برای تمامی افرادی که به دنبال سرمایه‌گذاری در بازارهای ارز دیجیتال و بلاکچین هستند، دانستن رویکرد و شرایط و مقررات جمهوری اسلامی ایران در قبال ارزهای دیجیتال امری مهم و ضروری است.
همیشه این سوال در ذهن افراد وجود دارد که اگر شرایط به‌گونه‌ای تغییر کند که فروش ارز دیجیتال مانند فروش بیت کوین، فروش تتر و... امکان‌پذیر نباشد چه باید کرد؟ شناخت قوانین کشور و سایر کشورهای دنیا برای درک بهتر و بیشتر جایگاه این فناوری و همچنین دید نسبی به آینده این حوزه بسیار ضروری خواهد بود.
حقیقت این است که زیرساخت اساسی در این حوزه در کشور وجود ندارد. چراکه این فناوری و فضا هنوز نوپاست. به همین دلیل کاملاً طبیعی است که دولت در این خصوص شفاف و قاطعانه چیزی را مطرح نکند. اما با توجه به بررسی برخی رویکردها و اتفاقات می‌توان فهمید که دولت جمهوری اسلامی ایران نسبت به این بازار چه دیدی دارد.
اگر شما هم به دنبال یک سرمایه‌گذاری اصولی و درست هستید، بهتر است شرایط و مقررات کشورهای مختلف را در قبال ارزهای دیجیتال بدانید و بررسی کنید. این کار به شما در سرمایه‌گذاری درست و سودده، تحقیق و توسعه، استخراج و... کمک بزرگی می‌کند.
در واقع به طور عامیانه، نمی‌گذارد بی‌گُدار به آب بزنید. در ادامه به برخی سوالات پرتکرار در خصوص قوانین ارز دیجیتال در ایران و جهان، فروش ارز دیجیتال، فروش بیت کوین، فروش تتر و قانونی یا غیرقانونی بودن این بازار پاسخ داده‌ایم.
آیا ارز دیجیتال در ایران قانونی است؟
یکی از سوالاتی که همیشه ذهن بسیاری از افراد را قبل از سرمایه‌گذاری به خود درگیر می‌کند، قانونی یا غیرقانونی بودن ارز دیجیتال در کشور است. همیشه اولین سوال کاربران این است که آیا فروش ارز دیجیتال یا خرید آن قانونی است؟ آیا قانونی برای فروش بیت کوین یا سایر رمزارزها وجود دارد؟
خرید و فروش ارزهای دیجیتال در تمام جهان یک فعالیت عمومی و آزاد است. در واقع افراد می‌توانند به راحتی وارد بازارهای ارز دیجیتال شوند. در حالی که همین افراد برای ورود به بازارهای مالی باید اقدامات دیگری انجام دهند که کار به نسبت آسانی نیست. دلیل ورود آسان در بازارهای ارز دیجیتال تنها فناوری غیرمتمرکزشان است.
در حقیقت بازارهای ارزهای دیجیتال به هیچ دولت و نهاد خاصی وابسته نیست و افراد در سراسر دنیا می‌توانند به صورت شخصی، در این بازارها معاملات خود را انجام دهند. این موضوع نه تنها در دنیا بلکه در کشور ایران نیز صادق است.
در پاسخ به این سوال که "آیا در ایران ارز دیجیتال قانونی است یا خیر؟" می‌توان گفت این موضوع نه کاملا قانونی و نه کاملا غیرقانونی و غیرمجاز است. بر اساس ماده دو قانون مجازات کشور: "هیچ امری جرم نیست، مگر اینکه به موجب قانون برای آن مجازات یا اقدامات تامینی یا تربیتی تعیین شده باشد."
