خجسته مهر مدیرعاملشرکت ملی نفت در برنامه صف اول به سوالات زیر پاسخ داد.
وضعیت صنعت نفت ایران در حال حاضر چگونه است؟
خجسته مهر: بلوغ صنعت نفت و شرکت ملی نفت ایران تقریبا از بعد از انقلاب اسلامی شروع شده است. قبل از انقلاب تقریبا تولید گاز نداشتیم. ۹۳ درصد توسعه میادین نفت و ۵۴ درصد توسعه میادین نفتی بعد از انقلاب صورت گرفته است.
از ابتدای صنعت نفت در کشور تاکنون ۸۰ میلیارد بشکه نفت تولید شده که ۶۵ درصد تولید تجمعی مربوط به بعد از انقلاب است.
اکنون ۴۰۰ مخزن نفتی و گازی داریم. بیش از یک میلیارد متر مکعب در روز تولید گاز در کشور داریم که حاصل بلوغ و تکامل صنعت نفت ایران است.
در تاریخ صنعت نفت قبل از انقلاب، کارشناسی و مدیریت نقشی نداشت. امروز در چهل و چهارمین سال پیروزی انقلاب اسلامی صنعت نفت استقلال یافته و توانمند داریم. در ساخت، نصب، راه اندازی، بهره برداری و تولید، توانمندی داخلی داریم و حتی پروژه های فراسرزمینی هم اجرا می کنیم.
عملیات اجرایی حفاری میدان گازی کیش به کجا رسیده است؟
خجسته مهر: میدان گازی کیش از میادین بزرگ گازی کشور بعد از پارس جنوبی است. میدانی با وسعت ۷۷۵ کیلومتر مربع که در عمق ۳ کیلومتری خلیج فارس قرار دارد. قرارداد فاز اول توسعه این میدان را منعقد کرده ایم که بر اساس آن ۲۸ میلیون متر مکعب گاز و ۱۱ هزار بشکه میعانات گازی تولید و به عسلویه منتقل می شود.
با توجه به مصارف رو به رشد گاز در کشور تصمیم سریع برای توسعه این میدان گرفتیم که طی ۱۴ ماه با سرمایه گذاری ۹۰۰ میلیون دلاری، ۲۸ میلیون متر مکعب به شبکه سراسری گاز تزریق می شود.
فاز دوم این میدان چه زمانی شروع می شود؟
خجسته مهر: توسعه میدان گازی کیش در ۴ فاز انجام می شود که به موجب آن روزانه ۱۲۰ میلیون متر مکعب به ظرفیت تولید گاز کشور افزوده خواهد شد. برای این کار به ۷ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم.
مطالعات مهندسی پایه سایر فازها انجام شده و پس از تکمیل آن، ساخت سکو های دریایی شروع می شود. تا ۴ سال آینده فازهای ۲ و ۳و ۴ به بهره برداری خواهند رسید.
در این میدان گازی با ساخت لوله های زیردریایی توسط شرکت های ایرانی دیگر هیچ وابستگی به خارج نداریم.
ظرفیت تولید گاز کشور چقدر افزایش می یابد؟
خجسته مهر: در حال حاضر بیش از یک میلیارد متر مکعب ظرفیت تولید گاز در کشور داریم و برنامه ریزی شده تا سال ۱۴۰۸ تولید گاز کشور ۵۰۰ میلیون متر مکعب اضافه شود که ۱۲۰ میلیون متر مکعب از این میزان مربوط به توسعه میدان گازی کیش است.
در پارس جنوبی وضعیت به چه صورتی است؟
خجسته مهر: پارس جنوبی بزرگترین میدان گازی جهان است. نصف ذخائر گاز کشور در این میدان قرار دارد. ۴۰۰ حلقه چاه و ۳۷ سکوی بهره برداری در این میدان داریم و ۷۰ درصد تولید گاز کشور مربوط به این میدان است.
