در ارتباط کلامی نوع صحبت، لحن بیان، کلمات و اصلاحات به کار گرفته شده و حتی تُن صدا حائز اهمیت است. به عبارتی اگر ارتباط کلامی بین زوجین با چهره‌ای گشاده و خندان، توام با محبت و عباراتی مثبت به کار گرفته شود باعث آرامش و دلگرمی و رضایت در طرف مقابل می‌گردد. گاهی ما بدون آنکه خودمان متوجه باشیم از کلماتی استفاده می‌کنیم که بار منفی را در ذهن ایجاد می‌کند. مثلاً تصور کنید به یک مهمانی دعوت هستید و همسرتان لباسی را می‌پوشد که شما دوست ندارید؛ سریع اظهار نظر می‌کنید که «این چیه پوشیدی، هنوز فرق مهمونی و سرکار رو نمیدونی، سریع درش بیار!» این عبارت باعث می‌شود که همسرتان در مقابل شما جبهه بگیرد و بگوید: " همینی که هست اصلاً نظر تو برای من مهم نیست! خودم دوست دارم این لباس را بپوشم!" این درحالیست که هدف شما از بیان اون جملات این بوده است که همسرتان خیلی زیبا و جنتلمن در آن مهمانی حاضر شود؛ حال اگر شما آن جملات را به گونه ای دیگر بیان می کردید می توانست تأثیر مثبتی داشته باشد مثلاً می‌توانستید بگویید: «به نظرت آن ست طوسی یا آبی بیشتر بهت نمیاد؟!» در واقع شما با طرز صحبت کردن و به کار بردن کلمات منفی سر ناسازگاری و بحث و دعوا را راه می‌اندازید در حالی که نیتتان خیر بوده است لذا دقت کنید که از زبانتان به درستی استفاده کنید چرا که زبان زیبا شما را به یک فرد قدرت مند و مورد احترام تبدیل می‌کند.
بفرما ، بشین و بتمرگ هر سه یک معنا دارد اما هر کدام از این کلمات بار معنایی خاصی را برای مخاطب ایجاد می‌کند و در ناخودآگاه فرد تأثیر مثبت و منفی می‌گذارد؛ حقیقت این است که ما دو سال از زمانی که به دنیا می‌آییم طول می‌کشد که صحبت کردن را بیاموزیم و بیست سال هم طول می کشد تا درست حرف زدن و اینکه با چه کسی چگونه صحبت کنیم را یاد بگیریم.
محمد پیام بهرام پور مربی و مدرس سخنرانی و فن بیان خاطرهٔ جالبی را تعریف می‌کند که روزی در یک فروشگاهی که محصولات لوکس فروخته می‌شد در حال آموزش فن بیان و ارتباط کلامی خوب با مشتریان بودم که یکی از فروشنده‌ها تلفنش زنگ خورد و اجازه گرفت تا جواب تلفنش را بدهد؛متوجه شدم که همسرش است. با لحن بد گفت: ای بابا چقدر زنگ می‌زنی نمی‌فهمی هی قطع می‌کنم یعنی زنگ نزن! خیلی حالم بد شد و برایش احساس تأسف کردم که چنین فردی که با اشتیاق در حال آموزش ارتباط خوب با مشتری است چطور با همسرش با این لحن زننده صحبت می‌کند.
چندی گذشت تا برای سخنرانی در برج میلاد رفتم؛ فردی در حال صحبت با من بود که موبایلش زنگ خورد و گفت که باز این همسر من زنگ زد و بدون سلام و علیک در پاسخ به همسرش گفت که من الان نمی‌توانم صحبت کنم خدانگهدار اما حقیقتاً همین نکات ریز نشانه ی ضعف در ارتباط کلامی است که باعث می‌شود اختلافات کوچک در زندگی زناشویی بزرگ و بزرگ‌تر شود و کار را به طلاق عاطفی بکشاند.
