سربازی واژه‌ای است که هر جوان و خانواده‌ای را درگیر خود می‌کند، موضوعی که گرچه ۱۰۰ سال از اجرای آن در ایران گذشته، اما کمترین تغییر را در خود دیده است.
سربازی از جمله مسائلی است که هر جوانی با رسیدن به سن مشمولیت به دنبال یافتن راهی برای فرار از سربازی و تلف نشدن ۲ سال از بهترین دوران زندگی خود هستند، به صورتی که برخی از افراد با استفاده از قوانین کفالت و یا با غیبت و تن دادن به خرید سربازی این کار را انجام می‌دهند، گرچه خرید آن تا پایان امسال بیشتر امکان پذیر نیست.
حال در این میان بسیاری از مشمولان خدمت سربازی به دنبال روش‌هایی هستند تا بتوانند دوران خدمت سربازی خود را از طریق پروژه کسری خدمت کاهش دهند، اما متأسفانه به علت نداشتن اطلاعات کافی در این راه موفق نمی‌شوند و برای اخذ کسری خدمت پروژه بهتر است شناخت دقیق تری نسبت به آن داشته باشید.
پروژه کسری خدمت امکانی را برای مشمولان دارای تحصیلات دانشگاهی فراهم کرده است تا مدت زمان مشخصی از خدمت وظیفه خود را خارج از یگان خدمت سپری کنند و اشتباه رایجی که در بین بسیاری از مردم در حال حاضر وجود دارد، این است که از پروژه خدمت سربازی به عنوان پروژه کسری خدمت یاد می‌شود، این در حالی است که مدت انجام پروژه به عنوان مدت خدمت وظیفه محسوب می‌شود و البته در کارت پایان خدمت سربازی نیز این میزان مدت درج خواهد شد. پس با این حال اصطلاح کسری خدمت پروژه صحیح نیست، اما پروژه خدمت جزء کسری‌ها به حساب می‌آید.
در واقع می‌توان گفت: پروژه خدمت سربازی خود بخشی از خدمت نظام وظیفه مشمولان است و مزایای مختلفی را داراست که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
انجام پروژه کسری خدمت چه مزایایی دارد؟
برای آن دسته از فارغ التحصیلان دانشگاهی، کم شدن حتی یک روز از دوره خدمت سربازی می‌تواند در آینده شغلی تأثیرگذار باشد که علاوه بر این با اخذ پروژه کسری سربازی، خدمت آسان‌تر و تخصصی تری را می‌توانند داشته باشند.
دیگر مزیت پروژه کسری خدمت آن است که مشمولان همزمان با تحصیل می‌توانند اقدام به انجام پروژه کنند و اخذ پروژه کسری خدمت سربازی آنقدر که تصور می‌شود، دشوار نیست، اما همچنان این موضوع یکی از بزرگترین مسائل ذهنی فارغ التحصیلان دانشگاهی است. البته قابل ذکر است که دارندگان مدرک کارشناسی نیز تحت شرایط خاصی می‌توانند نسبت به انجام پروژه کسری خدمت اقدام کنند و برای اینکه بتوانند از این پروژه استفاده کنند، باید در این زمینه به مواردی توجه داشته باشند.
لازم به ذکر است متقاضیان باید توجه داشته باشند که با اخذ پروژه کسری خدمت می‌توانند تا سقف ۱۹ ماه از کسری خدمت استفاده کنند.
شرایط گرفتن کسری خدمت پروژه
فارغ التحصیلان ارشد و دانشجویان دکتری که در حال طی کردن مرحله پایان نامه هستند، اگر از مجموع فعالیت‌های علمی، پژوهشی، فناوری و فرهنگی بتوانند حداقل امتیاز لازم را کسب کنند، می‌توانند با معرفی بنیاد ملی نخبگان، پروژه جایگزین خدمت انجام دهند، اما شرط لازم در این حالت این است که فرد، دانشجو یا فارغ التحصیل کارشناسی ارشد یا دکتری باشد و در این حالت فرد خدمت سربازی خود را از طریق انجام چند پروژه می‌تواند طی کند که هر کدام از یک تا ۱۱ ماه کسری خدمت در پی دارد.
