کشور ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند آلپ- هیمالیا، جز کشورهای لرزه‌خیز جهان محسوب شده و همواره در معرض یک تنش دائمی قرار دارد.
عامل اصلی اکثر زلزله‌های ایران، فشاری است که از سوی صفحه عربستان به فلات ایران وارد می‌شود. البته باید توجه داشت که پارامترهای متعددی در تخمین خطر لرزه‌ای گسل‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد که یکی از مهمترین آنها طول گسل است. با توجه به دلایل ذکرشده، قسمت اعظم کشور ایران، از دیدگاه لرزهخیزی جز مناطق پرخطر جهان محسوب می‌شود.
دکتر محمد مختاری، عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله در خصوص زلزله‌های سال ۹۷ اظهار کرد: در سال ۱۳۹۷ تعداد زمین لرزه‌های رخ داده با بزرگای بیش از دو و نیم در کشور ۱۳ هزار و ۸۹۷ مورد بود.
وی با اشاره به زمین لرزه‌های با بزرگای بیش از ۴ ریشتر افزود: تعداد زمین لرزه‌های بالای ۴ ریشتر به ۲۱۳ بار در سال گذشته رسید و تعداد ۱۲ رویداد زمین‌لرزه ۵ ریشتر یا بیشتر بوده است.
آمار بیشترین و کمترین زمین لرزه‌ها
رئیس کارگروه شمال غرب اقیانوس هند (وابسته به کمیسیون بین دولتی اقیانوس شناسی یونسکو) عنوان کرد: زمین لرزه‌های مختلف در سال ۱۳۹۷ تأییدی بر واقعیت زلزله خیز بودن ایران است که به صورت میانگین هر ماه یک زمین لرزه با بزرگای ۴.۵ ریشتر رخ داده است.
وی با اشاره به میزان بیشترین لرزش و کمترین لرزش در ماههای سال ۹۷ گفت: بیشترین زمین لرزه‌ها در ماههای شهریور، آذر و مرداد ماه به ترتیب ۱۹۸۰، ۱۴۴۰، ۱۳۲۰ بار و کمترین آن ۹۷۰ بار در بهمن ماه بوده است.
مهمترین زلزله‌ها در سالی که گذشت
مختاری با اشاره به تعداد زمین لرزه‌های مهم رخ داده در سال ۱۳۹۷ گفت: در ساعت ۱۷ و ۱۲ دقیقه بعدازظهر (به‌وقت محلی) روز ۱۶ دی‌ماه ۱۳۹۷ هجری‌شمسی، مطابق با ساعت ۱۳ و ۴۲ دقیقه (به‌وقت جهانی) روز ۶ ژانویه ۲۰۱۹ میلادی زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۶ در مقیاس امواج سطحی(MS) و۵.۹ در مقیاس امواج پیکری (mb) در ۲۳ کیلومتری شمال باختری گیلانغرب و ۳۱ کیلومتری شمال سومار به‌وقوع پیوست.
وی افزود: بر اساس لرزه‌نگاشت‌های ثبت شده در مرکز ملی شبکه لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه زلزله در مختصات ۳۴.۱۶ درجه عرض شمالی و ۴۵.۶۷ درجه طول خاوری قرار دارد کانون زمین‌لرزه گیلان غرب در نزدیکی یکی از شاخه‌های گسل پیشانی (جبهه) کوهستان زاگرس قرار دارد. بر اساس آمار، در بازه ۱۱۸ سال اخیر حدود ۱۰۹۰ زمین‌لرزه (تا تاریخ ۱۷ دی‌ماه ۱۳۹۷) در گستره حدود ۱ درجه در ۱ درجه اطراف کانون زمین‌لرزه ثبت شده است که ۳۹ مورد از آنها دارای بزرگای بیشتر و مساوی ۵ است.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله گفت: بزرگ‌ترین زمین‌لرزه‌ها در منطقه گیلان غرب، ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۹۶ هجری‌شمسی (۱۲ نوامبر ۲۰۱۷ میلادی) ازگله- سرپل ذهاب با بزرگای ۷.۳ در مقیاس امواج پیکری (mb) بوده است. بعد از زمین‌لرزه ۲۱ آبان‌ماه ۱۳۹۶ ازگله، ۱۳ زمین‌لرزه با بزرگای مساوی و بزرگ‌تر از ۵ در منطقه رخ داده است که بعضی‌ها پسلرزه زمین لرزه ازگله هستند و بعضی‌ها به احتمال زیاد رویدادهای مستقل از آن زمین‌لرزه به شمار می‌روند.
