اتحادیه سازمانهای حمل و نقل همگانی کشور متولی امور حمل و نقل همگانی (بار و مسافر) در شهرهای با جمعیت کمتر از یکصد هزار نفر است. براین اساس امورات مربوط به تجهیز، توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهری(تاکسی، ون، میدل باس، مینی بوس، اتوبوس، وانت بار) بیمه رانندگان فعال در حوزه حمل و نقل درون شهری، سوخت خودروهای عمومی، شناسایی و ساماندهی وانت‌بارها، مدیریت مراکز معاینه فنی خودروهای سبک سراسر کشور و امور مربوط به پایانه‌های مسافربری در بیش از 92% شهرهای کل کشور توسط این اتحادیه پیگیری و انجام می‌شود.
اخبار اجتماعی- در بین شهرهای مذکور 140 شهر دارای سازمان حمل و نقل همگانی است که اکثر این شهرها دارای جمعیتی بین 30 تا100 هزار نفر است.
البته طی چند سال گذشته سامانه یکپارچه معاینه فنی ایران «سیمفا» جهت ساماندهی و نظارت بر عملکرد مراکز مکانیزه معاینه فنی خودروهای سبک کشور، توسط اتحادیه سازمان های حمل و نقل همگانی کل کشور راه اندازی شده است.
در ادامه «سعید قیصر» مدیرعامل اتحادیه سازمانهای حمل ونقل عمومی کشور در پاسخ به پرسشی مبنی بر نحوه عملکرد این اتحادیه در چند سال اخیر گفت:
اخیرا جلسه‌ای توسط ستاد معاینه فنی تعداد معدودی از شهرداری‌ها در قالب نشست معاینه فنی کلانشهرها برگزار و تصمیماتی اتخاذ شده که از جمله آن تشکیل اتحادیه ستادهای معاینه فنی و دیگر موضوعات است.
این نشست، دوره‌ای و دوستانه بوده و مطرح شدن چنین مباحثی ناشی از عدم اشرافیت متولیان جلسه به قوانین بوده؛ چراکه ورود چند نفر تحت عنوان ستاد معاینه فنی در مباحثی که مبنای قانونی ندارد، از اساس غیرقابل پذیرش و مردود است.
* آیا مراکز معاینه فنی در شهرهای کشور از لحاظ تجهیزات و عملکرد تفاوت دارند؟
«سیمفا»سامانه نظارتی برعملکرد مراکز معاینه فنی
علاوه بر این‌که برای احداث و اعطای کد فعالیت کارشناسان اتحادیه بازدید میدانی و ارائه گزارش می‌دهند، سامانه یکپارچه معاینه فنی یا به‌اصطلاح همان سامانه «سیمفا» یک سامانه نظارتی است و به صورت آنلاین عملکرد تمامی مراکز معاینه فنی را در سراسر کشور مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد و تفاوتی بین تجهیزات و عملکرد مراکز معاینه فنی در شهرهای کشور وجود ندارد.
بنده معتقدم لازم است نظارت توسط کارگروه‌های استانی بیش از این صورت بگیرد، هرچند با وجود سامانه «سیمفا» تخلف در مراکز به حداقل رسیده ولی اصرار ما به جهت جلوگیری از دست‌کاری داده‌ها توسط کاربران مراکز بر رمزگذاری مقادیر توسط دستگاه‌ها و تجهیزات بوده، پس باید دید چه کسانی و به چه علت از این موضوع امتناع می‌ورزند و می‌خواهند نظارت بر عملکرد آنها کم‌رنگ شود.
* برخی اظهارنظرها مطرح شده مبنی بر این‌که مردودی خودروها در معاینه فنی شهر تهران بیش از سایر شهرهاست؟
معاینه فنی برتر مردودی خودروها را 10 درصد افزایش داده است
بله، درست است؛ اما به دلیل اجرای معاینه فنی با حدود مجاز آلایندگی جدید یا همان معاینه فنی برتر است که ضریب مردودی را بیش از ۱۰ درصد افزایش داده به طوری که اگر در سایر مراکز کشور نیز حدود مجاز جدید معاینه فنی اجرا و لحاظ شود، تعداد مردودی خودروها از لحاظ آلایندگی افزایش می‌یابد.
