هفتمین نشست از سلسله نشست‌های بررسی آسیب‌های اجتماعی در ایران با موضوع تخصصی «کودکان کار و خیابانی» با حضور مصطفی اقلیما، مددکار اجتماعی و قاسم حسنی، مؤسس و عضو هیات امنای انجمن حمایت از کودکان کار، در خانه مهر رضا برگزار شد.
*کودک کار با کودک خیابان تفاوت دارد
مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران در این نشست، گفت: کودکان کار با کودکان خیابانی تفاوت ماهوی دارند. در تعریف دیگر کشورها معمولا از کودکان خیابانی به کودکان بی‌سرپرستی تعبیر می‌شود که در خیابان به سر می‌برند و به صورت باندی زندگی می‌کنند و عدم دسترسی به آنها باعث شده تا دولت‌ها در ساماندهی‌شان ناتوان باشند.
وی افزود: ما در کشورمان کودکان خیابانی نداریم و همه کودک کار هستند. این کودکان یکی از والدین یا هر دو را از دست داده‌اند و یا به دلیل مشکلات خانوادگی و کمبود درآمد به سمت کار می‌آیند؛ به عبارتی برای کمک به خانواده مشغول به کار شده‌اند و چون معمولا در خیابان به کسب درآمد مشغولند ما از آنها به کودکان خیابانی تعبیر می‌کنیم.
اقلیما در بخش دیگری از سخنان خود، اشاره کرد: کودکان کار محصولی از مجموعه علت‌ها هستند. هیچ کودکی بدون داشتن والدین که به دنیا نمی‌آید و قاعدتاً وقتی کودکان وارد خیابان یا مجموعه‌ای از مشاغل می‌شوند، در خانواده آنها یک ایرادی وجود دارد.
رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران گفت: وقتی پدر یک خانواده از زندان آزاد می‌شود، علیرغم اینکه مجازات جرم خود را کشیده است، اما برایش سو سابقه ثبت شده و دیگر نمی‌تواند شغلی به دست آورد. حال، سرنوشت فرزندان او چه می‌شود؟
وی با ارائه پیشنهادات خود به دولت، بیان کرد: دولت در مقاطعی کودکان کار را جمع‌آوری می‌کند. افزایش بیکاری و طلاق عامل مهمی در کار خیابانی کودکان است. دولت اگر قصد انجام دادن کاری را دارد نباید جلوی کار کردن این کودکان را بگیرد.
اقلیما به چگونگی حل مشکلات کودکان کار پرداخت و گفت: زمانی مشکل کودکان کار حل می‌شود که علت روی آوردن آنها به کار بررسی شود. کودکی که نه والدینی دارد و نه سرپناه و... ناچار است کار کند و سرنوشت محتوم او کار، آسیب، تجاوز و اعتیاد است.
وی بیان داشت: اگر کار تولید شود، مشکلات کودکان کار حل می‌شود. وقتی افراد شغل داشته باشند و درآمدشان کفاف زندگی‌شان را بدهد دیگر خانواده‌ها از هم نمی‌پاشند و افراد به سمت اعتیاد نمی‌روند؛ بنابراین دیگر کودک کار نخواهیم داشت. ریشه هر چیزی در کار است و ریشه هر نابسامانی اجتماعی در نبود امنیت شغلی.
*کودکان کار محصول نابسامانی‌ها اقتصادی هستند
قاسم حسنی، نیز در این نشست گفت: در سال ۱۳۸۱ انجمن حمایت از کودکان کار را تاسیس کردیم و تصمیم گرفتیم دیگر از واژه خیابان استفاده نکنیم.
حسنی ادامه داد: کار کودک یعنی دخالت دادن کودکان در فعالیت‌های اقتصادی که معمولا با آسیب و بهره‌کشی از آنها همراه است و کودکان را از فعالیت اصلی‌شان باز می‌دارد. آسیب‌های وارده در این روند گستره وسیعی دارد که آسیب جسمی کمترین آن است. کودک کار به دلیل نابسامانی‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و... از حقوق حقه خود محروم مانده و به اجبار به سمت کار کشیده شده است.
حسنی با بیان اینکه مهاجرت نیز یکی از نابسامانی‌هایی است که باعث افزایش کودکان کار می‌شود،تصریح کرد: در قوانین کشور ما نیز صراحتا کار کودکان زیر ۱۵ سال منع شده اما چرا هیچکس به آنها توجهی نمی‌کند؟ چون زیرساخت‌های برای اجرای قوانین وجود نداشته است.