این میدان را قبل از انقلاب نداشتیم. ۸۵ میلیارد دلار در این میدان سرمایه گذاری شده و بخش اعظم کارها توسط متخصصان داخلی انجام گرفته است.
در سال ۹۰ تصمیم گرفته شد ۱۰ فاز باقی مانده پارس جنوبی به شرکت های ایرانی سپرده شود و قرار داد ۲۲ میلیارد دلاری در این خصوص امضا شد.
آخرین پالایشگاه پارس جنوبی در روزهای آتی به بهره برداری می رسد و سرمایه گذاری حدود ۲.۵ میلیارد دلار در آن انجام شده است . ایرانی ترین پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی محسوب می شود که ۷۰ درصد تجهیزات آن ایرانی است. با تکمیل این پالایشگاه ۴۲ میلیون متر مکعب به ظرفیت پالایشی و گاز شیرین کشور اضافه می شود.
برای بهره وری در حوزه نفت و گاز چه اقدامی شده است؟
خجسته مهر: در شکت ملی نفت یک زنجیره بالادستی شامل ۵ حلقه اکتشاف، حفاری ، توسعه، تولید و ازدیاد برداشت داریم. برای هر کدام از حلقه ها چالش ها را تعریف کرده ایم، اینکه فناوری که نیاز داریم چیست؟، بهره وری به چه صورت است؟ و در کجا و چه موردی آن را اجرا کنیم؟
در بحث ازدیاد برداشت ما عقب ماندگی داشتیم. ضریب بازیافت میادین در کشور ما ۲۵ درصد است در حالی که متوسط جهانی ۳۵ درصد است. راهکار رفع این مشکل، گسترش و توسعه پایلوت های فناورانه است . یکی از راه های ازدیاد برداشت، تزریق آب به میادین است که به صورت پایلوت انجام شده و توافقاتی در این خصوص صورت گرفته است.
ظرفیت تولید نفت در کشور اکنون ۳.۸ میلیون بشکه است، برنامه ریزی شده در سال ۱۴۰۶ به ۴.۶ میلیون بشکه در روز برسد که از این میزان، ۴۵۰ هزار بشکه حاصل از ازدیاد برداشت خواهد بود.
همچنین برنامه ریزی شده ظرفیت تولید نفت تا سال ۱۴۰۸ به ۵.۷ میلیون بشکه نفت برسد که ۹۰۰ هزار بشکه از این میزان مربوط به ازدیاد برداشت خواهد بود.
در این خصوص احیای چاه های کم بازده با استفاده از توان شرکت های دانش بنیان را در دستور کار داریم. از ۵۰ شرکت دانش بنیان فراخوان شده و ۳۰ شرکت طرح و برنامه دارند. سرمایه گذاری ۵۰۰ میلیون دلاری در این بخش انجام می شود.
اگر ۷۵۰ حلقه چاه احیا شوند با اتمام آنها ۸۳ میلیون بشکه تجمعی به تولید نفت کشور اضافه خواهد شد که این امر بزرگترین رویداد فناورانه در بالادست صنعت نفت خواهد بود.
برای خاموش شدن مشعل ها چه اقدامی شده است؟
خجسته مهر: نیمه اسفند امسال طرح ان جی ال با ظرفیت ۲۵۰ میلیون متر مکعب در روز راه اندازی می شود که قادر است کلیه گازهای مشعل میادین نفتی را جمع آوری کند.
بورس انرژی به کجا رسید؟
خجسته مهر: انتشار این نوع اوراق در صادرات نفت کار جدیدی است. تشریفات قانونی آن طی شده، مصوبه شورای اقتصاد اخذ و هماهنگی ها انجام شده است.
در اولین زمان ممکن بورس انرژی راه اندازی می شود که در آن روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام را به فروش می رسانیم. دارنده هر یک از این ورقه ها مالک نفت است و ما نفت آنها را در انبار ها نگهداری کنیم تا زمانی که یک محموله شود. این نفت در بازار ثانویه قابلیت مبادله دارد.
