در اینکه تزریق سم بوتولونیوم در موارد لازم، آثار درمانیخ و زیبایی دارد شکی نیست اما هر کاری زمان خاص خودش را دارد و انجام آن در هر سن و موقعیتی توصیه نمی شود.
اینها را دکتر محمدعلی نیلفروش زاده، رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول های بنیادی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می گوید.
گفتگو با ایشان را می توانید در صفحه «مد و زیبایی» این هفته درباره سن و سال شروع تزریق بوتاکس و موقعیت های ممنوعه آن بخوانید.
بوتاکس برای چه کسانی خطر دارد؟
امروزه مد شده بسیاری از دختر خانم ها و حتی پسرهای کم سن و سال برای تزریق بوتاکس مراجعه می کنند و توجیه شان این است که اگر با ۶-۵ بار زدن بوتاکس عضلات فلج می شود و چروک نخواهد افتاد، چرا صبر کنیم تا چروک ها ظاهر شوند؟ نظر شما چیست؟ تزریق بوتاکس از سنین پایین درست است؟
- تزریق بوتاکس را می توان از ۱۸ سالگی شروع کرد؛ یعنی بعد از این سن ممنوعیت تزریق نداریم اما به شخصه تزریق بوتاکس از این سن را توصیه نمی کنم. استفاده از بوتاکس برای جوانسازی چیزی نیست که با توجه به عوارضی که دارد بتوان به هر کسی پیشنهاد داد. کسانی باید بوتاکس بزنند که واقعا به آنه نیاز دارند. تزریق بوتاکس برای نوجوانی که چین و چروک ندارد و بیشتر به هوای بالا کشیدن ابرو یا تغییر چهره می آید، درست نیست. اگر هدف از بوتاکس پیشگیری از بروز چین و چروک های پوستی است، توصیه های ساده را می توان جایگزین بوتاکس کرد.
مثلا چه توصیه هایی؟
- اگر به موقع از ضد آفتاب و عینک آفتابی و کرم های مرطوب کننده استفاده کنیم و موقع مطالعه یا تماشای تلویزیون اخم نکنیم شاید تا سال ها هیچ نیازی به تزریق بوتاکس نداشته باشیم. حتی با بروز اولین چروک های سطحی می توان از لیزر فراکشنال کمک گرفت که به صورت طبیعی پوست را جوانسازی می کند و بهتر از بوتاکس است.
چه کسانی نامزدهای مناسبی برای تزریق بوتاکس محسوب می شوند؟
- کسانی که به دلیل حرکات زیاد عضلانی صورت، چروک های سطحی روی پوست شان ظاهر شده و در حال پیشرفت و عمیق تر شدن است، برای بوتاکس گزینه مناسبی هستند. استفاده از بوتاکس در زمینه های درمانی نیز برای کسانی که دچار گرفتگی های عضلات گردن یا اسپاسم پلک هستند، انحراف چشم دارند، دچار تعریق بیش از حد در نواحی مثل زیر بغل هستند یا میگرن دارند، توصیه می شود. برای رفع چین و چروک چانه و گردن و دور لب یا بالا بردن گوشه لب و ابروها وکاهش نمایش لثه موقع خنده نیز می توان از بوتاکس استفاده کرد اما پزشک متخصص باید این کار را انجام د هد و از بوتاکس استاندارد استفاده شود.
بوتاکس عارضه هم دارد؟
- از عارضه بوتاکس های تقلبی و چینی زیاد شنیده ایم. در ایران بوتاکس کانادایی اصل نداریم اما روی خیلی از بوتاکس های چینی آرم کانادایی خورده است . حتی بوتاکس های استاندارد اگر درست و بجا و با دوز مناسب تزریق نشوند، می توانند عارضه دار باشند.
در چه کسانی و در چه موقعیت هایی نباید بوتاکس تزریق کرد؟
- در خانم های باردار و شیرده، کسانی که مبتلا به فلج عضلات هستند یا عفونت فعال در محل دارند یا به آلرژی های فعال مبتلا هستند، تزریق بوتاکس ممنوع است.
چرا در خانم باردار ممنوع است؟
- به هر حال بوتاکس نوعی سم است و احتمال دارد به جنین برسد. وقتی فردی به بوتاکس حساسیت نشان می دهد، به این معنی است که آنتی ژن این سم وارد مویرگ های ریز خونی شده و واکنش های پوستی نشان داده است. این احتمال وجود دارد که آنتی بادی ها بعد از تزریق بوتاکس فعال شوند و به جنین آسیب برسد.
