نقش اصلی آهن برای حمل اکسیژن به خون، شناخته شده است. آهن یک جزء مهم از هموگلوبین است؛ پروتئینی در سلول‌های قرمز خون که اکسیژن را به سراسر بدن می‌رساند.
کم خونی فقر آهن از بیماری‌های شایعی است که گروه‌های مختلف سنی را درگیر می‌کند. علل متفاوتی برای آن وجود دارد که مهمترین آن‌ها اشتباهات تغذیه‌ای است. در کم خونی ناشی از فقر آهن، و در اثر کاهش هموگلوبین، ظرفیت حمل اکسیژن نیز پایین می‌آید. در این بیماری میزان و حجم گلبول‌های قرمز خون پایین می‌آید.
گفته می‌شود زنان در سنین باروری بیشتر در معرض کم خونی ناشی از فقر آهن هستند و مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده اعلام کرده که روزانه ۱۸ میلی گرم آهن باید به بدن زنان ۱۹ تا ۵۰ سال برسد. این میزان در زنان باردار ۲۷ میلی گرم و در مردان بزرگسال ۸ میلی گرم است.
سطوح ناکافی آهن در بدن می‌تواند با نشانه‌های غیر معمول زیر خود را نشان دهد:
خستگی و فرسودگی افراطی: مطالعات محققان دانشکده پزشکی هاروارد نشان می‌دهد که خستگی مزمن و بی حوصلگی از مهمترین نشانه‌های فقر آهن است. دلیل این موضوع نیز کمبود اکسیژن در عضلات و مغز است.
عفونت‌های مکرر: آهن نقش کلیدی در حفظ سیستم ایمنی سالم ایفا می‌کند به طوری که سطوح ناکافی آن در بدن، استعداد ابتلا به عفونت را افزایش می‌دهد. سلول‌های قرمز خون اکسیژن را به غدد لنفاوی بدن که شامل گلبول‌های سفید که برای مبارزه با عفونت ضروری هستند، حمل می‌کنند. حال اگر فردی که دچار فقر آهن است مبتلا به عفونت شود از آن جایی که گلبول‌های سفید کافی برای مبارزه با این عفونت ندارد با مشکل مواجه می‌شود چرا که سلول‌های او به قدر کافی اکسیژن دریافت نکرده اند.
پوست رنگ پریده: هموگلوبین پوست را گلگون می‌کند و کمبود آن موجب رنگ پریدگی پوست می‌شود. زمانی که فرد کم خون است سلول‌های خونی او کوچک و کم رنگ هستند و این امر در پوست او قابل مشاهده است. یکی از نشانه‌های کمبود آهن روشن بودن بیشتر از حد نرمال منطقه داخل پلک پایین چشم است.
تورم زبان: هنگاهی که اکسیژن کافی به عضلات نرسد، عضله‌های بدن متورم و دردناک می‌شوند و این تورم بیش از همه جا در عضلات زبان دیده می‌شود. ترک و زخم در گوشه دهان مبتلا به کم خونی فقر آهن بسیار شایع است.
پیکا یا هرزه خواری: هرزه‌خواری یا پیکا به خوردن مواد بدون ارزش غذایی همچون خاک، گچ، یخ و رنگ گفته می‌شود که حداقل به مدت یک ماه ادامه داشته باشد. این اختلال دلایل مختلفی مانند کم خونی فقر آهن، اختلالات روانی، کمبود روی و… دارد. پیکا کلمه لاتین به معنای زاغ است و از آنجایی که این پرنده به خوردن چیز‌های گوناگون مشهور است، این اختلال را به این نام نامگذاری کرده‌اند. محققان هنوز علت ارتباط کم خونی فقر آهن و پیکا را نمی‌دانند، اما این مساله باید جدی گرفته شود چرا که حتی می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد.
ریزش مو: زمانی که اکسیژن کافی به علت کم خونی فقر آهن به فولیکول‌های مو نرسد، فرد دچار ریزش مو می‌شود و تا زمانی که این فقر آهن درمان نشود مو‌های از دست رفته رشد نخواهند کرد. همه مردم هر روز تعدادی از موهایشان می‌ریزد، اما مقادیر بیش از اندازه ریزش و عدم رشد مجدد آن‌ها یکی از علائم کم خونی فقر آهن است.
سندرم پای بی قرار: کمبود آهن در اغلب افراد همراه با تجربه سندرم پای بی قرار است؛ اختلالی که در آن فرد یک نیاز قوی به حرکت دادن پای خود دارد. این نیاز ناخوشایند بخصوص در هنگام خواب و استراحت بیشتر می‌شود.