در صورت کسب حتی ۱۱ ماه یا بیشتر کسری خدمت از طریق پروژه، باز هم یک ماه دوره آموزشی اجباری است، مگر برای کسانی که قبلا دوره آموزشی را گذرانده‌اند، البته افرادی که مشغول خدمت سربازی هستند نیز می‌توانند در حین خدمت پروژه انجام دهند و از مابقی دوران خدمت خود کسر کنند.
یکی از مهم‌ترین شرایط استفاده از پروژه کسری خدمت، نداشتن غیبت غیر موجه است و مشمولانی که غیبت داشته باشند، می‌توانند با اطلاع از قوانین و مقررات غیبت خود را موجه و از این امتیاز استفاده کنند.
در نظر داشته باشید که برای استفاده از این امتیاز، نیازی به فارغ التحصیل بودن نیست و مشمولان در حین تحصیل هم با شرایطی می‌توانند برای اخذ پروژه کسری خدمت اقدام کنند.
مراحل گرفتن پروژه کسری خدمت
افرادی که می‌خواهند پروژه کسری خدمت دریافت کنند، باید قبل از مراجعه به بنیاد و تشکیل پرونده، مستقیما با سازمان‌های مربوطه و مورد تأیید بنیاد علمی نخبگان نیروهای مسلح ارتباط برقرار کنند و با آن‌ها جهت انجام پروژه به توافق برسند.
همچنین داوطلبان می‌توانند با توجه به مأموریت و وظایف سازمان‌های تحقیقاتی، به این مراکز مراجعه مستقیم داشته باشند و طرح تحقیقاتی دریافت کنند، البته در طرح لحاظ شده است که سازمان‌های تحقیقاتی نیز می‌توانند به دانشگاه‌ها مراجعه و نسبت به جذب دانشجو متناسب با طرح‌های تحقیقاتی، حوزه مأموریتی و امور دفاعی اقدام کنند.
برای اخذ پروژه کسری خدمت به کجا باید مراجعه کرد؟
مشمولان برای ثبت نام و اخذ پروژه کسری خدمت باید به بنیاد علمی نخبگان نیروهای مسلح و یا یکی از مراکز تحقیقاتی نیروهای مسلح مانند جهاد خودکفایی ارتش، دانشگاه امام حسین(ع) سپاه، مراکز تحقیقاتی وزارت دفاع و غیره و یا یکی از سازمان‌های ارائه دهنده پروژه مراجعه کنند.
بنیاد علمی نخبگان نیروهای مسلح
مشمولان توجه داشته باشند که پس از مراجعه به بنیاد، با ارائه رزومه و مدارک، برای آن‌ها تشکیل پرونده صورت می‌گیرد. بدین ترتیب متقاضی در بنیاد علمی نخبگان نیروهای مسلح عضو می‌شود و پس از بررسی سوابق علمی، کسب امتیازات و شرایط لازم سازمان ارائه دهنده، پروژه به متقاضی معرفی می‌شود و پروژه‌های این سازمان با زمینه کاری مشمولان مرتبط بوده و با مراجعه به این سازمان‌ها پروژه کسری خدمت را می‌توانند اخذ کنند.
سازمان‌های ارائه دهنده پروژه
مراجعه به سازمان‌های ارائه دهنده پروژه روش ساده‌تری برای اخذ کسر از خدمت پروژه است. سازمان مربوطه بررسی می‌کند که آیا پروژه‌ای متناسب با رشته تحصیلی شما دارد یا خیر.
همچنین مشمولان می‌توانند خود موضوع پروژه را به سازمان مربوطه پیشنهاد کنند و در صورت موافقت به بنیاد ملی نخبگان معرفی شوند و پس از تشکیل پرونده در بنیاد ملی نخبگان، پروژه کسری خدمت آن‌ها شروع می‌شود.
در نظر داشته باشید که در هر دو روش، پروژه باید در بنیاد ثبت شود و بنا بر آخرین تغییرات در آیین نامه سازمان وظیفه قرار است روند اخذ پروژه کسری خدمت بسیار راحت‌تر شود، به طوری که اخذ پروژه کسری خدمت به صورت متمرکز و فقط از طریق سامانه میسر شود و این گونه نیاز به مراجعه حضوری کمتر خواهد شد.