تأثیر ارتباط کلامی در تقویت صمیمت زوجین
زندگی انسان‌ها با ارتباطات شکل می‌گیرد. انسان به کمک ارتباط، زنده می‌ماند و رشد می‌کند و خوشبختی و سعادت افراد تا حد زیادی به چگونگی ارتباط او با دیگران بستگی دارد اما ازآنجایی‌که رابطهٔ زناشویی یکی از طولانی‌ترین و عمیق‌ترین روابط است موردتوجه قرارگرفته است چراکه بین مهارت ارتباطی زوجین و رضایت زناشویی هم‌بستگی وجود دارد چنانچه ارتباط کلامی صحیح بین زوجین باعث صمیمت می‌شود و صمیمت، رضایت زناشویی را به همراه دارد و همچنین رضایت زناشویی برای سلامت روانی و جسمی همسران بسیار مفید است.
ارتباط به زن و شوهر این امکان را می‌دهد که با یکدیگر به بحث و گفت‌وگو بپردازند و مشکلاتشان را حل کنند حال اگر زوجی مهارت ارتباطی صحیح را ندانند در یک وضعیت نامشخص قرار می‌گیرند و می‌توانند باعث تخریب رابطه شوند.
ارتباط خوب همسران با یکدیگر آن‌ها را قادر می‌سازد تا نیازها، خواسته‌ها و علایق خود را با سایرین در میان بگذارند. عشق، دوستی و محبتشان را نسبت به یکدیگر ابراز کنند و به‌خوبی از عهدهٔ حل مشکلات و مسائل اجتناب‌ناپذیر در خانواده برآیند اما فقدان مهارت‌های ارتباطی لازم امکان چنین عملکردی را از خانواده و زوجین سلب نموده و رابطهٔ صمیمانهٔ آن‌ها را به یک رابطهٔ موازی و بدون صمیمیت تبدیل می‌کند. هنگامی‌که رابطهٔ صمیمانه متوقف می‌شود، انرژی عشق به آزردگی و خشم تبدیل می‌شود و درنتیجه، منازعات فراوان، انتقادهای مکرر، پناه بردن به سکوت، عدم همراهی عاطفی و لاینحل ماندن مشکلات را پدید می‌آورد.
ارتباط زناشویی، فرایندی است که در طی آن زن و شوهر چه به‌صورت کلامی در قالب گفتار و چه به‌صورت غیرکلامی در قالب گوش دادن، مکث و حالات چهره به تبادل احساسات و افکار می‌پردازند (1)
راهکارهایی برای داشتن یک گفت‌وگوی خوب با همسر
زمانی که صحبت زن و شوهر با یکدیگر پایان خوشی داشته باشد و منجر به بحث و دعوا نشود نشان می‌دهد که آنان از مهارت ارتباطی لازم برخوردارند و می‌تواند آزادانه حرفشان را بزنند و نظر یکدیگر را متوجه شوند اما متأسفانه برخی از زوجین از مهارت کلامی لازم برخوردار نیستند و خواسته یا ناخواسته باعث دلسردی و تکدر خاطر می‌شوند اما در مهارت ارتباطی با همسر چه نکاتی را باید رعایت کرد:
ارتباط چشمی برقرار کنید:
یکی از نکات مهم هنگام صحبت کردن با همسر ارتباط چشمی است. تصور کنید زمانی که همسرتان برای شما چیزی را تعریف می‌کند و شما در حال تماشای تلویزیون یا خواندن روزنامه و یا سرگرم تلفن همراهتان هستید؛ حرف همسرتان تمام می‌شود و تازه شما می‌پرسید چی گفتی؟! بعد همسرتان عصبانی می‌شود و ابراز ناراحتی می‌کند که اصلاً به حرفای من توجه نمی‌کنی و از همین‌جا دعوا شروع می‌شود.
