حقیقت آن است که سفر به فضا، به از خود گذشتگی زیادی نیاز دارد. علاوه بر خطرات سفرهای فضایی و مسألهی دوری از خانواده، جاذبهی نزدیک به صفر فضا، شرایطی به وجود میآورد که بسیاری از امور روزانهی فضانوردان را محدود میکند. در ادامه به کارهایی میپردازیم که فضانوردان نمیتوانند در فضا انجام دهند.
۱- نمیتوانند به همان شکل روی زمین گریه کنند
فضانوردان در فضا هر طور که بخواهند میتوانند بخندند، اما عمل گریه کردن در فضا بدون وجود نیروی گرانش، شکل کاملاً متفاوتی دارد.
وقتی از کریس هدفیلد، فضانورد کانادایی، در مورد گریه کردن در فضا پرسیدند، او گفت: «از چشمها اشک میاد، ولی قطرههای اشک مثل یه توپ مایع به هم میچسبن. در واقع، موقع گریه کردن چشمها یه کم میسوزن. تو فضا اشک چشم سرازیر نمیشه.»
اشک چشمها در فضا میتواند به شکل یک تودهی بزرگ درآید و از چشمها جدا شود، مگر اینکه فضانوردان اشک هایشان را با دستمال پاک کنند. به همین دلیل، در فضا میتوانید اشک هایتان را مثل یک توپ شناور جلوی چشم هایتان ببینید.
2- مواد غذاییای مثل نان و نوشابه نمیتوانند بخورند
در فضا، دشواریهای حمل و خوردن بسیاری از مواد غذایی رایج آنقدر زیاد است که فضانوردان از آنها محروم میشوند. برای مثال، اگر فضانوردان درون فضاپیما تکهای نان بخورند، خردههای نان میتوانند به تجهیزات فضاپیما صدمه بزنند یا تصادفاً وارد بینی فضانوردان شوند. به همین دلیل از دههی ۱۹۸۰، در سفرهای فضایی از نانهای تورتیلا استفاده میشود.
در خصوص نوشیدنیها هم مصرف نوشیدنیهای گازدار در فضا ممنوع است، چون در جاذبهی نزدیک به صفر فضا، گاز درون این نوشیدنیها از آنها جدا نمیشود.
نمک و فلفل هم از دیگر مواد غذایی ممنوعه در فضا هستند، چون شناور میشوند و ممکن است به تجهیزات فضاپیما صدمه بزنند یا تصادفاً وارد دهان، گوشها یا بینی فضانوردان شوند. خوشبختانه، آژانس فضایی ناسا نمک و فلفل مایع تولید کرده که فضانوردان میتوانند از آنها استفاده کنند.
۳- با خودکارهای معمولی نمیتوانند بنویسند
استفاده از جوهر درون خودکار تنها با وجود نیروی گرانش امکان پذیر است. به همین دلیل، فضانوردان آمریکایی و روسی در فضا ابتدا از مدادهای نوکی برای نوشتن استفاده میکردند.
اما در سال ۱۹۶۵، شرکت فیشر پِن، نوعی خودکار اختراع کرد که به گونهای طراحی شده بود که با فشار گاز نیتروژن به مخزن جوهر خودکار، جوهر به نوک آن سرازیر میشد و به این ترتیب خودکار به صورت سر و ته، در دماهای شدید یا زیر آب هم قابل استفاده بود. از این خودکارها هنوز هم استفاده میشود.
۴- برنامهی خواب خود را نمیتوانند با طلوع و غروب خورشید تنظیم کنند
در ایستگاه فضایی بین المللی، فضانوردان در طول هر ۲۴ ساعت، میتوانند تا ۱۶ بار غروب خورشید را ببینند. به همین دلیل آنها نمیتوانند ساعت خواب خود را با طلوع و غروب خورشید تنظیم کنند. برای آنکه فضانوردان بتوانند در فضا خواب خود را با این شرایط ویژه تطبیق دهند، قبل از سفر، سخت تحت آموزش قرار میگیرند.
۶- نمیتوانند از یک حمام گرم لذت ببرند
در فضا، فضانوردان باید تا حد ممکن از همهی منابع موجود، به خصوص منابع آب، استفاده کنند، چون آب سنگین و حمل آن هزینه بردار است. فضانوردان در فضا امکان دوش گرفتن ندارند و به جای آن، با اسفنج حمام میکنند. آبی که برای این کار از استفاده میشود از رطوبت هوا، ادرار، مسواک زدن، شستشوی دستها و دیگر کارها به دست میآید.
در ایستگاه فضایی بین المللی، همهی آبهایی که از رطوبت هوا و فضولات انسانی به دست میآیند، تصفیه شده و تبدیل به آب آشامیدنی میشوند. علاوه بر این، از آنجایی که روش کارآمدی برای شسشتوی لباسها در فضا وجود ندارد، فضانوردان مجبورند لباسهای تکراری بپوشند.
۷- نمیتوانند مزهی مواد غذایی را به همان صورت روی زمین حس کنند
در فضا حس چشایی فضانوردان میتواند به مرور تحلیل برود، اما بعد از بازگشت به زمین، مزهی مواد غذایی را با شدت بیشتری نسبت به قبل حس میکنند. یک علت احتمالی این مسأله آن است که در فضا، به دلیل نبود گرانش، حرکت مایعات درون بدن شکل دیگری پیدا میکند. به همین خاطر، مایعات به جای آنکه به طرف پاها حرکت کنند، به سمت سر میروند و میتوانند مجراهای بینی را مسدود کنند. فرضیهی دیگری که در مورد علت این مسأله مطرح شده این است که بوهای شدید درون کابین ایستگاه فضایی بین المللی، قدرت بویایی را از کار میاندازد و به دنبال آن حس چشایی هم مختل میشود.