کسانی که به بیماری های نقص سیستم ایمنی مبتلا هستند هم نباید بوتاکس بزنند؟
- بله، کسانی که بیماری های خودایمنی دارند بهتر است بوتاکس تزریق نکنند زیرا سیستم ایمنی در این افراد ضعیف است و هر عامل جدیدی می تواند واکنش ها ایمنی ایجاد کند و باعث تشدید بیماری قبلی شود.
در کسانی که بیماری های زمینه ای دارند، مثلا به قند خون یا فشار خون مبتلا هستند، چطور؟
- کسانی که داروهای ضد انعقاد مثل وارفارین مصرف می کنند، بهتر است از یک هفته قبل از بوتاکس، مصرف دارو را قطع کنند تا موقع تزریق، خونریزی نداشته باشند. در افرادی که بیماری زمینه ای کنترل شده دارندتزریق بوتاکس مشکلی ایجاد نمی کند اما همیشه بهتر است با پزشک شان مشورت کنند. کسانی که اگزماهای پوستی دارندنیز بهتر است صبر کنند تا بیماری خاموش شود. به دنبال تزریق بوتاکس، اگزما و عفونت فعال در هر ناحیه از صورت می تواند سیستم ایمنی را درگیر کند.
در سالمندان استفاده از بوتاکس منعی ندارد؟
- همانطور که در مورد نوجوان ها بوتاکس زدن را بی مورد دانستیم، در سالمندان هم بوتاکس به تنهایی اثربخ نیست و کمکی به رفع چروک های عمقی نمی کند. این افراد باید به کمک سایر درمان ها، افتادگی ها را درمان کنند. لیزر، رادیوفرکوئنسی، کرم های موضعی، ژل و پرکننده ها و در نهایت بوتاکس در این سن در کنار هم به جوانسازی صورت کمک می کنند.
بوتاکس؛ چه مصرفی، چه سنی
نیویورک تایمز در سال ۲۰۱۰، آماری از طرف انجمن جراحان پلاستیک آمریکا منتشر کرد که نشان می داد در سال ۲۰۰۹، دوازده هزار نوجوان ۱۳ تا ۱۹ ساله برای تزریق بوتاکس مراجعه و اکثر آنها چند دوز دارو دریافت کرده اند.
تزریق بوتاکس در آمریکا از سوی سازمان غذا و دارو از ۱۲ سالگی برای اصلاح عیوب پلک، از ۱۶ سالگی برای درمان اسپاسم های غیر ارادی گردن و از ۱۸ سالگی برای درمان تعریق زیاد آزاد اعلام شده است اما آمار نشان می دهد اکثر نوجوانانی که گرایش به تزریق بوتاکس دارند، هدف درمانی ندارند و برای بالا کشیدن ابرو یا بینی یا رفع چین و چروک های پوستی و کوچک کردن دهان یا بالا کشیدن لب ها به این کار روی آورده اند.
الگوی این نوجوانان نیز از برخی از هنرپیشگان جوان و خوانندگانی هستند که در همین رده سنی قرار دارند و در مورد اعمال زیبایی خود با مجله ها مصاحبه می کنند.
انجمن جراحان پلاستیک آمریکا بارها درباره افراط در مصارف غیردرمانی بوتاکس به نوجوانان هشدار داده است.
عوارض شایع و ناشایع بوتاکس
برخی عوارض بوتاکس، نسبتا شایع و موضعی هستند؛ مثل افتادگی پلک، کبودی یا خونمردگی، سرخی صورت، حالت تهوع و سردرد که در عرض چند روز تا چند ماه برطرف می شود. برخی عوارض نیز شیوع کمتری دارند؛ مثلا تزریق بیش از اندازه بوتاکس، انتشار دارو به اطراف و رسیدن به نقاطی که غیرقابل پیشگیری اند، باعث از کار افتادگی یا ضعف عضلات اطراف ناحیه و غیرطبیعی شدن چهره فرد یا از بین رفتن تقارن می شود.
تزریق دوز نامناسب بوتاکس اطراف چشم باعث بیرون زدگی چشم، دوبینی یا ناتوانی در بستن ارادی چشم می شود. قوس غیرطبیعی ابرو و بروز حالت متعجب یا شیطانی یا افسرده در صورت فرد نیز نتیجه تزریق نادرست بوتاکس است.
گاهی حتی تزریق بوتاکس مسمومیت زاست و علائم حساسیت بروز می کند که در این شرایط تزریق مجدد بوتاکس توصیه نمی شود. بروز مشکلاتی در بلع یا تغییر صدا نیز از جمله عوارض تزریق بوتاکس به گردن برای رفع چروک های این ناحیه است.