* آیا مراکز معاینه فنی در سراسر کشور می‌توانند گواهی معاینه فنی برتر صادر کنند؟
90 درصد مراکز کشور، معاینه فنی برتر صادر می‌کنند
بر اساس اصرار رئیس سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست مبنی بر تجهیز تمامی مراکز معاینه فنی سطح کشور برای انجام معاینه فنی برتر ۹۰ درصد مراکز معاینه فنی کشور متحمل هزینه‌های فراوانی جهت انجام معاینه فنی برتر شده‌اند تا بتوانند گواهی معاینه فنی با حدود مجاز جدید (برتر) ابلاغی سازمان حفاظت محیط‌زیست را صادر کنند؛ بنابراین ۹۰ درصد مراکز معاینه فنی در سراسر کشور برای این مهم تجهیزات لازم خریداری کرده و آماده صدور گواهینامه معاینه فنی برتر هستند، هرچند هم اکنون نیز می‌توانند صادر کنند.
* در مورد طرح LEZ چه توضیحاتی دارید؟
طرح LEZ که توسط وزارت کشور در سراسر شهرهای کشور اجرا شد، لذا این اتفاق افتاد و تمامی زیرساخت‌ها در سامانه «سیمفا» ایجاد شد و در اکثر کلانشهرها نیز زیرساخت‌ها فراهم شده اما جای بسی تأمل دارد. گاهی در این خصوص افراد غیرمسئول در اجرای فرآیند که می‌توان گفت به معنی واقعی غیرمسئول بوده و هستند، اظهارنظراتی می‌کنند که عملکردهای صورت گرفته را به سمت و سوی خود جهت می‌دهند.
* آیا می‌توان نام این افراد را برد؟
بله، اخیرا شاهد بودیم شخصی به عنوان مشاور سازمان حفاظت محیط‌زیست هر چند جایگاه قانونی و حقوقی آن جای تأمل دارد، در خصوص طرح LEZ و اجرای فرایند معاینه فنی و موضوعات دیگر اظهارنظر کرده، البته ما خدا را شاکریم؛ چراکه این سازمان تمامی دغدغه‌های خود را برطرف کرده و امروز معاینه فنی از نظر این افراد بسیار جایگاه پیدا کرده، هرچند متولی آن مشخص است.
* چه نظری در خصوص آیین‌نامه معاینه فنی که توسط سازمان حفاظت از محیط‌زیست ابلاغ شده دارید؟
آیین نامه ابلاغ‌شده که یقینا ریاست سازمان حفاظت محیط‌زیست به دلیل عدم آشنایی و توجه به پیشینه معاینه فنی و همچنین بدون لحاظ کردن نظر کارشناسان و حتی نظر سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور چنین آیین‌نامه‌ای را ابلاغ کرده که اجرای آن تبعات اجتماعی برای مردم ایجاد می‌کند. چراکه تجهیز مراکز معاینه فنی سراسر کشور به لوازم اندازه‌‌گیری دور بالا در معاینه فنی (صدور گواهینامه معاینه فنی برتر) با تاکید بر ابلاغیه ریاست سابق سازمان حفاظت محیط‌زیست صورت گرفته و مراکز مجبور به تحمل هزینه‌های قابل توجهی شدند به طوری که در برخی مراکز معاینه فنی برای تجهیز هر خط مبلغ ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان هزینه شده تا بتوانند گواهینامه معاینه فنی با حدود مجاز شورای عالی محیط‌زیست صادر کنند.
به نظر می‌رسد پیش‌نویس چنین ابلاغیه‌ای توسط افراد خاص با نگاه خاص به معاینه فنی تهیه و تنظیم شده، لذا آقای کلانتری ریاست سازمان بایستی هوشمندانه به این قضیه ورود و با این موضوع برخورد کند که شائبه نگاه اقتصادی و تجاری به معاینه فنی در آن سازمان ایجاد نشود، مثلاً ورود شرکت‌های بازرسی و دریافت وجه از مراکز جهت ارزیابی و بازرسی در آینده به گوش می‌رسد.
