داستان از جایی شروع شد که مادر و پدر حمیده و حسین، سال ها پیش از یکدیگر جدا شدند. همان زمان مادر سرپرستی بچه ها را برعهده گرفت. بالای سرشان بود و نمی گذاشت آب توی دلشان تکان بخورد. حمیده و حسین درس می خواندند و جزو بچه های ممتاز کلاس بودند. تازه زندگی شان روی آرامش را به خود می دید که مادر مبتلا به سرطان شد.
اخبار اجتماعی- حمیده و حسین با فهمیدن این خبر دچار شوک بزرگی شدند زیرا مادر، تنها سرپرستشان دچار بیماری سختی شده بود و چندی پس از ابتلا به این بیماری جان سپرد.
مریم تقوی مدیر شعبه خراسان رضوی موسسه دارالاکرام که از نزدیک با این خانواده در ارتباط است، می گوید: موسسه از سال ۸۰ در تهران تاسیس و اولین شعبه آن مشهد بود. حال نزدیک به ۹ سال است که شعبه مشهد فعالیت دارد و اکنون حدود ۶۰۰ دانش آموز فاقد سرپرست موثر را تحت حمایت خود به ویژه بورسیه تحصیلی قرار داده است. این درحالیست که تاکنون بالغ بر دو هزار کودک از طریق شعبه مشهد بورسیه و خدمات دریافت و وارد اجتماع شده اند.
وی ادامه می دهد: خیلی از این بچه ها با مشکلات و مسائل مختلفی روبرو هستند. به همین جهت ما به بهانه بورسیه تحصیلی بچه ها با مشکلات آنها و شرایط زندگی شان آشنا می شویم و هدف ما این است که از طریق موسسه به دیگر مشکلات آنان نیز رسیدگی کنیم به آنها خدماتی مثل مشاوره، حمایت مالی، آموزشی ارائه دهیم.
به گفته این فعال اجتماعی، گروهی از بچه های تحت حمایت آنها مشکلات حقوقی دارند که از طریق موسسه پیگیری می شود. برای مثال کودکانی داریم که تک والد هستند و اغلب موارد والدشان مادر است. پدر این کودکان یا فوت کرده، یا آنها را رها کرده یا درگیر اعتیاد هستند.
«مواردی هم وجود دارد که کودک هر دو والد خود را از دست داده و آنها با مشکلات سرپرستی و حضانت مواجه اند. به همین دلیل نمی توانیم این کودکان را به حال خود رها کنیم و از طریق مشاوران همیار در موسسه کار بچه ها پیگیری می شود».
مثل حمیده و حسین که این روزها و با از دست دادن مادرشان به شدت نیاز به کمک و حمایت دارند.
گرفتن حضانت برادر
به گفته تقوی، این دو کودک هیچ اطلاعی از سرنوشت پدر و اقوام وی ندارند و از سوی خانواده مادری نیز کسی حاضر به پذیرش آنها نیست.
«مادربزرگ بچه زنی بسیار پیر است که قادر به نگهداری از خود هم نیست. دایی بچه ها هم فقط در این حد که حاضر شده از دور نظارتی بر زندگی آنها داشته باشد اعلام آمادگی کرده اما سرپرستی آنها را نمی خواهد برعهده بگیرد».
این درحالیست که تقوی به صورت حقوقی پیگیر کار بچه ها است.
به گفته وی، بچه ها نمی خواهند تحت هیچ شرایطی از یکدیگر جدا شوند. آنها فعلا تحت حمایت موسسه هستند اما اعضای موسسه در تلاش اند از طریق دادستان و مدعی العموم، به این پرونده رسیدگی و فضایی را برای زندگی این خواهر و برادر کنار هم و زیر نظر یک خانواده حامی و مطمئن مهیا کنند.
«این دو کودک برخلاف سن خود پخته و فهمیده هستند. به همین دلیل اگر همکاری های قضایی صورت بگیرد، در تلاش هستیم تا حمیده با دریافت حکم رشد، حضانت برادرش را نیز برعهده بگیرد».
به این ترتیب آنها از جدایی و رفتن به مراکز شبانه روزی رهایی پیدا می‌کنند.
«رفتن این دو کودک که از ابتدا با خانواده زندگی می کردند و مدت کوتاهی است مادرشان را از دست داده اند، به صلاح آنها نیست. این بچه ها به شدت درس خوان و شخصیت مثبتی دارند و شاید رفتن به مرکز شبانه روزی و جدا شدنشان از یکدیگر صدمه روحی جبران ناپذیر دیگری را بر آنها وارد کند».
زندگی کنار یک خانواده حامی
حال اگر با حکم رشد حمیده موافقت شود و وی بتواند حضانت برادرش را نیز برعهده بگیرد، در قدم بعدی مسئولان موسسه آنها را باید به خانواده ای بسپارند که از حامیان موسسه و قابل اعتماد و امین هستند.
«با این حکم حمیده می تواند خانه اجاره یا در مدرسه ثبت نام کنند. اما لازم است آنها زیرنظر یک حامی موثر، منزل اجاره کنند و حامی دورادور حواسش به آنها و زندگی شان باشد و در صورت نیاز کمکشان کند. البته داشتن حامی به این معنی نیست که موسسه این خواهر و برادر را رها می کند. در واقع می خواهیم آنها در مکانی خانه اجاره کنند که صاحب آن از حامیان موسسه ، قابل اعتماد و حواسش به بچه ها باشد. موسسه هم حمایت های لازم دیگر از این دو کودک را انجام می دهد تا زمانی که بچه ها مستقل شده و بتوانند از پس زندگی خود برآیند.
تقوی می‌افزاید: این پرونده یا موارد مشابه، جزو پرونده هایی هستند که موسسه اغلب با آن مواجه است. یا مواردی داریم که دختران فاقد سرپرست موثر، مورد ضرب و شتم قرار گرفته و از خانه فراری شده اند و در این شرایط اگر بچه ها سرپناهی نداشته باشند و کسی حامی آنها نباشد، بدون شک درگیر افراد یا باندهایی خواهند شد که تنها هدف و قصدشان سوء استفاده از این بچه ها است.
این در حالیست که اگر این بچه ها شناسایی و تحت حمایت های لازم قرار بگیرند، می توان آنها را در کنار خانواده های سالمی که خود می خواهند حامی کودکان باشند و شرایطش را دارند، قرار داد. به این ترتیب آینده این بچه ها به جای درماندگی در خیابان ها و روی آوردن به بزه، اعتیاد و آسیب های دیگر، با حمایت به موقع چشم انداز روشنی خواهد داشت.
در همین راستا سلمان رئوفی پور وکیل پایه یک دادگستری نیز در خصوص این پرونده می گوید: حکم رشد در واقع توانایی فرد در انجام مدیریت امورات مالی و معامله است. اگر خواهر بتواند نشان دهد که در انجام مسائل مالی می تواند مدیریت داشته باشد، گرفتن حکم رشد از سوی دادگاه امکان پذیر و شدنی است.
وی ادامه می دهد: گرفتن حکم حضانت در این پرونده نیز زمانی توجیه پیدا می کند که با گرفتن حضانت برادر توسط خواهر، وی مسئولیت مراقبت و نگهداری از برادر خود را قانونا خواهد داشت. در این وضع مسئولیتی متوجه خانواده حامی این کودکان نخواهد بود و آنها از بحث سرپرستی معاف هستند و بچه ها زیرنظر موسسه و خانواده حامی می توانند زندگی امن و مطمئنی را داشته باشند.