گاهی حتی شما در هنگام گوش دادن به حرف‌های همسرتان به‌جای آنکه در چشمان او نگاه کنید به یک منظره یا جایی خیره می‌شوید اما این مسئله ناخودآگاه ذهنتان را از موضوع اصلی منحرف می‌کند و نصفه و نیمه حرف‌های همسرتان را متوجه خواهید شد لذا داشتن ارتباط چشمی هنگام صحبت کردن از جمله مسائل مهمی است که باعث ایجاد صمیمت در بین زوجین می شود.
همسرتان را بانام نیک صدا کنید:
یکی دیگر از مهم‌ترین مهارت ارتباطی در بین زوجین صدا کردن یکدیگر با الفاظ زیبا است. کلمات بار روانی زیادی را در روح و روان شنونده دارند و لحن شما هنگام صدا کردن همسرتان به او می‌فهماند که یک گفتگوی عاشقانه منتظرش است یا یک دعوا! صدا کردن با الفاظ عاشقانه و محبت‌آمیز باعث می‌شود که ناخودآگاه مسیر ذهنی شنونده تغییر کند؛ گاهی درخواست منفی است اما الفاظ زیبا باعث می‌شود فرد مقابل نسبت به آن درخواست منفی از خود موضع‌گیری نشان ندهد.
امام علی علیه‌السلام می‌فرمایند: زیبا سخن بگویید تا جواب زیبا بشنوید.(2)
شفافیت در پشت تلفن!
هنگامی‌که تلفنی صحبت می‌کنید چون تنها منبع اطلاعاتی شما صداست ممکن است سوءتفاهم‌های زیادی برایتان ایجاد شود لذا تلفنی صحبت کردن با همسر هم مهارت ارتباطی جداگانه‌ای دارد.
همانطور که گفتیم در صحبت کردن حضوری ارتباط چشمی از اهمیت زیادی برخوردار است و در ارتباط تلفنی وضوح در بیان. به این معنا که هنگامی‌که با همسرتان تلفنی صحبت می‌کنید قبل از اینکه او شمارا قضاوت کند، او را در جریان موقعیت خودتان قرار دهید مثلاً اگر هنگام مکالمه درجایی مثل تاکسی هستید و نمی‌توانید بلند صحبت کنید به‌جای آنکه بگویید زود کارت را بگو! بگویید ببخشید آرام صحبت می‌کنم داخل تاکسی هستم... وضوح در بیان باعث می‌شود که فرد مقابل از گنگی خارج شود و از دست شما دلخور نشود؛ همچنین در ارسال پیامک هم این امر صدق می کند چرا که هنگامی که شما پیامی را ارسال و یا دریافت می کنید موقعیت مکانی و حال روحی شما با مخاطبتان متفاوت است یعنی مثلا ممکن است شما در شرایط مناسب و حال روحی خوبی باشید و با یک طرز بیان آرام پیامتان را انتقال دهید اما طرف مقابلتان در شرایط مناسبی نباشد و برداشت بدی از پیام شما داشته باشد لذا در هنگام پیام نوشتاری هم دقت کنید که زمانی که خسته اید، در محیط پر تنشی هستید و شرایط روحی و روانی مناسبی ندارید از ارسال چنین پیام هایی خود داری کنید و سعی کنید تا حد امکان از دادن پیام های نوشتاری تنها برای ابراز عشق و علاقه استفاده کنید نه برای صحبت درباره ی مسئله ای خاص.
حواستان به زبانتان باشد. زبان یکی از برنده ترین سلاح هایی است که اگر از آن به درستی استفاده نکنید هم خودتان و هم رابطه تا را خراب می‌کند ؛ با زبان خوب، زندگی و ارتباط خوبی را برای خود رقم بزنید.
پی‌نوشت‌ها: 1- نوابی نژاد، شکوه (1377). ویژگی‌ها و شـرایط لازم دختـروپسـربـرای ازدواج، جـوان و تشکیل خانواده. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
2- میزان الحکمه، ج 8، ص 451
