در برخی روایات به موضوع تقویت حافظه اشاره شده است. خیلی‌ها هم دغدغه‌ی این را دارند که با اتکا به آیات و روایات، کاری کنند که حافظه شان تقویت شده و کارهای روزمره را به خوبی انجام بدهند. در روایات موضوعات مختلفی برای تقویت حافظه اشاره شده است. مثلا دعایی در مفاتیح الجنان ذکر شده است که انسان هر روز پس از نماز صبح پیش از آنکه تکلم کند، بگوید: «یا حى یا قیّوم فلا یفوت شیئا علمه و لایؤده». در جای دیگر خواندن قرآن برای تقویت حافظه سفارش شده است.
نقل شده است که اعرابی نزد پیامبر (ص) آمد و گفت «حافظه قوی داشتم و حالا فراموشکار شده ام؛ فرمودند: قبلا قیلوله می‌کردی.. و حالا ترک کرده ای؟ گفت: آری، فرمودند: دوباره انجام بده، انجام داد و حافظه اش برگشت. همچنین امام علی (ع) از پیامبر اکرم (ص) نقل می‌کند که پنج چیز هستند که فراموشی را برطرف می‌کنند و حافظه را می‌افزایند: مسواک زدن، روزه گرفتن، خواندن قرآن، خوردن عسل و کندر.»
در مستدرک الوسایل باب اللبن آمده است که پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «بر شما باد کندر که حرارت را از قلب می‌زداید چنان که انگشتان، عرق را از پیشانی؛ کمر را سفت کرده؛ و ذهن را پاکیزه و دیـده را روشـن می‌کند و فراموشکاری را می‌برد.» در همین کتاب آمده است، «الْحَشْرُ مَنْ کَتَبَهَا فِی جَامِ زُجَاجٍ وَ غَسَلَهَا بِمَاءِ الْمَطَرِ وَ شَرِبَهَا یُرْزَقُ الْحِفْظَ وَ الْفِطْنَه»: هر کس که سوره حشر را در جامی از شیشه بنویسد و آن را با آب باران بشوید و بنوشد، حافظه و زیرکی، روزیش خواهد شد. یا در بحار الانوار حجامت را مکملی برای افزایش قدرت حافظه ذکر می‌کند.
علاوه بر موارد بالا توصیه‌های دیگری هم برای تقویت حافظه در روایات موجود است. در اینباره با حجت الاسلام و المسلمین سید جلال موسویان پژوهشگر دینی و کارشناس مذهبی گفتگو کردیم. او با اشاره به موانع تقویت حافظه گفت: نکته‌ای که درخصوص حافظه و تقویت آن، در روایات قابل توجه است، موانعی است که نه تنها اجازه‌ی تقویت حافظه را نمی‌دهد، بلکه سبب کاهش حافظه هم می‌شود.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: در روایاتمان فراوان داریم که معصیت و انجام کارهای حرام، موجب کم شدن حافظه می‌شود. در میان این معصیت ها، دروغ بیش از هر چیزی سبب کاهش حافظه می‌شود. در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی نیز دروغ نکوهش شده و فرد دروغگو انسانی است که به زودی حرفش تغییر می‌کند.
حجت الاسلام و المسلمین سید جلال موسویان در خصوص بر طرف کردن موانع تقویت حافظه اظهار کرد: نخستین توصیه برای تقویت حافظه همان رفع موانع یعنی دوری از معصیت است. باید انسان از ظلم کردن، عدم توجه به حق الناس، غیبت و ... دوری کند. این موضوع باعث می‌شود، گام نخست در تقویت حافظه برداشته شود.
این مدرس حوزه با اشاره به اعمالی که به تقویت حافظه کمک می‌کند، گفت: تمامی اعمالی که حافظه را تقویت می‌کنند، در زمره‌ی اعمال مستحبی است؛ بنابراین هیچ گاه دستور واجبی از سوی ائمه اطهار (ع) برای این کار صادر نشده است. برخلاف آن، دروغ گفتن و افعال حرام که موجب کم شدن حافظه می‌شوند، پرهیز کردن از آن‌ها جزء اعمال واجب است.
حجت الاسلام و المسلمین موسویان با اشاره به این اعمال بیان کرد: در مفاتیح الجنان دعایی برای تقویت حافظه از رسول اکرم (ص) نقل شده است. (در بالا این دعا آمده). خوردن ۲۱ عدد مویز در حالت ناشتا، خواندن قرآن کریم به ویژه آیه الکرسی و دیگر اعمال در زمره اعمال مستحبی هستند که موجب تقویت ذهن می‌شوند. اگر در کنار کارهای مستحبی انسان به افعال حرام مرتکب شود، ذهنش تقویت نشده و تاثیر کارهای خوب نیز از بین می‌رود.
