جنبش مثبتی در سالهای اخیر در بین زنان مبنی بر پذیرفتن بدن خود در هر شکل و اندازهای به راه افتاده است، اما هنوز هم اختلالات مربوط به خوردن غذا بیش از حد انتظار گسترده است، به طوری که در کشورهای بزرگی همچون ایالات متحده امریکا حدود ۲۰ میلیون زن و ۱۰ میلیون مرد یکی از انواع اختلالات خوردن مانند بیاشتهایی (آنورِکسیا) و یا نوعی پراشتهایی (بولیمیا) را در بخشی از زندگی خود تجربه کرده یا خواهند کرد.
اختلالات خوردن
اختلال خوردن یک اختلال روانی است که شامل الگوی مداوم رفتارهای ناسالم مربوط به خوردن غذا است. افراد مبتلا به اختلالات خوردن احساس آشفتگی شدیدی در مورد خوردن دارند. آنها همچنین ممکن است غذا، وزن و شکل ثابت داشته باشند.
زنان دو برابر بیشتر از مردان به این اختلال دچار میشوند. در جامعه غربی، لاغری زیاد، موجب تحسین و تثبیت جایگاه و ارزش آنها میشود و با زیبایی و موفقیت برابر است. این فشار فرهنگی، اغلب در زنان بیشتر از مردان است.
طبق نظر کارشناسان، اختلالات خوردن به سه نوع تقسیمبندی شده است. در این مطلب شما را با علائم، روش تشخیص و راههای درمانی این سه اختلال آشنا خواهیم کرد:
بی اشتهایی عصبی
حدود یک درصد از زنان در طول زندگی خود از بیاشتهایی عصبی رنج میبرند.بی اشتهایی عصبی چیست؟ بیاشتهایی عصبی شامل مصرف مواد غذایی بسیار کمتر آنچه که بدن برای حفظ تعادل در وزن و وضعیت فیزیکی بدان نیاز دارد، است. مصرف کم غذا با اندیشه و احساساتی در جهت حفظ وزن طبیعی بدن انجام میگیرد (مانند صدای یک منتقد در ذهنتان که مدام به شما میگوید که به اندازه کافی وزنتان مناسب نیست)، حتی اگر در حال حاضر وزن نرمالی داشته باشید.
به علت عدم مصرف غذا یا مصرف بسیار کم مواد غذایی، بی اشتهایی عصبی میتواند کشنده باشد. علائم فیزیکی و نشانههای انورکسیای عصبی ثابت میکند که این اختلال خطرناک است و این بیماری بالاترین میزان مرگ و میر را در بین سایر بیماریهای روانپزشکی داراست.
چه کسانی به آن مبتلا میشوند؟ با وجود اینکه کم اشتهایی و دیگر اختلالات خوردن معمولاً در نوجوانان و بزرگسالان جوان دیده میشود، زنان هنوز هم میتوانند در دوران بارداری مبتلا به بی اشتهایی عصبی باشند، بنابراین مهم است وقتی که رفتار شما شروع به عبور از قلمرو بالقوه خطرناک میکند، آن را تشخیص دهید.
علائم هشداردهنده: یک فرد مبتلا به لاغری مفرط، فردی که منکر احساس گرسنگی است، فردی که هر بهانهای برای غذا نخوردن میآورد، فردی که بیش از حد ورزش میکند، فرد دچار انزوای اجتماعی و فردی که از غذا خوردن در مقابل عموم مردم نگران میشود، میتواند به آنورکسیای عصبی دچار باشد. زمانی که یک فرد از مصرف غذا در مکان عمومی جلوگیری میکند و یا نمیتواند از یک تکه کیک تولد و در تعطیلات همراه دیگران از غذا خوردن لذت ببرد، موضوع نگران کننده خواهد شد.
اخطار: زنان مبتلا به بی اشتهایی عصبی، بیشتر دست به خودکشی زده و به اعمال ضدقانونی روی میآورند.
به علت عدم مصرف غذا یا مصرف بسیار کم مواد غذایی، بی اشتهایی عصبی میتواند کشنده باشد. علائم فیزیکی و نشانههای انورکسیای عصبی ثابت میکند که این اختلال خطرناک است و این بیماری بالاترین میزان مرگ و میر را در بین سایر بیماریهای روانپزشکی داراست. این مسئله به این دلیل است که اختلال بیاشتهایی عصبی هورمونها، سلامت استخوانها، عملکرد قلب، پوست، مو، تعداد گلبولهای قرمز و ... را تحت تأثیر قرار میدهد.
