قاسم خورشیدی، مدیرکل دفتر مبارزه باقاچاق سوخت ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز در برنامه‌ای در رادیو اقتصاد درباره سامانه هوشمند سوخت گفت: من فکر می‌کنم باید به این سامانه و کارکردها و ضرورت های آن توجه جدی و دقیقی صورت گیرد.
خورشیدی با اشاره به اینکه راه‌اندازی سامانه هوشمند سوخت در سال 1386 براساس مطالعه ده ساله‌ای در کشور بود، افزود: راه‌اندازی این سامانه چندین هدف داشت؛ یکی از این اهداف مدیریت مصرف سوخت در بخش حمل و نقل کشور بود که این هدف همچنان به قوت خود باقی است زیرا ما همچنان الگوهای مصرف مناسبی در بنزین نداریم و با الگوهای موجودمان نمی‌توانیم شرایط مناسبی را بر مصرف‌مان حاکم کنیم، حتما اصلاحات اساسی باید اتفاق بیفتد.
*قیمت بنزین در همسایه‌ها 2 تا 5 برابر ایران
مدیرکل دفتر مبارزه باقاچاق سوخت با اشاره به تفاوت قیمت بنزین فوب خلیج فارس و قیمت این فرآورده نفتی در کشورهای همسایه گفت: الان قیمت بنزین در کشورهای همسایه 2 تا 5 برابر قیمت بنزین در داخل کشور است، بنابراین حتما ظرفیت قاچاق این فرآورده نفتی وجود دارد؛ اگر چه گفته می شود، قاچاق الان مقرون به صرفه نیست، بله نسبت به گذشته مقرون به صرفه نیست، ولی اینکه بگوییم مطلقا قاچاق بنزین وجود ندارد، حرف چندان دقیقی نیست.
وی تصریح کرد: قاچاق در نتیجه یک مجموعه فرآیندهایی تا حدودی مدیریت شده است، ولی اینکه کلا از بین رفته باشد، این گونه نیست و همچنان متناسب با این اختلاف قیمت بنزین با کشورهای همسایه قاچاق وجود دارد.
خورشیدی افزود: یک سامانه که با ۱۰ سال کار مطالعاتی ایجاد شده و میلیاردها تومان هزینه راه اندازی آن شده است و امروز هم جمع آوری آن، میلیاردها تومان هزینه دارد، مجموعه آمار و اطلاعات دقیقی در اختیار برنامه ریزان کشور قرار می‌دهد که صرف‌نظر کردن از این آمارها به هیچ عنوان به صلاح کشور نیست.
*وزارت نفت: هزینه بالاسری باید از قیمت بنزین بیرون بیاید
مدیرکل دفترمبارزه باقاچاق سوخت با اشاره به برنامه های وزارت نفت درباره برندسازی گفت: وزارت نفت معتقد است که در جریان برندسازی، هزینه‌های بالاسری شامل هزینه‌های حمل و نقل و توزیع سوخت و هزینه‌هایی مانند مالیات بر ارزش افزوده را باید از قیمت خود سوخت جدا کند، چون الان این مالیات بر ارزش افزوده در دل این قیمت سوخت است.
وی ادامه داد: همچنین عوارضی که به شهرداری‌ها پرداخت می‌شود باید از قیمت سوخت تفکیک شود. علاوه بر این، باید تفاوتی وجود داشته باشد، بین پمپ‌بنزین‌هایی که خدمات ویژه ای در اختیار مشتری قرار می دهد و پمپ بنزین هایی که این خدمات را در اختیار مشتریان قرار نمی دهند. مدیریت قیمت در چنین نگاه و نگرشی بدون داشتن سامانه هوشمند سوخت به هیچ عنوان امکانپذیر نیست
خورشیدی افزود: بنابراین به طور طبیعی سامانه هوشمند سوخت نیاز کشور نه تنها فقط برای مدیریت مصرف و مقابله و پیشگیری از قاچاق بلکه بنا بر ضرورت های متعدد دیگر است و در نتیجه باید این سامانه حفظ شود و مطالعه ده ساله و عملکرد موفق هشت ساله این سامانه نباید به راحتی کنار گذاشته شود.
