طی ماه‌های اخیر افزایش قیمت برنج به اوج خود رسید که این موضوع نگرانی‌هایی در ارتباط با حذف این محصول از سبد غذایی خانوار به همراه داشت، چرا که بسیاری از آحاد جامعه توان خرید برنج ایرانی با نرخ بالای ۵۰ هزار تومان را ندارند.
ساداتی نژاد وزیر جهاد کشاورزی کاهش ۲۰ درصدی تولید ناشی از خشکسالی را علت اصلی افزایش قیمت می‌داند و اذعان می‌کند زمانی که محصولی کمتر تولید شود، قیمت آن طبیعتا در بازار افزایش می‌یابد که در نظر داریم با توزیع هوشمند اقلام اساسی همچون برنج، روغن و شکر واسطه‌ها را کم کنیم.
گرچه در دوره ممنوعیت، واردکنندگان برنج بر کاهش دوره ممنوعیت اصرار داشتند و در این خصوص نامه نگاری‌های متعددی به مقامات دولتی زدند، اما وزارت جهاد در راستای حمایت از تولید داخل موافقت نکرد و در نهایت با رفع دوره ممنوعیت، ثبت سفارش‌ها آغاز شد، هر چند طی ۴ ماه دوره ممنوعیت، بازرگانی دولتی با توزیع ذخایر راهبردی در صدد کنترل بازار بود، اما بنابر گفته واردکنندگان توزیع ۱۰۰ هزار تن برنج تنها جوابگوی یک ماه نیاز کشور هم نیست، لذا کمبود عرضه برنج ایرانی و خارجی منجر به التهابات قیمت در بازار شده است که برای سال آینده باید تدابیری اتخاذ شود تا دوره ممنوعیت ایجاد نشود.
بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو برنج ایرانی از ۴۶ تا ۶۰ هزار تومان، برنج هندی ۲۳ تا ۲۶ هزار تومان و برنج پاکستانی ۲۷ تا ۳۲ هزار تومان است که با قیمت‌های اعلامی از سوی مسئولان تفاوت زیادی دارد که انتظار می‌رود، توزیع هوشمند و کوتاه کردن دست واسطه‌ها و دلالان بتواند به کاهش و کنترل قیمت به منظور ایجاد تعادل در بازار کمک کند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از آخرین جزئیات ثبت سفارش برنج و تاثیر رفع دوره ممنوعیت بر بازار و دلایل اختلاف چشمگیر قیمت برنج در تهران با استان‌های شمالی با خبر شویم:
ثبت سفارش ۴۶۰ هزار تن برنج
حسن عباسی معروفان سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: با پایان ممنوعیت فصلی، واردات برنج از اول آذر آغاز شده است.
او گفت: علی رغم آنکه واردکنندگان در طول دوران ممنوعیت به آزادسازی واردات فشار آوردند، اما در راستای حمایت از تولید داخل همچنان قانون اجرا شد.
عباسی معروفان ادامه داد: با توجه به ممنوعیت واردات برنج توسط بخش خصوصی طی ۴ ماه، بازرگانی دولتی اقدام به بیش از ۱۰۰ هزار تن برنج کرد که بنابر مصوبه‌ای قرار است به ۱۵۰ هزار تن برسد تا برنج گران نشود.
سرپرست دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد درباره آخرین وضعیت واردات گفت: بنابر آمار بالای ۶۵۰ هزار تن برنج وارد کشور شده که با احتساب تولید داخل ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تن دیگر وارد شود که ۴۶۰ هزار تن ثبت سفارش صورت گرفته است.
او ادامه داد: گرچه واردکنندگان اذعان می‌کنند که به سبب گرانی برنج ایرانی، تقاضا برای خرید برنج خارجی افزایش می‌یابد یا به عبارت دیگر تقاضا به سمت برنج خارجی سوق پیدا می‌کند، اما در حقیقت خریداران برنج داخلی و برنج خارجی با یکدیگر متفاوت اند.
به گفته عباسی معروفان، با وجود آنکه مصرف کنندگان برنج خارجی قدرت خرید برنج داخلی را ندارند، بنابراین بازار برنج این ۲ نوع محصول از یکدیگر متفاوت است و تمایل به واردات بیشتر از سوی واردکنندگان موجب شده تا تولید روی دست تولیدکننده بماند.
این مقام مسئول گفت: بازرگانی دولت مسئولیت دارد تا در مواقعی که بازار از تعادل خارج می‌شود، با ورود به بازار و عرضه محصول از التهاب بازار جلوگیری کند. کما اینکه هم اکنون هر کیلو برنج هندی ۱۱۲۱ با نرخ ۱۸ هزار و ۵۰۰ تومان بدست مصرف کننده می‌رسد، در حالی که اگر بازرگانی دولتی نباشد، بخش خصوصی حاضر به عرضه کمتر از ۲۵ هزار تا ۲۶ هزار تومان نیست.
