دولت سیزدهم در قالب طرح نهضت ملی مسکن تا کنون دو میلیون و ۶۰۳ هزار واحد را به مرحله ساخت رسانده که ۲۸۵ هزار واحد از این تعداد در بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری اجرا شده است. در این بافت‌ها بیش ۱۰۲ هزار واحد نیز تا کنون به بهره‌برداری رسیده است. با توجه به وجود زیرساخت‌ها و خدمات شهری در محدوده محلات هدف بازآفرینی، این مناطق از دو مزیت اقبال عمومی و تسریع در اجرای طرح‌ها برخوردارند.
فرآیند نوسازی ۲۸۵ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده و بهره‌برداری از ۱۰۲ هزار واحد، اتمام ۳۰۶ پروژه روبنایی از ۵۱۳ پروژه در دستور کار دولت با هدف محرومیت‌زدایی و اجرای ۲۰۷ پروژه روبنایی باقیمانده در بافت‌های فرسوده سطح کشور، اتمام ۴۷ پروژه زیربنایی از ۷۹ پروژه و اجرای ۳۲ پروژه در این حوزه، بخشی از مهم‌ترین عملکرد مجموعه وزارت راه و شهرسازی در حوزه بازآفرینی شهری طی دولت سیزدهم است.
اتمام ۲۴۶ پروژه فضای شهری در بافت‌های فرسوده
همچنین، شرکت بازآفرینی شهری ایران در این دولت ۴۱۲ پروژه فضای شهری را در برنامه داشت که طی دولت سیزدهم ۲۴۶ پروژه به اتمام رسیده و در حال حاضر نیز ۱۶۶ پروژه در حال اجرا است. همچنین بهسازی معابر (آسفالت معابر) در دولت سیزدهم در مناطق هدف بازآفرینی شهری ایران به میزان ۲ هزار و ۵۰ کیلومتر و در ۴۸۸ شهر انجام شده است.
دولت به منظور اجرای طرح‌های نوسازی و بهسازی در محدوده‌های شهری چهار برنامه کلی شامل حمایت‌های صدور مجوزها و انشعابات، پرداخت تسهیلات، حمایت‌های کالبدی و واگذاری واتحد در مقابل زمین یا واحد معوض را در دستور کار قرار داد. شهرداری‌ها موظفند تخفیفات ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی در هزینه صدور پروانه ارایه دهند. حفظ انشعابات قبلی و ارایه انشعابات جدید خارج از نوبت از دیگر امتیازاتی است که به متقاضیان نوسازی مسکن تعلق می‌گیرد.
پرداخت وام نوسازی تا سقف ۵۵۰ میلیون تومان
وام نوسازی مسکن تا سقف ۵۵۰ میلیون تومان تعیین شده است. از این رقم ۱۸۵ تومان با سود صفر درصد و ۳۶۵ میلیون تومان با سود ۱۸ درصد پرداخت می‌شود. جمع دوره ساخت و بازپرداخت اقساط ۷ ساله خواهد بود.
بر اساس آمار ارایه شده در سال گذشته آمار صدور پروانه ساختمانی در بافت فرسوده با ارائه پروانه ساختمانی برای بیش از ۹۴ هزار واحد شکسته شده است. پیش از این بالاترین رقم نوسازی واحدهای مسکونی به سال ۱۳۹۰ مربوط می‌شود که برای ۸۹ هزار و ۶۸۳ واحد پروانه صادر شده بود. کمترین میزان نوسازی طی ۲۲ سال گذشته نیز در سال ۱۳۸۰ اتفاق افتاده که ۱۴ هزار و ۱۴۱ واحد در سطح کشور نوسازی شده است. در سه ساله ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۲ به ترتیب برای بیش از ۷۳ هزار، ۷۹ هزار و ۹۴ هزار واحد مسکونی در بافت‌های فرسوده پروانه صادر شده است.
نوسازی واحدها با منابع انبوه‌سازان
در کل کشور ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار وجود دارد که حدود ۱۰ میلیون نفر در آن سکونت دارند. این شامل ۱۶۷ هزار هکتار، ۶۰۰۰ محله و ۳۰۰ هزار کوچه است. ساکنان این مناطق دچار بدمسکنی هستند و عمدتا توان نوسازی ندارند. آن‌طور که محمد آیینی ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران می‌گوید حتی اگر وام ارزان به این افراد بدهیم امکان پرداخت اقساط ندارند، زیرا اگر پول داشتند در بافت فرسوده زندگی نمی کردند. این چالش اول ما است. ما به آنها می گوییم نگران نباشید؛ ما شما را به سازندگان و کسانی که توان مالی، توان اجرایی و توان فنی دارند وصل می‌کنیم. اینجا با چالش دوم مواجه می‌شویم؛ زیرا سازندگان حاضر به نوسازی در محلات فرسوده نیستند؛ زیرا برای آنها بازدهی اقتصادی ندارند.
وی راهکار شرکت بازآفرینی برای چالش دوم یعنی تشویق سازندگان به نوسازی بافت های فرسوده گفت: چهار چالش نوسازی در سند تحول دولت آمده است. راهکار این است که ما با بسته های تشویقی مختلف، سرمایه گذاران را ترغیب به نوسازی کنیم.
تملک واحد نوسازی شده توسط دولت در صورت انصراف مالک
دولت به تازگی نیز طرح خرید واحدهای واقع در بافت‌های فرسوده در صورت انصراف مالک از دریافت آن در دستور کار قرار داده است. به پیشنهاد شرکت بازآفرینی شهری ایران، صندوق ملی مسکن این تملک را انجام می‌دهد.
امروز رییس صندوق ملی مسکن با اشاره به بازآفرینی شهری در قالب طرح نهضت ملی مسکن گفت: برای احیای بازآفرینی شهری، صندوق ملی مسکن این آمادگی را دارد که واحدهای واقع در پروژه‌های انبوه‌سازان که در بافت ساخته می‌شود از آنها خریداری کند. به این صورت که با سرمایه‌گذار و مالک وارد مشارکت سه‌جانبه می‌شویم. اگر در پایان پروژه فرد، واحد را نخواست ما آن را برمی‌داریم و در اختیار متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن قرار می‌دهیم.
دولت برای ترغیب مردم به نوسازی واحدهای خود در بافت‌های فرسوده شهری نسبت به فعال‌سازی و راه اندازی ۶۰۷ حلقه میانی در ۱۳۷ شهر و ۵۷۲ محله اقدام کرده است. همچنین تهیه اسناد آموزشی و ترویجی برای اطلاع‌رسانی و ترویج سیاست‌های شرکت بازآفرینی شهری و سیاست‌های دولت سیزدهم نیز از دیگر اقداماتی است که شرکت بازآفرینی شهری ایران آن را اجرا کرده است.