مدارک لازم جهت اخذ پروژه کسری خدمت
مدارک لازم برای اخذ پروژه کسری خدمت شامل اصل و ۲ کپی از صفحات شناسنامه، اصل و ۲ کپی از کارت ملی، چهار قطعه عکس، کپی آخرین مدرک تحصیلی و رزومه فارسی حداکثر در پنج صفحه است که باید همراه فرد متقاضی باشد.
در طول انجام پروژه کسری خدمت چه اقداماتی باید انجام دهید؟
انجام پروژه کسری خدمت اصلا کار ساده‌ای نیست و روند کار با میزان کسری که با انجام پروژه به فرد مشمول تعلق می‌گیرد، متفاوت است. به طور خلاصه در کسری‌های بالای ۶ ماه که پروژه سنگین و یا ساخت است، ضمن گزارش سه ماهه، هر ماه در زمان پایان کار جلسه دفاعی با حضور استاد راهنما و داوران در سازمان نخبگان نیروهای مسلح برگزار می‌شود، اما در کسری‌های کمتر از شش ماه پس از اتمام پروژه، جلسه دفاع چند دقیقه‌ای با حضور یک داور برگزار می‌شود.
لیست مراکز مورد تأیید نخبگان نیروهای مسلح برای پروژه‌های کسر خدمت بر مبنای رشته تحصیلی به شرح زیر است:
جغرافیا
سازمان جغرافیایی، معتمد، پژوهشگاه دفاع مقدس، ناجا، جهاد خود کفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
رشته‌های هنر
پژوهشگاه دفاع مقدس، بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس، جهاد خودکفایی آجا، اتکا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی کشتی/کشتی سازی
صنایع دریایی، ندسا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
علوم اجتماعی
سپند، ناجا، پژوهشگاه دفاع مقدس، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی مکانیک
انرژی اتمی، صاایران، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، سپند، معتمد، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، هوافضای سپاه، قرارگاه بعثت، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، تسنیم، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
هوافضا
صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، سپند، سازمان جغرافیایی، جهاد خودکفایی آجا، ندسا، نزسا، صنایع دریایی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی مواد
توسعه منابع انرژی، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، تسنیم، دانشگاه علوم پزشکی بقیة‌الله، ساصد، دانشگاه مالک اشتر، صنایع دریایی، قرارگاه بعثت، انرژی اتمی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی برق
پژوهشگاه الکترونیک نصر، تسنیم، ندسا، نزسا، صنایع هوافضا، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، معتمد، سازمان جغرافیایی، سایبری سپاه، ساصد، دانشگاه مالک اشتر، توسعه منابع انرژی، مجتمع شهید بهشتی، صنایع دریایی، هوافضای سپاه، انرژی اتمی، قرار گاه بعثت، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
پلیمر
ندسا، نزسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، صنایع دریایی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، صنایع هوافضا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی صنایع
مرکز تحقیقات راهبردی، اتکا، صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، ندسا، نزسا، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژی، سازمان جغرافیایی، ساصد، انرژی اتمی، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
رشته‌های مدیریت
مرکز تحقیقات راهبردی، صنایع هوافضا، اتکا، سپند، ناجا، پژوهشگاه دفاع مقدس، جهاد خودکفایی آجا، سازمان جغرافیایی، ندسا، دانشگاه مالک اشتر، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، ساصد، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
حقوق
مرکز تحقیقات راهبردی، سازمان قضایی، سازمان جغرافیایی، اتکا، پژوهشگاه دفاع مقدس، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
تربیت بدنی و علوم ورزشی
سازمان تربیت بدنی سپاه، اتکا، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
کامپیوتر (مهندسی کامپیوتر و علوم کامپیوتر)
مرکز تحقیقات راهبردی، قرارگاه بعثت، اتکا، صنایع هوافضا، هوافضای سپاه، سپند، سایبری سپاه، سازمان جغرافیایی، ندسا، نزسا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، معتمد، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، مجتمع شهید بهشتی، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، تسنیم، صاایران، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
مهندسی عمران
سازمان جغرافیایی، ساصد، نزسا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، معتمد، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
بیوتکنولوژی
سپند، ندسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، جهاد خودکفایی آجا.