سرپرست دفتر خدمات بازرگانی ادامه داد: ابزار دولت برای تنظیم بازار بازرگانی دولتی است تا در مواقعی که بازار از مسیر خارج می‌شود، با اشباع بازار قیمت کنترل شود.
قیمت جهانی برنج هندی افزایش یافت
مسیح کشاورز دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: با توجه به رفع دوره ممنوعیت، ثبت سفارش‌ها در حال انجام است که تنها به دلیل اختلاف بر سر افزایش قیمت جهانی با هند این احتمال وجود دارد که محموله‌های هند وارد نشود.
او گفت: در حال حاضر قیمت برنج پاکستانی در مقایسه با هند مناسب‌تر است که با این وجود ممکن است زودتر در بازار عرضه شود.
کشاورز ادامه داد: برنج‌های رسوبی مانده در بنادر در حال ترخیص و ورود به بازار است.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج گفت: بنابر آمار اعلامی سازمان قیمت، قیمت برنج خارجی نسبت به هفته قبل ۷ درصد کاهش و برنج ایرانی بدون نوسان بوده است که این امر نشان می‌دهد که آزادسازی ممنوعیت و واردات به تنظیم بازار کمک می‌کند.
او ادامه داد: با اتخاذ برخی تدابیر باید کاری کنیم که ممنوعیت ایجاد نشود که بازار دچار گرانی شود. کما اینکه اگر در مهرماه ممنوعیت واردات برداشته می‌شد، شاهد افزایش قیمت برنج ایرانی و خارجی در بازار نبودیم.
کشاورز متوسط نیاز ماهیانه برنج خارجی را ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تن اعلام کرد و گفت: با واردات ماهیانه این میزان برنج در شب عید کسری نخواهیم داشت.
این مقام مسئول گفت: ۸۵ هزار تن برنج مانده در گمرکان ترخیص و در حال توزیع به بازار است.
او قیمت هر کیلو برنج هندی در بنادر را ۲۶ هزار تومان و برنج پاکستانی را ۲۵ هزار تومان اعلام کرد و گفت: با احتساب حداکثر ۳ درصد سود به بنکدار و ۱۲ درصد در خرده فروشی‌ها باید عرضه شود، این درحالی است که قیمت برنج پاکستانی به بالای ۳۰ هزار تومان رسیده بود که دیگر شاهد آن قیمت نخواهیم بود.
به گفته کشاورز، هم اکنون افزایش قیمت جهانی تنها نگرانی پیش روی واردکنندگان است که با رفع آن مشکلی نداریم.
دبیر انجمن واردکنندگان برنج درباره آینده بازار برنج خارجی گفت: با توجه به روند افزایشی قیمت‌های جهانی برآورد دقیقی از شرایط بازار نمی‌توان داشت، اما با کنترل قیمت جهانی، نرخ برنج و شرایط بازار به قبل از دوره ممنوعیت باز می‌گردد.
بازار برنج ایرانی به ثبات رسید
علی اکبریان عضو هیئت مدیره انجمن برنج در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: بنابر آمار ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن برنج تولید شد که با احتساب سرانه مصرف ۳۶ کیلو، ۷۰۰ هزار تن کسری نیاز کشور باید از طریق واردات تامین شود.
او گفت: انجمن واردکنندگان سرانه مصرف را ۴۰ تا ۴۲ کیلو و تولید کمتر از ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تن اعلام می‌کنند که با این وجود حالت ۲گانگی به وجود آمده است که بهترین راه حل استنباط به آمار وزارت جهاد کشاورزی است.
اکبریان ادامه داد: گرچه انجمن شالیکوبان خبر از کاهش ۴۰ درصدی تولید داده است، اما اعلام آمار ضد و نقیض تولید و سرانه مصرف، ضربه مهلکی به تولید وارد می‌کند.
عضو هیئت مدیره انجمن برنج گفت: هم اکنون قیمت هر کیلو طارم بوجار و سورت شده (بدون خرده) در کارخانه‌های شمال ۴۱ تا ۴۲ هزار تومان، فجر ۳۶ تا ۳۷ هزار تومان، شیرودی ۳۳ هزار تومان و ندا ۲۸ تا ۲۹ هزار تومان است.
او ادامه داد: با توجه به فراوانی برنج، کمبودی در عرضه نداریم و بازار همچنان تا شب عید آرام و به دور از هر گونه افزایش قیمت خواهد بود.
اکبریان در پایان گفت: با توجه به فراوانی تولید، مشکلی در توزیع نداریم و تنها دلالان بر التهاب قیمت در بازار دامن می‌زنند.