بولیمیای عصبی
حدود ۱.۵ درصد از زنان در بعضی مواقع در طول زندگی خود از بولیمیا رنج میبرند و این باعث میشود که تعداد آنها نسبت به افراد دچار بیاشتهایی کمی بیشتر باشد.
بولیمیا چیست؟ بولیمیای عصبی بخشی از اختلال پرخوری خارج از کنترل و به دنبال آن وادار کردن خود به استفراغ و یا استفاده از ملینها است.
چه کسانی به آن مبتلا میشوند؟ اگرچه محققان به طور خاص نمیدانند چه چیزی سبب اختلالات خوردن میشود، اما میدانند که عوامل بیولوژیکی و محیط اطراف نقش مهمی ایفا میکنند که باعث میشود اغلب به عنوان رفتارهای معمول رژیم غذایی به نظر میرسند. هنگامی که فرد به پرخوری عصبی دچار میشود، معمولاً تلاش اولیه برای کنترل خوردن یا کاهش وزن صورت میگیرد. اما در افرادی که مبتلا به بولیمیای عصبی هستند، این حالت به طور نامحدودی در نهایت منجر به غذا خوردن غیرقابل کنترل و پس از آن یک تلاش فریبنده برای "خنثی کردن" غذاهای خورده شده میشود.
علائم هشدار دهنده: افراد مبتلا به پرخوری عصبی معمولاً دارای وزن متوسط یا حتی دارای اضافه وزن هستند. برخی از رایجترین نشانهها عبارتند از: مشکلات دندانی، غدد متورم در گردن و فک و پینههایی در پشت دستها که ناشی از استفراغ عمدی است. دیگر علائم هشداردهنده شامل کنار گذاشتن وعدههای غذایی، ناپدید شدن پس از مصرف غذا، مخفی کردن غذاها در مکانهای عجیب و غریب، نوسانات قابل مشاهده وزنی و یا حتی آسیب رساندن به خود.
اختلال پرخوری غیرقابل کنترل
این اختلال، شایعترین اختلال مربوط به خوردن است و حدود ۳.۵ درصد از زنان این مشکل را در طول زندگی خود تجربه میکنند.
اختلال پرخوری غیرقابل کنترل چیست؟ طی این اختلال فرد قادر به کنترل غذا خوردن خود نیست که اصلاً شرایط مناسبی به نظر نمیرسد و گاهی او را ناچار به سفارش غذا در نیمههای شب میکند. طی این اختلال فرد احساس خوبی از غذا خوردن تجربه نمیکند، اما برخلاف بولیمیا خود را وادار به انجام کارهایی مانند استفراغ نخواهد کرد.
چه کسانی به این اختلال دچار میشوند؟ افراد مبتلا به اختلال پرخوری معمولاً دارای اضافه وزن یا حتی چاقی هستند، اما افراد دارای وزن طبیعی نیز از آن رنج میبرند. اغلب موارد دیگر مربوط به افراد دچار مسائل مربوط به روان است، زیرا پرخوری میتواند به عنوان راهی برای مقابله با سایر احساسات مانند افسردگی، اضطراب یا استرس باشد.
علائم هشداردهنده: بعضی از نشانههای اختلال پرخوری غذا عبارتند از: غذا خوردن در خفا، پنهان کردن غذا یا پخت غذا، خوردن سریعتر از حد معمول و خوردن غذا در هنگام ناراحتی.
همانند سایر اختلالات خوردن، فرد مبتلا به اختلال پرخوری ممکن است گرفتار غذا و وزن شود که بر توانایی آنها در تمرکز بر چیزهای دیگر مانند روابط و تعاملات اجتماعی تأثیر میگذارد.
برای هر نوع اختلال، درمانها به منظور تغییر رفتار افراد مبتلا به اختلال، به طور متداول از طریق روشهایی مانند درمان رفتاری - شناختی همراه با متخصص تغذیه و مراقبتهای پزشک طراحی شدهاند. اگر این روشهای درمانی کارآمد نبودند، ممکن است بعضی از بیماران نیاز به درمان ۲۴ ساعته یعنی بستری شدن داشته باشند، جایی که آنها تحت نظارت قرار میگیرند و دوباره به رفتارهای خوردن طبیعی باز میگردند.