بازار، این روزها در تب و تاب رسیدن سال جدید است. این را می‌توان از پهن شدن بساط ماهی قرمز فروش‌ها فهمید. مردم لابه‌لای بساط دستفروش‌ها حرکت می‌کنند و بازار تجریش، در چهارم اسفندماه به شدت شلوغ است. هر کس مشغول به کاری است. صف خرید گوشت در جلوی مغازه عرضه گوشت و مرغ تشکیل شده است. افراد به نوبت وارد مغازه شده و سفارش خود را تحویل می‌گیرند. میزان ارقامی که پرداخت می‌کنند مشخص نیست، فقط کارت‌های بانکی پس از اتمام کار توزین گوشت، به صاحب مغازه تحویل می‌شود تا به کمک کارتخوان بهای محصول خریداری شده، پرداخت شود.
کیلوگرم مخلوط بی‌دنبه گوسفند آیدا هم 494 هزار تومان است.در حالی که بسته‌های گوشت غیر تنظیم بازاری به نظر دست نخورده می‌آید و حجم زیادی از آن روی هم منتظر فروش است، بخش مربوط به گوشت‌های تنظیم بازاری تقریبا خالی است و برای دیدن قیمت روی بسته‌بندی‌ها به دلیل کم بودن تعداد بسته‌ها و سرعت خریداران، نیاز به سرعت عمل وجود دارد.در یخچال بخش پروتئینی فروشگاه اتکا، اندک بسته‌های گوشت تنظیم بازاری که روی آن و داخل دایره‌ای زرد رنگ کلمه «تنظیم بازار» درج شده، خودنمایی می‌کند.
این گوشت‌ها در بسته‌های یک تا دو کیلوگرمی عرضه می‌شوند اما در ساعت 10 صبح، در حالی که به گفته فروشنده یخچال در ابتدای بازگشایی فروشگاه پر از بسته‌های گوشت شده بود، فقط چند بسته محدود باقی مانده بود.قبل از آنکه بتوانم ارزش روی بسته‌بندی دو کیلوگرمی گوشت گاو را مشاهده کنم، یک مشتری در حالی که زیر لب غر و لند می‌کرد، بسته را با خود می‌برد. در میان اندک بسته‌های گوشت تنظیم بازاری باقی مانده گوشت سردست گوسفند به قیمت 230، بسته دو کیلوگرمی مخلوط بی‌دنبه بره 494 هزار تومان و بسته یک کیلوگرمی مخلوط گوساله به قیمت 197 هزار تومان به چشم می‌خورد. فروشنده می‌گوید که ران گوسفندی با استقبال مواجه شده و سریعتر از بقیه انواع گوشت گوسفندی به فروش می‌رود.قیمت‌های متفاوت فروشگاه سپهدر فروشگاه سپه خیابان فاطمی خبری از گوشت تنظیم بازاری نیست. قیمت هر کیلوگرم گردن گوسفند 285 هزار تومان، سردست گوسفند 475 هزار تومان، ران گوسفند 476 هزار تومان، راسته با استخوان 320 هزار تومان، قلوه گاه بی استخوان 250 هزار تومان و ران و راسته گوسفندی 424 هزار تومان قیمت خورده است.قیمت هر کیلوگرم گوشت ران گوساله داخلی 353 هزار تومان، سردست گوساله داخلی 352 هزار تومان و مخلوط گوساله داخلی 329 هزار تومان در این فروشگاه درج شده است.