بر اساس این قانون می‌توان نتیجه گرفت با توجه به اینکه هیچ مجازاتی در خصوص خرید و فروش ارزهای دیجیتال، فروش بیت کوین و سایر ارزها تعیین نشده، پس این معاملات غیرقانونی نیستند. پس این یعنی قانونی است؟
در پاسخ باید گفت خیر، چراکه در ایران هنوز هیچ قانون محکمی برای آن وضع نشده، پس قانونی نیستند. اما با وجود این خیالتان راحت شما با داشتن یک کیف پول و انجام معاملات ارزی هیچ جرمی را مرتکب نخواهید شد.
قوانین مربوط به استخراج ارز دیجیتال در ایران
قانون‌گذاری در خصوص استخراج ارزهای دیجیتال کمی متفاوتتر بوده و هست و دولت با کشمکش‌هایی روبروست. در ابتدا دولت جمهوری اسلامی ایران، استخراج ارزهای دیجیتال را غیرقانونی و ممنوع اعلام کرد. زیرا جهت استخراج و ماینینگ از برق‌های صنعتی و خانگی سوء استفاده می‌شد.
اما در سال 1398 یک اساسنامه اجرایی در خصوص استخراج ساخته‌های پردازشی رمزنگاری شده، توسط معاون اول رئیس‌جمهور به امضا درآمد. طبق این اساسنامه استخراج بیت کوین و سایر رمز ارزها در ایران قانونی بیان شد. پس آیا همه می‌توانند بیت کوین استخراج کنند؟
خیر. قانونی شدن این امر به معنی آغاز فعالیت خودسرانه نیست. افراد برای این کار باید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوز دریافت کنند.
بر اساس گزارش‌های دولت، این وزارتخانه تا به امروز 1380 جواز جهت استخراج ارزهای دیجیتال صادر کرده و لازم است بدانید سهم ایران در استخراج ارز دیجیتال در کل جهان برابر با 7.5 درصد است. هزینه برق برای این منظور، برابر با میانگین قیمت برق صادراتی اعلام شد.
صرافی‌های ارز دیجیتال ایرانی قانونی هستند؟
آیا صرافی‌های ایرانی مجوز قانونی دارند؟ آیا قانونی هستند و خرید و فروش ارز دیجیتال در آنها مشکلی نخواهد داشت؟ این سوال پرتکرار بسیاری از افرادی است که قصد ورود به بازارهای ارزهای دیجیتال را دارند.
بر اساس اخبار و اطلاعات موجود، تاسیس صرافی ارزهای دیجیتال در ایران که به سیستم شاپرک متصل باشد و امکان دادوستد ارز دیجیتال از درگاه‌های بانکی ایران را فراهم کند کاملا قانونی و مجاز است. اما توجه به این نکته مهم خواهد بود که بانک مرکزی برخی الزامات و قوانین متداولی را برای این صرافی‌ها تعیین کرده که آنها باید به این قوانین پایبند باشند.
صرافی اکسیر اولین و امن‌ترین صرافی کشور همراه با کیف پول اختصاصی است. این صرافی به نشانی exir.io فعالیت خودش را قانونی در ایران شروع کرده و افراد به راحتی می‌توانند تمامی تراکنش‌های خود و فروش ارز دیجیتال را از طریق این صرافی انجام دهند.
قوانین ارز دیجیتال در جهان
در جهان ورود به بازارهای ارز دیجیتال بسیار راحت است. بازار کریپتوکارنسی برای بسیاری از افراد کل دنیا جذابیت دارد. این بازار برای برخی افراد نگران‌کننده اما دل‌چسب است. بسیار هنوز در سراسر دنیا با قانونی یا غیرقانونی بودن این معاملات ارزی با مشکل روبرو هستند.
ارزهای دیجیتال به هیچ نهاد یا دولتی در دنیا وابسته نیستند به همین منظور محدودیت‌های معاملات ارزهای فیات را از بین برده‌اند و افراد به راحتی می‌توانند در این بازار فعالیت کنند. مالکیت تمامی این ارزها به خود افراد برمی‌گردد.
