سید محمدعلی خطیبی در تشریح مهمترین چالش‌ها و فرصت‌های نشست چهار جانبه نفتی دوحه با حضور وزرای نفت و انرژی عربستان و روسیه به عنوان دو تولیدکننده بزرگ نفت اوپک و غیر اوپک، گفت: برگزاری این نشست به دو دلیل دارای اهمیت است و زمینه‌ساز بهبود شرایط قیمت و بازار نفت در آینده را فراهم می کند.
نماینده سابق ایران در هیات عامل اوپک با اعلام اینکه آغاز دور جدید مذاکرات بین اوپک و غیر اوپک پس از دو سال سقوط آزاد قیمت طلای سیاه می‌تواند مانع کاهش بیشتر قیمت نفت خام در بازار شود، تصریح کرد: اما قطعا برگزاری این نشست و تصمیم‌های اتخاذ شده در آن در بلندمدت نمی‌تواند منجر به افزایش قیمت جهانی نفت خام شود.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه برگزاری نشست نفتی دوحه خوب بوده اما کافی به نظر نمی‌رسد، اظهار داشت: هم اکنون بازار با عرضه حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون بشکه نفت مازاد روبرو است و به دلیل پیشی گرفتن عرضه از تقاضا، روند قیمت‌ها کاهشی شده است.
وی با یادآوری اینکه هم اکنون تولید نفت اوپک به بیش از ۳۲ میلیون بشکه در روز رسیده است، تصریح کرد: این در حالی است که نیاز با بازار به نفت تولیدی اوپک حدود ۳۰.۵ تا ۳۱ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود، بیان کرد: بر این اساس توقف افزایش تولید نفت کشورها نمی‌تواند به بهبود قیمت نفت کمکی کند و تنها آثار روانی این تصمیم از کاهش بیشتر قیمت طلای سیاه در بازار جلوگیری خواهد کرد.
سناریوی جدید تحریم نفت ایران در پساتحریم
خطیبی در ادامه با اشاره به ماموریت وزیر نفت قطر به عنوان رئیس دوره‌ای اوپک در نشست چهار جانبه تهران، گفت: پس از توافق عربستان سعودی و روسیه به منظور توقف افزایش تولید نفت خام، قطر اجرای این تصمیم را به ایران و عراق در نشست تهران ابلاغ کرده است.
نماینده سابق ایران در هیات عامل اوپک با بیان اینکه هم اکنون این سئوال مطرح است که چرا از ایران به عنوان یک عضو تاثیرگذار بازار نفت و اوپک در نشست دوحه دعوت به عمل نیامده است؟ افزود: به عبارت دیگر، هم اکنون عربستان سعودی یک سیاست جدید را علیه نفت و بازار ایران اتخاذ کرده است.
وی با اشاره به دیپلماسی بسیار ضعیف انرژی وزارت نفت، تاکید کرد: براساس توافق نشست دوحه، قرار شده است که تولید نفت کشورهای عضو اوپک و روسیه در محدوده تولید نفت ژانویه باقی بماند که در این صورت عملا سناریوی جدیدی برای توقف طرح افزایش تولید نفت ایران در دوران پسا تحریم نوشته شده است.
حطیبی با تاکید بر اینکه در صورت اجرای این سناریو توسط ایران عملا یک بار دیگر نفت ایران در دوران پساتحریم، مشمول تحریم جدیدی می‌شود، تبیین کرد: در صورتی که ایران از اجرای این سناریوی نفتی امتناع کند، عربستان سعودی و برخی از کشورهای غربی ایران را مقابل اوپک، بازار نفت، تولید کنندگان و مصرف کنندگان قرار می‌دهند و عملا ایران متهم به کارشکنی در بازگشت ثبات به بازار نفت خواهد شد.
وی با اعلام اینکه افزایش تولید و صادرات نفت ایران در دوران پساتحریم حق طبیعی کشور است، گفت: باید صادرات نفت خام ایران به ۲ تا ۲.۵ میلیون بشکه در روز و معادل دوران پیش از اعمال تحریم‌ها بازگردد، که با این تصمیم جدید عربستان سعودی در نشست دوحه، عملا چالش‌های جدیدی برای افزایش صادرات نفت خام کشور به وجود خواهد آمد.
مدیر سابق امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران با یادآوری اینکه در نشست دوحه و در غیاب ایران، حق افزایش تولید نفت خام کشورمان در دوران پساتحریم دیده نشده است، تصریح کرد: بر این اساس یک بار دیگر به دلیل دیپلماسی ضعیف وزارت نفت، سناریوی نفتی در دوحه نوشته شده و ایران را مجبور به اجرای آن می‌خواهند، بکنند.
وی با بیان اینکه در دوران تحریم نفت ایران، تولید کشورهایی همچون روسیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و کویت حدود ۳.۵ تا ۴ میلیون بشکه افزایش یافت، بیان کرد: این در حالی است که با لغو تحریم‌ها باید تولید نفت این کشورها کاهش یابد نه ایران و عملا عربستان و برخی از کشورهای عربی به دنبال فریز کردن افزایش تولید نفت کشور هستند.
تفاوت دیپلماسی انرژی ایران و ونزوئلا
خطیبی در ادامه با بیان اینکه یکی از مهمترین دلایل تحمیل تصمیات اتخاذ شده در نشست دوحه به ایران و خروج وزارت نفت ایران از دایره تصمیم سازی‌های بازار نفت را به کارگیری «دیپلماسی انتحاری» به جای «دیپلماسی پویا و فعال» عنوان کرد و افزود: کشوری همچون ونزوئلا با استفاده از دیپلماسی فعال در تمامی سطوح دولت از وزیر نفت تا وزیر امور خارجه حالا به جای ایران به حلقه اصلی تصمیم سازی های بازار نفت ورود کرده است.
نماینده سابق ایران در اوپک با اعلام اینکه یکی از راهکارهای باز کردن جا برای بشکه های نفت ایران در بازار در دوران پساتحریم گفتگو و به کارگیری دیپلماسی فعال انرژی است، بیان کرد: در تهران نمی‌توان نشست و برای کل بازار نفت تصمیم گیری کرد.
این تحلیلگر بازار نفت و انرژی با تاکید بر اینکه یکی از دلایل شکل گیری تبلیغات شدید و منفی علیه ایران با حمایت عربستان سعودی عدم نبود انگیزه استفاده از دیپلماسی در بین ژنرال‌های وزارت نفت است، یادآور شد: در دولت‌های قبلی هم سقوط قیمت نفت اتفاق افتاد به طوری که قیمت طلای سیاه از بشکه ای حدود ۱۴۰ دلار تا سطح ۴۰ دلار کاهش یافت.
وی با بیان اینکه در آن دوران ایران با همراهی عربستان سعودی موفق به کاهش ۴ میلیون بشکه ای سقف تولید نفت اوپک شد، خاطرنشان کرد: در آن ایام فقط از ابزار گفتگو و دیپلماسی انرژی برای کاهش تولید نفت با حفظ منافع ملی کشور استفاده شد که جواب هم داد.
