شاید تصور کنید بیماری قلبی مشکلی است که سراغ سنین بالا میرود و خیال میکنید وقتی هنوز برای اولین بار به دنبال شغل میگردید یا در اوج جوانی بیشترین فعالیت را دارید نباید هیچ مشکل قلبی پیدا کنید. چون به هر حال، عروق تأمین کنندهی خون برای قلب باید سالهای سال کار کنند تا آسیب ببینند و سبب حمله قلبی شوند؛ اما گزارشها نشان میدهند حمله قلبی در میان جوانهایی که دههی ۲۰ یا ۳۰ عمر خود را میگذرانند رو به افزایش است. طبیعتاً این مسئله سؤال برانگیز است. چرا یک جوان باید دچار حمله قلبی شود؟
شاید فکر کنید حمله قلبی در سن جوانی منجر به مرگ نمیشود چون یک بدن جوان به هر حال مقاومتر است، اینطور نیست؟ اما متأسفانه آمار نجات از حمله قلبی در جوانان بهتر از این آمار در میان افراد ۵۰ سالهای که دچار حمله قلبی میشوند نیست. علت این واقعیت جدی میتواند این باشد که افراد جوانتر معمولاً نسبت به علائم خود آنقدر مشکوک نمیشوند که فوراً به پزشک مراجعه کنند. آنها علائم را نادیده میگیرند و تصور میکنند هنوز برای حمله قلبی خیلی جوان هستند.
سالها پیش غیرعادی بود که جوانها دچار حمله قلبی شوند؛ اما وقتی محققان اطلاعات مربوط به ۲۰۰۰ مورد حمله قلبی زیر ۴۰ سال را بررسی کردند دریافتند وقوع حمله قلبی در سنین ۴۰ سال و پایینتر به میزان شگفت انگیزی درصد زیادی از تمام موارد حملههای قلبی را تشکیل میدهد. از هر پنج مورد حمله قلبی، یکی زیر ۴۰ سال بوده است.
همانطور که گفته شد پژوهشها نشان میدهند بیماران ۴۰ ساله و جوانتر درست به اندازهی افراد ۴۱ سال و بالاتر، در معرض مرگ ناشی از حمله قلبی هستند. بنابراین حمله قلبی در سن پایین هیچ تضمینی ندارد که منجر به مرگ نشود. ضمناً افراد جوانی که دچار حمله قلبی میشوند، ممکن است نسبت به بیماران سنین بالاتر، به خوبی تحت مداوا قرار نگیرند؛ زیرا همچنان تصور میکنند جوانها به ندرت در اثر حمله قلبی میمیرند.
چرا حمله قلبی در سنین پایین روی میدهد؟
آیا آمار رو به رشد مقاومت به انسولین، چاقی، فشارخون بالا و دیابت نوع دوم، دلیل افزایش تعداد افرادی است که دچار حمله قلبی میشوند؟ مطمئناً این عوامل، ریسک فاکتورهای مهمی در بیماریهای قلبیاند و حتی در جوانها و کودکان نیز دیده میشوند. اما بر اساس مطالعات، نرخ این بیماریها در افراد جوان و سنین بالاتری که دچار حمله قلبی میشوند مشابه است. یکی از فاکتورهایی که میتواند نقش داشته باشد، اعتیاد به مواد مخدر است. درصد بالایی از جوانهایی که دچار حمله قلبی میشوند، از مواد مخدر استفاده میکنند مانند کوکائین.
این مطالعه باید هشداردهنده باشد و ما را آگاه کند که حمله قلبی در هر سنی میتواند روی بدهد. بیماری قلبی و حمله قلبی، علت اصلی مرگ در کشورهای غربی است. یک باور اشتباه دیگر در مورد حمله قلبی این است که تصور میشود این بیماری در میان مردان شایعتر است. زنان فقط تا قبل از یائسگی ریسک کمتری نسبت به مردان دارند؛ اما با ورود به نیمهی دوم زندگیشان، این میزان به هم میریزد و زنان از مردان جلو میزنند. متأسفانه زنان نیز مانند افراد جوانتر، کمتر به دنبال درمان و اقدام فوریاند چون انتظار حمله قلبی یا سکته مغزی را ندارند.
ضمناً زنان بیشتر ممکن است علائم خاصی از حمله قلبی را داشته باشند تا علائم کلاسیکی چون درد در قفسه سینه و تنگی نفس. علائم حمله قلبی در زنان معمولاً شامل احساس خستگی، سبکی در سر، بدهضمی، تعریق، تهوع و سایر علائم مبهم میشود. خیلی از خانمها علائم حمله قلبی را با مشکلات گوارشی اشتباه میگیرند.
چیزی که خیلی از افراد نمیدانند این است که حمله قلبی در زنان جوان میتواند با مکانیسمهای متفاوتی روی بدهد. بیشتر حملات قلبی زمانی روی میدهند که پلاکی در دیوارهی یکی از سرخرگهای حامل خون به سمت قلب پاره میشود. اما چیزی به نام SCAD (انسداد عروق کرونر خودبخودی) نیز وجود دارد که عامل حمله قلبی است. در این پدیده، به جای اینکه پلاک پاره شود، دیوارهی سرخرگ پاره شده و مانع جریان خون به سمت قلب میشود. برآوردها این است که از هر ۱۰ حمله قلبی در زنان، ۴ تا از آنها SCAD هستند که اغلب دیر تشخیص داده میشوند.
خوشبختانه آمار حمله قلبی و سکته مغزی در میان افراد سالمند رو به کاهش است. نرخ مرگ در اثر سکته مغزی نسبت به دههی ۱۹۶۰، ۷۵ درصد کاهش یافته است. هنوز علت دقیق اینکه حمله قلبی در میان جوانترها شایع شده مشخص نیست و معلوم نیست آیا اعتیاد به مواد، عامل اصلی است یا چیز دیگری.
ریسک فاکتورهای حمله قلبی در تمام گروههای سنی شامل موارد زیر میباشد:
* سابقهی خانوادگی (سبک زندگی، قویتر از این ریسک است!)
* فشارخون بالای کنترل نشده
* لیپید غیرعادی خون
* افزایش قند خون یا دیابت نوع دوم
* چاقی
* سیگار کشیدن
* عدم تحرک بدنی
بیشتر ریسک فاکتورهای حمله قلبی و بیماریهای قلبی با سبک زندگی قابل تغییرند. بنابراین ما تا حدودی میتوانیم ریسک ابتلا به مشکلات قلبی را کنترل کنیم. تغییرات و اصلاحات در سبک زندگی باید هر چه زودتر روی بدهند زیرا جلوگیری از چاقی طی دوران کودکی و نوجوانی میتواند ریسک بیماری قلبی را پایین بیاورد. مطالعات نشان میدهند چاقی در کودکی، ارتباط قوی با فشار خون بالا و افزایش تریگلیسرید در سالهای بعدی زندگی دارد. هر دوی اینها ریسک فاکتورهایی برای بیماری قلبیاند. حتماً میدانید که تغذیه سالم، ورزش کردن و تحرک داشتن نیز در تمام طول زندگی اهمیت دارد.