حدود یکماهی است که با چراغ سبز وزیر راه و شهرسازی، نرخ بلیت هواپیما در 170 مسیر داخلی آزاد شده است. در این مدت نرخ بلیت نوسانات عجیب و غریبی را پشت سر گذاشته است؛ افزایش قیمت بلیت تهران-مشهد-تهران به یک میلیون تومان یا ثبت رکورد 700 هزار تومانی برای بلیت کیش-تهران تنها نمونههایی از وضع بازار لجامگسیخته حملونقل هوایی مسافری کشور در بازه زمانی 9 آذرماه تا 6 دیماه (امروز) است.
در این آشفتهبازار موضعگیری دستاندرکاران و متولیان حملونقل هوایی هم تاملبرانگیز است؛ سازمان هواپیمایی کشوری از یک سو همچنان بر ثابت ماندن قیمت بلیت پس از آزادسازی نرخها اصرار و از سوی دیگر شرکتهای چارترکننده و آژانسها را مقصر گرانی بلیت معرفی میکند.
*آزادسازی نرخها به کام ایرلاینها
کارمند یکی از ادارات دولتی در اینباره به تسنیم گفت: ماهانه حدود یک سفر را باید انجام دهم که برای این کار از هواپیما استفاده میکنم. در هفته اخیر البته حدود چهار پرواز را داشتهام.
وی با اشاره به اینکه نرخ بلیت هواپیما پس از اعلام آزادسازی نرخها توسط سازمان هواپیمایی کشوری از زمین تا آسمان فرق کرده است، بیان کرد: بهعنوان نمونه پرواز شیراز-تهران را با قیمت 167 هزار تومان قبل از اعلام آزادسازی نرخها (9 آذرماه امسال) رزرو کرده بودم، اما بلافاصله پس از اینکه سازمان هواپیمایی آزادسازی نرخها در این بخش را اعلام کرد، شرکتی که بلیت را از آن خریداری کرده بودم با بنده تماس گرفت و گفت پرواز کنسل شده است.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه باید برای انجام کاری مهم به تهران میآمدم به هر دری زدم تا بالاخره توانستم بلیت پرواز شیراز-تهران را در همان تایم قبلی -که پرواز کنسل شده بود- از همان ایرلاین خریداری کنیم، اما این بار حدود دو برابر برای بلیت پرداخت کردم.
وی با بیان اینکه نرخ بلیت هواپیما حداقل 30 درصد پس از آزادسازی افزایش یافته است، افزود: این در حالی است که این افزایش قیمت هیچ تاثیری در ارتقای خدمات پروازی نداشته است، حتی تاخیرات پرواز هم بیشتر شده و نکته جالب اینکه سازمان هواپیمایی در این زمینه هیچ مسئولیتی را قبول نمیکند.
وی در ادامه با بیان اینکه قیمتها یک شبه سر به فلک کشید، گفت: یکماه پیش پرواز تهران-بوشهر با سه ساعت تاخیر انجام شد و از شیراز به تهران هم همین مشکل را داشتم و پروواز با حدود 3 ساعت تاخیر انجام شد.
وی در رابطه با آزادسازی نرخ بلیت هواپیما افزود: فکر میکنم اگر این آزادسازی بدون ضابطه بوده و سقفی برای آن تعیین نشود، شرکتهای هواپیمایی میتوانند با هر قیمتی که میخواهند بلیتها را بفروشند. یعنی رقابتی در بالا بردن قیمتها بین شرکتهای هواپیمایی ایجاد میشود که دود آن به چشم مردم میرود. در این صورت قیمتها روند صعودی به خود میگیرد بدون آنکه خدمات و کیفیت پروازها از سوی شرکتهای هواپیمایی افزایش یابد.
وی با طرح این پرسش که چه کسی بر این روند نظارت میکند که افزایش قیمت باعث افزایش کیفیت میشود، افزود: تا چه حد قرار است رقابت مضر بین ایرلاینها (افزایش قیمت) ادامه داشته باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا پس از آزادسازی نرخها نمایندهای از سازمان هواپیمایی را برای رسیدگی به شکایت مردم در فرودگاه دیدهاید، اظهار کرد: خیر، با کسی-از سازمان هواپیمایی- مواجه نشدهام.
*حملونقل هوایی؛ هر روز بدتر از دیروز
عدم پاسخگو بودن ایرلاینها شرایط ناگواری را برای مردم به وجود آورده است که سرگردانی شماری از مسافران پرواز شماره 2609 یزد-تهران هواپیمایی نفت در فرودگاه یزد تنها نمونهای از خروار است.
یکی از مسافران پرواز شماره 2609 نفت اظهار کرد: ساعت پرواز ما از یزد به تهران 19 و 10 دقیقه (شنبه شب) بود اما تا ساعت 20 هیچ خبری از اعلام دریافت کارت پرواز و سوار شدن به هواپیما نشد.
وی ادامه داد: تا اینکه حدود ساعت 8 شب به مسافران اعلام شد برای دریافت کارت پرواز اقدام کنند. همان زمان اعلام کردند که هواپیما پرواز شماره 2609 در حال تیکآف از فرودگاه مهرآباد است و تا یک ساعت دیگر یعنی ساعت 9 شب در فرودگاه یزد فرود میآید.
وی با بیان اینکه این درحالی بود که پرواز سایر خطوط هوایی در همان زمان در حال انجام بود و هیچ مشکلی نداشتند، تصریخ کرد: ساعت 8 و 20 دقیقه شب مجددا به مسافران اعلام شد پروازی که قرار بود از تهران به یزد آمده و مسافران را به تهران منتقل کند به دلیل افق دید کم در فرودگاه یزد به سمت مهرآباد برگشته است.