مهندسی معدن
انرژی اتمی، سپند، ساصد، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
ریاضی
صاایران، نزسا، پژوهشگاه الکترونیک نصر، ندسا، هوافضای سپاه، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
بیو انفورماتیک
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
زمین شناسی
سازمان جغرافیایی، ندسا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مکاترونیک
صاایران، سپند، ناجا، مجتمع شهید بهشتی، سایبری سپاه، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مهندسی شیمی
توسعه منابع انرژی، تسنیم، صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه مالک اشتر، ساص، د. قرارگاه بعثت، ندسا، نزسا، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، انرژی اتمی دانشگاه جامع امام حسین (ع).
شیمی
صنایع هوافضا، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، ندسا، قرار گاه بعثت، صنایع دریایی، توسعه منابع انرژیف تسنیم، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، دانشگاه علوم پزشکی بقیة‌الله، انرژی اتمی، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
ژئوشیمی
سازمان جغرافیایی، جهاد خودکفایی آجا.
نساجی
صنایع هوافضا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، ساصد.
فیزیک
سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، صاایران، سازمان جغرافیایی، ندسا، هوافضای سپاه، دانشگاه مالک اشتر، ساصد، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تسنیم، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
ژئوفیزیک
سازمان جغرافیایی، سپند، جهاد خودکفایی آجا.
روانشناسی
مرکز تحقیقات راهبردی، ناجا، سپند، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
حسابداری
ساصد، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مهندسی شهرسازی
مرکز تحقیقات راهبردی، ناجا، جهاد خودکفایی آجا.
اقتصاد
انرژی اتمی، ناجا، سازمان جغرافیایی، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
نانو تکنولوژی
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، صاایران، سپند.
تاریخ
پژوهشگاه دفاع مقدس، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
فلسفه
پژوهشگاه دفاع مقدس، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مهندسی پزشکی
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، ساصد، ناجا، نزسا، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مهندسی فناوری اطلاعات
سپند، موسسه آموزشی تحقیقاتی صنایع دفاعی، نزسا، صاایران، پژوهشگاه الکترونیک نصر، هوا فضای سپاه، مجتمع شهید بهشتی، تسنیم، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
مهندسی هسته‌ای
انرژی اتمی، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
دامپزشکی
دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا.
علوم سیاسی
مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، پژوهشگاه دفاع مقدس، سازمان جغرافیایی، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
رشته‌های تربیتی (علوم تربیتی و سایر رشته‌های مرتبط)
مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، ناجا، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع).
جامعه شناسی
ناجا، مرکز تحقیقات راهبردی، سپند، جهاد خودکفایی آجا، دانشگاه جامع امام حسین (ع)
نکاتی قابل ذکر و مهم
مشمولان در صورت داشتن غیبت نمی‌توانند از مزایای پروژه سربازی استفاده کنند. یعنی با اخذ پروژه باز هم از مدت خدمت سربازی آنان کسر نمی‌شود، مگر آن که غیبت موجه داشته باشند.
در صورتی که پروژه را در مهلت اعلام شده تحویل ندهند، پروژه آن‌ها توسط سازمان نظام وظیفه کنسل می‌شود؛ بنابراین کسری خدمتی به آنان تعلق نمی‌گیرد، مگر اینکه در مهلت قانونی مشخص شده آن را تمدید کرده یا عذر موجهی داشته باشند.
مشمولان پس از اخذ پروژه کسری خدمت، تحت شرایط خاصی می‌توانند اعزام خود را به تعویق بیندازند.
اگر مشغول به خدمت هستند نمی‌توانند پروژه کسری خدمت بگیرند مگر در موارد و شرایط خاص.
بنا بر قانون تصویب شده در سال ۹۷ در زمان فارغ التحصیلی، اگر مدت مشخصی از فراغت از تحصیل متقاضیان گذشته باشد، دیگر نمی‌توانند برای اخذ پروژه اقدام کنند.
