کولونوسکوپی احتمالا از جمله ناخوشایند ترین معاینات عامیست که اگر سن شما از مرز 50 سال گذشته باشد، تجربه اش کرده اید. ناخوشایند بودن این روش(کولونوسکوپی) معاینه بسیار سودمند از آن جهت است که در حین انجام کولونوسکوپی دستگاه کولونوسکوپ ( که شکلی لوله ای دارد که در انتهای آن دوربینی قرار دارد) از مقعد فرد وارد بدن شده و در نهایت به روده بزرگ می رسد.
جالب است بدانید که کولونوسکوپ در حین انجام کولونوسکوپی علاوه بر گرفتن تصویر از داخل روده، قادر به انجام عمل نمونه برداری هم است تا در صورت نیاز متخصص آزمایشات لازمه بر روی آن انجام گردد.
در ادامه سعی خواهیم کرد در باره موارد تجویز کولونوسکوپی، فواید کولونوسکوپی و موارد مربوط به آن صحبت کنیم. امید است پس از مطالعه این مقاله و مطلع شدن از فواید کولونوسکوپی ذهنیت بد احتمالی شما نسبت به کولونوسکوپی، این معاینه سودمند تغییر کند. فراموش نکنید طبق گفته سازمان های پزشکی و درمانی معتبر دنیا تمام افراد بالای 50 سال باید در هر دهه از زندگیشان دست کم یکبار کولونوسکوپی را انجام دهند.
موارد تجویز کولونوسکوپی:
فراموش نکنید که کولونوسکوپی یک روش درمان نیست بلکه نوعی معاینه است. موارد متعدد و متفاوتی ممکن است یک پزشک را مجاب به تجویز کولونوسکوپی کند. برخی از مهمترین موارد تجویز کولونوسکوپی را با هم مرور می کنیم:
• بررسی سرطان روده از طریق کولونوسکوپی
توجه داشته باشید که تمام افراد بالای 50 سال در معرض خطر متوسط ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند و اصلی ترین راه غربالگری، انجام کولونوسکوپیست. گفتنیست سرطان روده بزرگ یا همان وجود تومور در دیواره روده بزرگ از انواع خطرناک موارد ابتلا به سرطان است.
• بررسی پولیپ ها از طریق کولونوسکوپی
وچود پولیپ در روده علاوه بر اینکه باعث درد و ناراحتی برای فرد میشود، می تواند نشانه ای هشدار دهنده برای سرطان روده بزرگ باشد. انجام کولونوسکوپی می تواند پزشک را از حضور و اندازه این پولیپ ها آگاه کند( هرچه اندازه پولیپ بزرگتر باشد احتمال بدخیم بودن آن بیشتر است) و در صورت نیاز عمل نمونه برداری از بافت پولیپ را انجام دهد.
• بررسی کمبود احتمالی آهن از طریق کولونوسکوپی
کمبود آهن یا همان آنمی ممکن است به دلایل مختلفی شکل بگیرد که از آن جمله می توان به التهاب در روده بزرگ و یا حتی سرطان روده بزرگ اشاره کرد. زخم هایی که موجب از دست رفتن خون در افراد مبتلا به آنمی می شوند از طریق کولونوسکوپی قابل بررسی هستند. کمبود آهن یا آنمی با علائمی مانند مانند خستگی شدید، سرگیجه و میل به بلعیدن خاک بروز می کند.
• وجود خون در مدفوع
وجود خون در مدفوع از جمله علائمیست که هم می تواند نشان از مشکلی بغرنج باشد و هم بی اهمیت. کولونوسکوپی کاراترین روش برای بررسی علل وجود خون در مدفوع و خونریزی مقعدیست.
• بررسی تغییر در اجابت مزاج از طریق کولونوسکوپی
• بررسی کاهش وزن از طریق کولونوسکوپی
• سوزاندن زخم های در حال خونریزی در روده از طریق کولونوسکوپی
انجام کولونوسکوپی:
آمادگی های قبل از انجام کولونوسکوپی:
• از یک هفته قبل از روز انجام کولونوسکوپی از خوردن انار و انگور خودداری کنید.
• اگر در حال مصرف داروهای ضد انعقاد خون هستید( آسپرین، وارفارین،پلاریکس،...) حتما پزشک را پیش از انجام کولونوسکوپی در جریان قرار دهید و با نظر پزشک پیش از انجام کولونوسکوپی مصرف این داروها را قطع کنید.