وی با بیان اینکه پس از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، ایرلاینها هر کاری که دلشان میخواهد انجام میدهند، گفت: پس از حدود سه ساعت تاخیر در انجام پرواز، پرواز کنسل شد. موضوع جالب اینکه نماینده هواپیمایی نفت در فرودگاه یزد در پاسخ به اعتراض مسافران با صراحت اعلام کرد که هواپیمایی نفت هیچ مسئولیتی در قبال مسافران ندارد.
وی بیان کرد: وضع حمل ونقل هوایی کشور هر روز بدتر از دیروز میشود و در این بین مشخص نیست چرا سازمان هواپیمایی این بخش را به حال خود رها کرده است. شاید با آزادسازی نرخها سازمان هواپیمایی که متولی بخش حمل و نقل هوایی است کلا بیخیال این بخش شده است.
*شرایط بد جوی بهانه جدید ایرلاینها
فردی که خود را مربی ورزشی معرفی میکند در گفتوگو با تسنیم، گفت: ماندهام به خاطر کمی بارندگی چرا پرواز را انجام نمیدهند. حدود دو ساعت تاخیر داریم وقتی دلیل را هم جویا میشویم میگویند شرایط جوی تبریز نامناسب است و هواپیما نمیتواند از باند فرودگاه بلند شود.
وی ادامه داد: چگونه است که فقط در ایران آب و هوا مناسب نیست و در همه کشورها از جمله روسیه که همیشه بارندگی است و هوا بسیار سرد، پروازها با کمترین تاخیر انجام میشود.
وی تاکید کرد: چنانچه پرواز کشورهای دیگر تاخیر داشته باشد از مسافران عذرخواهی کرده و برابر مقررات جبران خسارت میکنند اما شرکتهای هواپیمایی داخلی نه تنها جریمه تاخیر پرداخت نمیکنند حتی به خودشان هم زحمت نمیدهند که از مسافران عذرخواهی کنند.
وی بیان کرد: یک ساعت تاخیر در پروازهای داخلی یک مسئله عادی و روتین شده است.
وی با بیان اینکه هفتهای دو تا سه بار با هواپیما سفر میکنم، گفت: در حالی که دستورالعمل رعایت حقوق مسافران سال گذشته ابلاغ شد اما در این یکسال یکبار هم پیش نیامده بابت تاخیرات پروازی ایرلاینی از مسافران عذرخواهی کرده و جریمه تاخیر بپردازد.
وی در خصوص نرخ بلیت نیز افزود: متاسفانه تاخیرات پروازی در کشورمان طی دو سه ما اخیر هیچ پروازی را ندیدهام که به موقع انجام شود.
وی با اشاره به بی تاثیری آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در کاهش تاخیرات پروازی و افزایش کیفیت خدماتدهی تصریح کرد: وقتی بلیت پروازی برای مثلا ساعت 10:30 صبح خریداری شده، یعنی اینکه پرواز باید در همان ساعت انجام شود این در حالی است که تازه 10:30 دقیقه تازه کارت پرواز را صادر کرده و پس از آن مسافران را سوار اتوبوس میکنند. ایرلاینها این را تاخیر حساب نمیکنند و در نهایت در خوشبینانهترین حالت ممکن مسافر با دو ساعت تاخیر به مقصد میرسد.
علی عابدزاده رئیس سازمان هواپیمایی کشوری در یکی از معدود اظهارنظرها در رابطه با نرخ بلیت هواپیما گفته است؛
اگر ایرلاینها نتوانند چارترکنندگان خود را کنترل کنند قطعا از پروازهای چارتری جلوگیری میشود. با آزادسازی، فقط فروش بلیت شرکتهای هواپیمایی به صورت آزاد است و اگر شرکتی از طرف آژانسهای هواپیمایی نسبت به فروش بلیت خود اقدام میکند باید قیمت بلیت توسط شرکت هواپیمایی تعیین و به آژانس مربوطه اعلام شود.
وی با بیان اینکه آژانسهای هواپیمایی و سایر نهادها و افراد حق فروش بلیت هواپیما بر اساس مصوبه آزادسازی را ندارند چون این مصوبه مشمول آژانسهای هواپیمایی نیست و فقط برای شرکتهای هواپیمایی صادر شده است، افزود: با توجه به اینکه شرکتهای هواپیمایی اغلب قراردادهای یکساله و بلندمدت با چارترکنندگان دارند بنابراین بلیتهای چارتری که در اختیار آژانسها هستند برای پیش از اجرای آزادسازی است.
اما آیا سازمان هواپیمایی کشوری میتواند از پروازهای چارتری جلوگیری کند؟ با توجه به اتفاقات پیش و پس از آزادسازی نرخها چنین انتظاری قطعا شبیه یک رویایی دست نیافتنی است. 9 آذرماه سال جاری بلافاصله پس از اعلام آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در 170 مسیر داخلی، سیر صعودی قیمتها آغاز شد.
با روندی که همچنان ادامه دارد و با توجه به تعطیلات پیشرو (میلاد حضرت محمد (ص)) شرکتهای هواپیمایی نهایت استفاده را از نبود نظارت بر بخش حملونقل هوایی کشور میبرند. بهطور قطع نرخهای یک میلیون تومانی بلیت پروازهایی مانند تهران-مشهد-تهران بار دیگر تکرار میشود.
در دوره قبل رکورد بلیت پرواز داخلی با قیمت 700 هزار تومان برای مسیر کیش-تهران شکسته شد، احتمالا در دوره جدید این رکورد با تهدید مواجه خواهد شد. این وسط کلاه بزرگی بر سر مصرفکنندگان حملونقل هوایی گذاشته میشود که به نام آنها آزادسازی نرخها اجرایی شد اما همه چیز به کام ایرلاینها تمام میشود.