همه این تجربه را داشته‌ایم، تصمیمی می‌گیریم که اول به نظر منطقی می‌رسد؛ اما پس از چند ثانیه، دقیقه یا ساعت به خود می‌گوییم: «پیش خودت چی فکر می‌کردی؟ تصمیمی که گرفتی بیشتر به حماقت شبیه نیست؟ آیا حواسم پرت بود و نمی‌دانستم دارم چه تصمیمی می‌گیرم؟» خودمان می‌دانیم که تصمیمی درست یا بهترین انتخابمان نبوده، اما در آن لحظه آن تصمیم را گرفته‌ایم و بعد‌ها فهمیده‌ایم تصمیم احمقانه‌ای بوده است. چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا ما واقعا احمق هستیم؟ خیر.
این مسأله تنها به این معناست که تمام تصمیمات ما منطقی نیستند. دلمان می‌خواهد فیلتری بر تعصب‌های ذاتی‌مان قرار دهیم و سپس براساس آن‌ها تصمیم بگیریم. این تعصبات را «سوگیری‌های شناختی» می‌نامند و همه ما از آن‌ها برخورداریم.
سوگیری شناختی به الگوی سیستماتیک انحراف از هنجار یا عقلانیت در قضاوت دلالت دارد. این سوگیری‌ها باعث نتیجه‌گیری، فرضیات و استنتاج‌هایی درباره مردم و شرایطی به شیوه‌ای نه‌چندان منطقی می‌شود. همه ما بر اساس ادراک ورودی که هم از بیرون و هم از درون دریافت می‌کنیم، «واقعیت اجتماعی ذهنی» مختص به خودمان را می‌سازیم.
چگونه می‌توانیم تصمیمات احمقانه را متوقف کرده و آن‌ها را با تصمیمات هوشمندانه جایگزین کنیم؟ با وقت گذاشتن برای درک سوگیری‌های شناختی. درک و بررسی تعصبات و سوگیری‌ها منجر به تصمیمات بهتر و تفکر و شناخت دقیق‌تر می‌شود. با درک بهتر، تصمیمات بهتری می‌گیریم.
«نیل جاکوبشتاین» متخصص هوش مصنوعی اشاره می‌کند که همه ما از الگوریتم‌ها برای کاهش تأثیرات تفکر انسانی استفاده می‌کنیم. برخی از این موارد عبارتند از:
تمایل به اتکای شدید یا «گیر دادن» بر یک جنبه یا ویژگی خاص یا قطعه‌ای از اطلاعات در تصمیم‌گیری. تمایل به غلو کردن درباره احتمال حوادثی که در ذهن «قابل‌دسترس‌تر» هستند که شاید نتایج بیش‌ازحد خوش‌بینانه، مطلوب و رضایت‌بخش داشته باشند.
تمایل به باور چیز‌هایی که اکثر مردم به آن‌ها باور دارند؛ معمولا افراد وقتی متوجه می‌شوند مردم زیادی به تفکری معتقدند، احتمال این‌که بدون فکر آن را بپذیرند افزایش می‌یابد. نوعی سوگیری وجود دارد معروف به «از قبل هم می‌دانستم.»
در این سوگیری فرد تمایل دارد باور کند که می‌توانسته نتایج اتفاقی که رخ‌داده است را از قبل پیش‌بینی کند. سوگیری خوش‌بینی برعکس فرضیه قبل است؛ تمایل به خوش‌بینی بیش‌ازحد و دست بالا گرفتن احتمال نتایج مطلوب. در این سوگیری فرد خود را در مقایسه با دیگران کمتر در معرض خطر می‌بیند.
سوگیری‌ها می‌توانند مفید باشند. آن‌ها طغیان اطلاعات را محدود می‌کنند، در فهم مسیر به ما کمک می‌کنند و اجازه می‌دهند در دنیای پر شتاب امروز تصمیمات سریع بگیریم.
با روش‌های زیر می‌توان با سوگیری‌های شناختی مبارزه کرد:
عجله نکنید: زمانی که خسته، گرسنه یا مضطرب نیستید، تصمیمات بهتری می‌گیرید. با گذاشتن زمان کافی می‌توانید درباره آینده و تأثیر تصمیمات فکر کنید.
کمک گرفتن از یک دیدگاه خارجی: نظر یک مشاور یا فرد مورد اعتماد را جویا شوید.
گزینه‌ها را در نظر بگیرید: دیگر چه‌کار می‌توان کرد؟