• افرادی که دریچه مصنوعی قلب دارند قبل از انجام کولونوسکوپی باید آنتی بیوتیک مصرف کنند.
روز قبل از کولونوسکوپی چه کنیم؟
• روز قبل از کولونوسکوپی پس از صرف صبحانه فقط مایعاتی مانند آب، آبمیوه فاقد قطعات میوه،چای،قهوه، شربت و ... بنوشید و از خوردن غذای جامد پرهیز کنید( گفتنیست که لازم است خواستان به مواد غذایی قرمز رنگ باشد و حتی شربت و یا ژله قرمز رنگ میل نکنید چرا که دقت کولونوسکوپی را پائین میاورد).
• بنا به نظر پزشک روز قبل از انجام کولونوسکوپی هر 2 ساعت یک عدد قرص بیزاکودیل بخورید تا تعداد به 10 عدد برسد.
• بنا به تشخیص پزشک از آغاز ظهر روز قبل از انجام کولونوسکوپی 8 بسته پودر پیدرولاکس که در 8 لیوان آب حل شده را به صورت هر ساعت یک لیوان میل کنید.
• پس از نوشیدن 4 لیوان محلول پیدرولاکس در حوالی بعد از ظهر روز قبل از انجام کولونوسکوپی، شربت سونوگراف میل شود.
• توجه داشته باشید که داروهای مصرفی در روز قبل از کولونوسکوپی ممکن است عوارضی چون احساس پری،تهوع،شکم درد،نفخ شکم و عدم تعادل در میزان سدیم و پتاسیم خون داشته باشد و گفتنیست این عوارض برای افراد سالمند در شرف کولونوسکوپی شدیدتر است.
• فراموش نکنید تمام فعالیت های روز قبل از کولونوسکوپی با هدف تخلیه و پاک شدن کامل روده ها در حین انجام کولونوسکوپیست. این اعمال به این دلیل پر اهمیت هستند که در صورت پاک نشدن روده ها امکان بررسی و تشخیص درست برای متخصص حین انجام کولونوسکوپی وجود نخواهد داشت و کولونوسکوپی شما بی ثمر خواهد بود.
صبح روز انجام کولونوسکوپی:
• لازم است در حین انجام کولونوسکوپی همراه داشته باشید پس از قبل با یکی از اطرافیان هماهنگی های لازم را جهت همراهی در حین کولونوسکوپی انجام دهید. همچنین یک دست لباس اضافه با خود به جلسه کولونوسکوپی ببرید.
• نوشیدن مایعات را تا انجام کولونوسکوپی ادامه دهید.
• نظافت فردی را رعایت کنید و پیش از انجام کولونوسکوپی دوش گرفته باشید.
اقدامات پس از انجام کولونوسکوپی:
• اثر داروها ممکن است تا ساعاتی پس از کولونوسکوپی باقی بماند پس تا زمان بدست آوردن هشیاری کامل روی تخت بمانید و پس از انجام کولونوسکوپی رانندگی نکنید.
• احتمالا پس از کولونوسکوپی اندکی دل درد خواهید داشت چرا که در حین کولونوسکوپی ناگزیر مقداری هوا وارد روده تان خواهد شد. نگران نباشید و اندکی قدم بزنید تا رفع شود.
• پس از انجام کولونوسکوپی می توانید رژیم غذایی قبلی خود را از سر بگیرید.
علائم خطرناک پس از انجام کولونوسکوپی:
اگر پس از انجام کولونوسکوپی هر کدام از این نشانه ها را مشاهده کردید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کنید:
• شکم درد بسیار شدید و غیر قابل تحمل
• خونریزی زیاد
• نفخ زیاد شکم
قابل ذکر است در شرایط فرضی، کولونوسکوپی می تواند منجر به پارگی روده بزرگ، خونریزی و اختلالات قلبی و تنفسی( به دلیل مصرف آرام بخش ها و مسکن های لازم برای کولونوسکوپی) گردد.
آیا جایگزینی برای کولونوسکوپی وجود دارد؟
البته برای تشخیص برخی بیماری ها می توان علاوه بر کولونوسکوپی از عکس برداری بهره برد ولی این روش نسبت به کولونوسکوپی دقت کمتری دارد، جنبه درمانی ندارد و فقط برای تشخیص برخی از بیماری ها مانند دیورتیکول سودمند است.