وی در خصوص زمین‌شناسی عمومی استان کرمانشاه گفت: جایگاه تکتونیکی گستره کانون زمین‌لرزه‌های استان کرمانشاه در زمین‌شناسی ایران در زیر پهنه زاگرس چین‌خورده واقع است. کوه‌های زاگرس حاصل تصادم بین صفحه‌های عربی و اوراسیا است؛ زاگرس در داخل سیستم کوهزاد آلپ- هیمالیا واقع و در طول حاشیه خاوری صفحه عربی، به‌طول حدود دو هزار کیلومتر از خاور ترکیه تا کوه‌های مکران در جنوب خاور ایران کشیده شده است. از نظر زمین‌ریخت‌شناسی از شمال خاور به جنوب باختر، زاگرس شامل زاگرس مرتفع (زاگرس داخلی)، زاگرس چین‌خورده (زاگرس بیرونی) و دشت خوزستان است.
وی درباره زمین لرزه بندر لافت در استان هرمزگان که در سال ۹۷ رخ داد، گفت: در ساعت ۱۴ و ۲۴ دقیقه بعدازظهر (به‌وقت محلی) روز ۲۱ بهمن‌ماه ۱۳۹۷ هجری‌شمسی، مطابق با ساعت ۱۰ و ۵۴ دقیقه (به‌وقت جهانی) روز ۱۰ فوریه ۲۰۱۹ میلادی زمین‌لرزه‌ای با بزرگای ۵ ریشتر در مقیاس امواج محلی(ML) و در ۱۰ کیلومتری بندر خمیر و ۹ کیلومتری باختر بندر لافت جزیره قشم به‌وقوع پیوست؛ مرکز این رویداد بر اساس لرزه‌نگاشت‌های ثبت شده در مرکز ملی شبکه لرزه‌نگاری باند پهن پژوهشگاه در مختصات ۲۶.۹۲ درجه عرض شمالی و ۵۵.۶۹ درجه طول خاوری قرار دارد. بر اساس آخرین مکان‌یابی صورت گرفته، عمق کانونی زمین‌لرزه حدود ۹ کیلومتر برآورد شده است.
به گفته وی، کانون این زمین‌لرزه در نزدیکی یکی از شاخه‌های گسل پیشانی (جبهه) کوهستان زاگرس قرار دارد.
مختاری در خصوص پیشینه لرزه خیزی بندر لافت در استان هرمزگان گفت: در بازه ۱۱۸ سال اخیر حدود ۱۵۳۸ زمین‌لرزه (تا تاریخ ۲۳ بهمن‌ماه ۱۳۹۷) در گستره حدود ۱ درجه در ۱ درجه اطراف کانون زمین‌لرزه ثبت شده است که ۱۰۵ مورد از آنها دارای بزرگای بیشتر و مساوی ۵ است.
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین این زمین‌لرزه‌ها، زمین‌لرزه ۲۰ شهریورماه ۱۳۸۷ هجری‌شمسی (۱۰ سپتامبر ۲۰۰۸ میلادی) جزیره قشم با بزرگای ۶.۲ در مقیاس امواج پیکری (mb) است.
مختاری در خصوص زمین‌شناسی عمومی استان هرمزگان و جزیره قشم گفت: استان هرمزگان در جنوب ایران و در شمال تنگه هرمز واقع شده است و در فصل مشترک سه پهنه ساختاری رسوبی، زاگرس، مکران و ایران میانی قرار دارد؛ کانون زمین‌لرزه در نزدیکی جزیره قشم بوده است.
وی ادامه داد: از نگاه زمین‌شناسی، این جزیره در منتهی الیه خاوری رشته‌کوه زاگرس واقع شده و جزئی از زاگرس چین‌خورده و زیر پهنه بندرعباس است. این گستره، ساختارهای مهم زمین‌شناسی با روند جنوب باختری- شمال خاوری هستند.