البته همان‌گونه که اشاره کردم یقینا اجازه نخواهیم داد جایگاه یک دستگاه حاکمیتی مانند وزارت کشور و به تبع آن شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و کارگروه‌های استانی به ریاست معاونین هماهنگی امور عمرانی استانداری‌ها تضعیف شود.
* آیا مراکز معاینه فنی به عنوان یک مقوله درآمدزایی در نظر گرفته شده است؟
متأسفانه در بعضی از شهرها مخصوصاً بعضی کلانشهرهای کشور به مقوله معاینه فنی به جای نگاه خدماتی، نگاه اقتصادی و تجاری دارند. به عنوان مثال شهری با سرمایه‌گذاری بسیار ناچیز مثلاً تهیه یک سوخت‌سنج و یا نصب دوربین و… در منافع و درامد یک مرکز مشارکت دارد و بخش خصوصی را وادار می‌کند بخش قابل توجهی از درآمد خود را در اختیار شهرداری قرار دهد که با وجود دستگاه نظارتی امیدواریم این مهم برطرف شود.
* چرا در بعضی مراکز بازدید چشمی انجام نمی‌شود؟
تمامی مراکز بایستی طبق مصوبه دولت در مراکز خود بازدید چشمی خودروهای دوگانه‌سوز را انجام دهند؛ چراکه مراکز معاینه فنی، مراکز خدماتی به‌حساب می‌آید و شهرداری‌ها می‌بایست در چارچوب مقررات در این راستا خدماتی نیز ارائه دهند ولی متأسفانه برخی از مراکز تحت نظارت شهرداری‌ها تاکنون از انجام این وظیفه قانونی به دلیل خاص خودداری و از انجام آن به شکل‌های مختلف طفره می‌روند و همین امر موجب سردرگمی مراجعان و بعضا موجب ورود واسطه‌ها به این حوزه شده و درنهایت هزینه‌های غیرمتعارف را به مالکان خودروهای دوگانه‌سوز تحمیل می‌کند.
* میزان مراجعات به مراکز معاینه فنی کشور با توجه به اجرای طرح LEZ نسبت به سال گذشته چه تغییری داشته و استقبال مردم چگونه بوده است؟
افزایش 25 درصدی مراجعه به مراکز معاینه فنی
با توجه به آمار موجود در سامانه «سیمفا» اجرای طرح LEZ سبب رشد قابل ملاحظه مراجعات به مراکز معاینه فنی سراسر کشور شده و تعداد خودروهای مراجعه‌کننده به ۵۹۰ مرکز معاینه فنی کشور با ۷۵۰ خط مکانیزه آزمون خودرو رشد حدود ۲۵ درصدی را باعث شده است.
تعداد خودروهای مراجعه‌کننده در سال ۹۶، ۱۰ میلیون و ۷۶۱ هزار و ۶۱۳ خودرو و در سال ۹۷، ۱۲ میلیون و ۶۴۷ هزار و ۹۸۱ خودرو بوده است که از تعداد خودروهای مراجعه‌کننده در سال ۹۷، تعداد ۹ میلیون و ۲۷۰ هزار و ۵۰۴ خودرو موفق به دریافت گواهی معاینه فنی شده و سهم مراکز معاینه فنی شهر تهران به خاطر اجرای طرح LEZ حدودا بین ۱۰ الی ۱۳ درصد می‌باشد.
* چند درصد خودروها در تست معاینه فنی مردود شدند و بیشترین میزان مردودی خودروها در سال ۹۷ مربوط به چه آیتمی بود؟
سامانه «سیمفا» به صورت تمام‌وقت فعالیت تمامی مراکز معاینه فنی را کنترل می‌کند و بر اساس آماری که از این سامانه استخراج شده است، ۲۷ درصد از خودروها در مراکز معاینه فنی از نظر ایمنی و آلایندگی و عیوب ظاهری مردود شدند که بیشترین میزان مردودی خودروها در سال گذشته مربوط به بحث آلایندگی خودروها بود و حدود ۶۹ درصد از کل مردودی‌ها مربوط به این آیتم بوده است.
* آیا معاینه فنی در کاهش آلودگی هوا تأثیر به سزایی داشته است؟
پاسخ این سوال شما را به وقت دیگری موکول می‌کنم و اجازه بدهید به این موضوع نپردازم.