*اطلاعات کارت سوخت قدرت برنامه‌ریزی در حمل و نقل کشور می‌دهد
وی در پاسخ به پرسشی با این مضمون که در صورت حذف کارت سوخت با استفاده از چه روش‌هایی می‌توان آمار و اطلاعات مصرف بنزین را بدست آورد، گفت: تنها دستاورد استفاده از این کارت‌ها، برآورد حجم مصرف بنزین نبود بلکه ما دقیقا می‌توانستیم بفهمیم که از هر کدام از انواع خودروها، چه تعدادی در سطح کشور داریم، با چه سن و سالی و با چه میزان مصرفی و با چه سقف نیازی. این آمار و اطلاعات به ما قدرت برنامه‌ریزی در حوزه حمل و نقل کشور را می‌داد.
خورشیدی افزود: در شرایط کنونی در صورت حذف کارت سوخت، به اینگونه اطلاعات به هیچ وجه نمی‌توانیم دسترسی پیدا کنیم و عملا برنامه ریزان کشور در آشفته بازار آماری کشور، این آمار دقیق و قابل استناد که توسط این سامانه هوشمند تولید می‌شد، را از دست خواهند داد.
وی ادامه داد: این در حالی است که ابتدایی‌ترین نیاز برنامه‌ریزی در کشور، داشتن آمارهای دقیق و مستند است و بنابراین از دست دادن این مجموعه آمارهای متنوع که سامانه هوشمند سوخت می‌تواند در اختیار کشور بگذارد، به هیچ عنوان صحیح نیست و نباید این آمارها را به راحتی کنار بگذاریم.
*جایگزینی برای سامانه هوشمند سوخت وجود ندارد
مدیرکل دفتر مبارزه باقاچاق سوخت در پاسخ به این پرسش که در صورت حذف کارت سوخت با استفاده از چه روش‌هایی می توان این آمارها را بدست آورد، گفت: ما راهی برای جایگزینی این سامانه نداریم زیرا سامانه هوشمند سوخت، مجموعه بی بدیلی است. بهترین پیشنهاد که مورد حمایت کارشناسان است، ایجاد شرایطی است که مردم رغبت پیدا کنند از کارت سوخت شخصی خود برای دریافت سوخت از پمپ بنزین ها استفاده کنند.
خورشیدی اضافه کرد: شیوه‌ای که برای این کار می توان استفاده کرد و ما فکر می کنیم موفق است، شیوه‌ای است که در حال حاضر، برای ناوگان دیزلی استفاده می شود.
وی توضیح داد: در ناوگان حمل و نقل دیزلی، کل مصرف مورد نیاز ناوگان با قیمت 300 تومان در اختیارشان قرار می‌گیرد ولی کارت‌های محدودی در اختیار جایگاه‌داران قرار دارد که هزینه سوخت‌گیری با این کارت‌ها، 600 تومان است. این شرایط و فرآیند در کشور عملیاتی شده است و اتفاقا اطلاعات مربوط به ناوگان حمل و نقل دیزلی بعد از اجرای این روش، به شدت دقیق تر و قابل استنادتر شده است.
*قاچاق بنزین به کشورهای همسایه کاملا به صرفه است
مدیرکل دفترمبارزه باقاچاق سوخت در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه برخی کارشناسان اعتقاد دارند با توجه به کاهش قیمت جهانی نفت و فرآورده‌های نفتی، قاچاق بنزین به صرفه نیست و نیازی به استفاده از سامانه هوشمند سوخت نیست، گفت: به نظر من با توجه به اتفاقات روزهای اخیر و قیمت‌های پیش‌بینی شده توسط موسسات جهانی، قیمت جهانی نفت روند صعودی پیدا خواهد کرد.