آیا خرید و فروش ارز دیجیتال برای عموم مردم مجاز است؟
بله، تمامی افراد می‌توانند به صورت آزادانه در بازار رمز ارزها فعالیت کنند و با تهیه یک کیف پول، از صرافی مورد نظر ارز خود را خرید یا برای فروش ارز دیجیتال خود اقدام کنند. برای هیچ‌کس منع قانونی جهت فعالیت در این بازارها وجود ندارد. بر اساس مصوبه شورای عالی مبارزه با پول‌شویی، تنها بانک نمی‌توانند در این حوزه فعالیت خود را آغاز کنند.
آیا می‌توانیم دستگاه ماینر را در خانه قرار دهیم؟
شاید کمی برای همه استخراج بیت کوین یا سایر ارزهای دیجیتال دیگر کمی هیجان‌انگیز باشد به‌گونه‌ای که دوست داشته باشند در خانه یک دستگاه ماینر داشته باشد. اگر فضای این دستگاه را در منزل دارید از طریق مراجع ذی‌نفع بر اساس قوانین می‌توانید این دستگاه را تهیه کنید.
آیا ایران ارز ملی دارد؟
این سوال در بین بسیاری از افراد رایج است که آیا ایران ارز ملی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بله. ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currencies) به اختصار CBDC ارز داخلی یا ملی محسوب می‌شود. این رمز ارز ملی با الهام از بیت کوین و فناوری بلاک چین وارد حوزه بازار رمزارزها شده است.
در واقع این ارز ملی، نوع دیجیتالی ارز فیات هست که بر اساس قوانین دولت بانک مرکزی کشور ایران به عنوان پول شناخته و معروفی شده است.
واردات تجهیزات استخراج ارز دیجیتال قانونی است؟
واردات تجهیزات استخراج ارز دیجیتال و بیت کوین کاملا قانونی است. ابوالحسن فیروزآبادی دبیر شورای عالی فضای مجازی در هفتمین نشست شورای مرکزی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای اعلام نمود:
روند قانونی استخراج بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال توسط دولت به عنوان صنعت پذیرفته شده و هماهنگی‌های لازم جهت واردات دستگاه‌های ماینینگ بیت کوین و انواع ارزهای دیجیتال باید انجام شود.
فعالیت در ارزهای دیجیتال به لحاظ شرعی مشکلی دارد؟
بسیاری از مراجع تقلید حکم شرعی ارز دیجیتال را بر اساس اصول چهارگانه معاملات بررسی کرده‌اند. بر این اساس، وجود یا عدم وجود ضرر غرر اکل مال به باطل ربا است. این موضوع در ارتباط با ارزهای دیجیتال حکم غرر است. بسیاری از مراجع بر این باورند ورود به این بازار مشکل‌دار است.
آینده قانون‌گذاری ارزهای دیجیتال
تحولات بسیار زیادی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباط هر روز اتفاق می‌افتد این تغییرات آن‌قدر سریع است که گاهی آنها را احساس نمی‌کنیم. بازارهای ارز دیجیتال در ایران نیز بسیار جدید و در حال تغییر است. با توجه به پیچیدگی مسائل جامعه و استقبال مردم از این بازارها ممکن است در آینده قوانین بهتری در این حوزه توسط دولت وضع شود تا سرمایه‌گذاران این حوزه بتوانند اهداف خود را راحت‌تر پیش ببرند.
سخن پایانی
همان‌طور که در بالا مطالعه کردید، خرید و فروش ارز دیجیتال مانند خرید و فروش بیت کوین، خرید و فروش تتر و... اصلا غیرقانونی نیست. در واقع تنها قانونی نیست اما هیچ‌یک از مراجع قانونی در این خصوص با شما برخوردی نخواهند کرد. این تنها زمانی است که شما در این بازارها بدون عیب و نقص و کلاه‌برداری در حال فعالیت باشد.
