ماهانه 2٫290 میلیون تومان خواهد بود.
در هر صورت باید دید اولا مصوبه مذکور در صحن علنی مجلس به تصویب خواهد رسید یا خیر، و در صورت تصویب، جمعیت 24 میلیون نفری مشمول قطع یارانه با چه ضوابط اجرایی از سوی دولت مورد شناسایی قرار خواهند گرفت.