وی افزود: علاوه بر این، قیمت جهانی نفت و به تبع آن قیمت فوب خلیج فارس با قیمت بنزین در کشورهای همسایه متفاوت است. در حال حاضر، قیمت هر لیتر بنزین در کشور ترکیه 5500 تومان، در کشور افغانستان 2600 تومان، در کشور پاکستان 2300 تومان و حتی در عراق 2200 تومان فروخته می شود، لذا به صورت طبیعی قاچاق به این کشورها مقرون به صرفه است. بنابراین قیمت بنزین در کشورهای همسایه ما همین الان که قیمت جهانی نفت حدود 30 دلار است و قیمت هر لیتر بنزین فوب خلیج فارس حدود 30 سنت می شود، با قیمت بنزین در کشورمان کاملا متفاوت است و 2 تا 5 برابر قیمت بنزین در ایران است.
*بنزین هنوز هم قاچاق می‌شود
خورشیدی افزود: اگرچه من هم معتقد هستم که قاچاق بنزین و بخصوص قاچاق گازوئیل و نفت کوره کاهش داشته است ولی معنی این موضوع این نیست که قاچاق بنزین اصلا اتفاق نمی افتد. به علاوه، دلیل کاهش قاچاق فرآورده های نفتی صرفا قیمتی نیست بلکه ما اقدامات نسبتا وسیعی در حوزه مدیریت و کنترل توزیع و تسهیم این فرآورده‌ها انجام داده‌ایم که آن اقدامات منجر به کاهش قاچاق بنزین شده است.
وی ادامه داد: ما 6 میلیون کارت سوخت بنزین باطل کردیم و تعداد قابل توجهی موتورسیکلت و خودروهای فرسوده از مدار مصرف خارج شدند. به طور طبیعی، این اقدامات باعث شده است که قاچاق بنزین کنترل شود و مدیریت تسهیم بهتری اتفاق افتاده است؛ این صرفا ناشی از سازوکار قیمت نیست اگرچه این سازوکار هم موثر است و ما هم معتقدیم باید اتفاق بیفتد.
*قیمت سوخت‌گیری با استفاده از کارت هوشمند باید کمتر باشد
مدیرکل دفترمبارزه با قاچاق سوخت با تاکید بر اینکه ما معتقدیم سامانه هوشمند سوخت باید حفظ شود زیرا نیاز به شفافیت وجود دارد و این سامانه های الکترونیکی ایجاد شفافیت می کنند، گفت: بهترین راه حل برای اینکه سامانه هوشمند سوخت را در اختیار داشته باشیم و بتوانیم از مزایای بی شمار این سامانه برای برنامه ریزان کشور، بهره مند شویم، این است که ما قیمت سوخت با قیمت پایین تری در اختیار افرادی قرار بگیرد که از کارت های سوخت شخصی خود استفاده می کنند.
خورشیدی در بخشی از این مصاحبه رادیویی به وضعیت صادرات فرآورده های نفتی در سال های اخیر اشاره کرد و گفت: به لطف مدیریت مجموعه وزارت نفت و زحمات و برنامه ریزی های انجام شده توسط مجموعه دستگاه های متولی، از اواسط سال 93 به جرگه صادرکنندگان فرآورده های مایع پالایشی پیوسته ایم در صورتی که در سال 92، واردکننده گازوئیل بودیم.
مدیرکل دفترمبارزه با قاچاق سوخت با تاکید بر اینکه امروز ظرفیت قابل ملاحظه‌ای برای صادرات فرآورده های نفتی داریم، افزود: اتفاقا یکی از دلایل کاهش قاچاق سوخت هم این است که وزارت نفت و شرکت‌های بخش خصوصی در حال انجام صادرات فرآورده‌های نفتی و تامین نیاز بازارهای کشورهای همسایه به صورت قانونی هستند. مطابق آمارهای ده ماه نخست امسال، بیش از 4 میلیون تن بنزین فقط توسط بخش خصوصی صادر شده است.