گوشت چرخ کرده گوساله هم در بسته 800 گرمی به قمیت 212 هزار تومان عرضه می‌شود.مشکل بازار گوشت در بخش توزیعدر حالی که قیمت گوشت تحت تاثیر محل عرضه و نوع آن (بسته‌بندی یا غیر بسته‌بندی) متفاوت است، این پرسش پیش می‌آید که واقعا قیمت تمام شده این محصول پروتئینی چقدر است و نرخ منصفانه عرضه آن کدام است؟ آن طور که ارسلان قاسمی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون ایران به ایانا می‌گوید: در حال حاضر هر کیلوگرم گوسفند زنده بین 100 تا 135 هزار تومان قیمت دارد. از آنجا که بین 45 تا 50 درصد لاشه دام زنده؛ وزن گوشت تولیدی است، به این ترتیب قیمت هر کیلوگرم گوشت گوسفندی پس از ذبح 240 هزار تومان خواهد بود.او اضافه می‌کند: هزینه کشتارگاهی معمولا صفر است زیرا کشتارگاه آلایش دام شامل دل، جگر، کله پاچه و پوست را بر می‌دارند اما به این گوشت تولید شده، دو تا سه هزینه دیگر اضافه می‌شود. هزینه حمل و نقل، عمده فروشی و خرده فروشی را باید به قیمت تولید گوشت اضافه کرد.
رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون مجموع هزینه‌های دیگر اضافه شده به نرخ دام پس از کشتار را طبق قانون حدود 25 درصد اعلام می‌کند.او می‌گوید: به این ترتیب قیمت هر کیلوگرم گوشت آماده عرضه حدود 270 تا 280 هزار تومان می‌شود بنابراین، نباید قیمت این گوشت به 500 هزار تومان برسد.قاسمی قیمت هر کیلوگرم گوشت گاو را هم مشابه نرخ گوشت گوسفندی اعلام می‌کند و بر این باور است که گوشت دام سنگین باید حدود 30 تا 40 هزار تومان بالاتر یا پایین‌تر از گوشت گوسفند باشد.
در شرایطی که نرخ تمام کالاها از دلار تاثیر می‌گیرد، گروهی بر این باورند که نرخ گوشت قرمز با توجه به عدم وابستگی به دلار، نباید تحت تاثیر نوسانات بازار ارز قرار گیرد اما رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق تعاون در این رابطه یادآور می‌شود: در ظاهر قضیه نباید تغییرات نرخ ارز، بهای گوشت را متاثر کند زیرا قبلا نهاده‌های دامداران با ارز 4200 تومانی و در حال حاضر با ارز 28800 تومانی تامین می‌شود اما در واقع، تغییرات نرخ دلار اثر غیر مستقیم روی گوشت دارد و نرخ آن را بالا می‌برد.
او اضافه می‌کند: در حالی که حمل و نقل تحت تاثیر دلار ، نرخ خود را بالا می‌برد، راننده تاکسی می‌گوید دلار گران شده باید کرایه را افزایش دهم و مغازه‌دار هم تحت تاثیر دلار است، طبیعی است دامدار هم نسبت به تغییرات نرخ دلار واکنش نشان دهد.قاسمی اشکال کار بازار گوشت را در نظام توزیع دانسته و معتقد است که توزیع گوشت دست مافیا است.تداوم روند کاهشی قیمت گوشت قرمزآن طور که ارسلان قاسمی می‌گوید، قیمت تمام شده هر کیلوگرم گوشت قرمز حدود 270 تا 280 هزار تومان است بنابراین با توجه به نرخ‌های در نظر گرفته شده برای محصولات تنظیم بازاری، دولت در حال حاضر احتمالا سوبسیدهایی را برای تامین نیازهای مردم در آستانه سال نو و ماه مبارک رمضان در نظر گرفته است تا کمکی به سفره جامعه باشد.اما عملکرد نظام توزیع، تامین گوشت قرمز را به دغدغه جامعه
تبدیل کرده است. دغدغه‌ای که مسئولان وزارت جهاد کشاورزی وعده داده‌اند با برخی تدابیر نظیر واردات بیشتر گوشت قرمز و تزریق آن به بازار، آن را مرتفع کنند. مسئولان وزارتخانه متولی تولید می‌گویند که با عرضه بیشتر گوشت، زمینه کاهش قیمت آن را فراهم می‌کنند.وعده‌ای که به گفته یکی از فروشندگان گوشت قرمز در قصابی‌های سطح شهر احتمال عملیاتی شدن آن دور از ذهن نیست زیرا نرخ این ماده پروتئینی از هفته قبل تا کنون اندکی کاهش یافته است.
نویسنده: لیلا مرگن
