محمود خدادوست، مشاور وزیر و مدیر کل دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت در مورد توصیه‌های طب سنتی در روزه‌داری با اشاره به دعای 23 صحیفه سجادیه اظهارداشت: «بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او و مرا عافیت ده، عافیتی کفایت‌کننده و شفابخش و عالی و افزاینده، عافیتی که از آن درتن من تندرستی زاید، عافیت این جهانی و آن جهانی» و این تاییدی است بر فراتر بودن ابعاد تندرستی از بعد جسمانی و روانی که باید به تمام ابعاد آن توجه شود.
وی با تاکید بر تاثیر بدن بر نفس و تاثیر بیشتر نفس بر بدن به نقل از سید اسماعیل جرجانی، افزود: رازی نیز در کتاب الحاوی آورده است که حتی اگر طبیب متوجه شد که امیدی به ادامه حیات و زندگی بیمار نیست، حق ندارد از روی ناامیدی با او صحبت کند و این صرف نظر از اعتقاد به اینکه مرگ و زندگی دست خدا است، به دلیل تاثیر بالای نفس بر بدن که به بهبود شرایط بیمار، کمک می‌کند.
مدیر کل دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت با اشاره به اینکه بهترین هضم در هنگام خواب اتفاق افتاده و بی‌خوابی سبب ایجاد خشکی می‌شود، بر توجه به اهمیت خواب شبانه در ماه مبارک رمضان تاکید کرد و گفت: بین زمان خوردن غذا تا خوابیدن، باید فاصله باشد که این فاصله بسته به نوع غذای مصرفی و نوع هضم در هر فرد، متغیر است، اما به طور متوسط، در نظر گرفتن حداقل دو ساعت فاصله زمانی، توصیه می‌شود و باید برنامه غذایی در وعده افطار را بر اساس آن تنظیم کرد.
وی با تاکید بر اهمیت خوردن سحری برای جلوگیری از بروز ضعف در طول روزه‌داری، افزود: توصیه حکمای طب ایرانی، خوردن غذا در هنگام وجود اشتهای صادق و نه صرف پر کردن وعده‌های غذایی معمول است که برای ایجاد این اشتها در وعده سحر، خوردن افطاری سبک در حد نان و پنیر و سبزی یا گردو و نخوردن شام با توجه به فاصله کوتاه بین افطار تا سحر، توصیه می‌شود.
مشاو وزیر بهداشت بازکردن روزه با آب ولرم و خرما و یا آب ولرم و یک قاشق عسل را بهترین انتخاب دانست و با تاکید بر ننوشیدن آب و مایعات سرد به عنوان اولین گزینه برای این منظور و رفع عطش، گفت: در هنگام گرسنگی و ایجاد اشتهای واقعی، حرارت معده بالا رفته و آماده هضم غذا می‌شود که با توجه به ساعات طولانی روز و گرسنگی طولانی‌مدت در ماه رمضان، در هنگام افطار، معده در اوج حرارت خود قرار دارد و به عنوان اولین انتخاب برای بازکردن روزه، باید از ماده‌ای استفاده شود که هم کمی حرارت معده را کاهش داده و به تعادل برساند و هم با کاهش ناگهانی آن، سبب اختلال در هضم غذای بعدی و ایجاد نفخ نشود.
وی با اشاره به اینکه به دلیل گرمای هوا و نخوردن آب در طول روز، یبوست یکی از مشکلات شایع روزه‌داری است و باید از بروز آن که در طب ایرانی به نام «ام‌المراض» معروف است، جلوگیری کرد، افزود: خوردن سبزی در وعده افطار برای کمک به اجابت مزاج توصیه می‌شود، اما در سحر، استفاده از سبزی پخته مناسب است، چراکه مصرف سبزی خام، میزان عطش در طول روز را افزایش می‌دهد.
خدادوست با اشاره به قاعده کلی ضعیف بودن هضم معده در فصل تابستان و برعکس، تجربه بهترین هضم در فصل زمستان، تاکید کرد: غذاهای سنگین مانند هلیم، شله‌زرد، کله‌پاچه و آش، در توان هضم معده در فصول گرم نیستند و با توجه به تقارن ماه مبارک رمضان در سال‌های اخیر با روزهای گرم سال، باید تا حد امکان از زیاده‌روری در مصرف این نوع غذاها در وعده افطار، پرهیز کرد.
این متخصص طب ایرانی، عرق کاسنی و شاه‌تره را در ترکیب با هم، معتدل و مقوی معده دانسته و با توصیه به مصرف آن در وعده افطار و سحر برای جلوگیری از بروز تشنگی در طول روزه‌داری، افزود: می‌توان یک قاشق چای‌خوری تخم غرفه را در یک نعلبکی ریخته و دو قاشق غذاخوری دوغ به آن اضافه کرد تا به خود جذب کنند و سپس تخم خرفه‌ها را نیز به ترکیب عرق کاسنی و شاه‌تره افزود تا اثر ضد عطش این ترکیب را افزایش دهد.
وی همچنین، مصرف فالوده خیار، سنکجبین یا هندوانه، سکنجبین را که از مخلوط رنده‌شده این دو میوه با سکنجبین به دست می‌آید، برای رفع تشنگی توصیه کرد و گفت: پرهیز از مصرف غذاهای تند، سرخ‌کرده و چرب در وعده سحر و کاهش فعالیت فیزیکی و ورزش، به خصوص در ساعات گرم روز نیز برای پیشگیری از بروز تشنگی در طول روز، موثر است.
مدیر کل دفتر طب ایرانی وزارت بهداشت با تاکید بر منع خوابیدن در طول روز به عنوان یک قاعده کلی در طب ایرانی و تنها مناسب بودن خواب قیلوله در روزهای طولانی تابستان که برخلاف تصور معمول، زمان آن قبل از ناهار است، افزود: به دلیل روزه‌داری و نخوردن غذا در ماه مبارک رمضان، خوابیدن در طول روز برای تقویت قوای بدنی و بازگرداندن رطوبت به بدن، به خصوص در افرادی که زیاد تشنه می‌شوند، توصیه می‌شود، اما باید توجه داشت که زمان آن هنگام غروب آفتاب و هنگام افطار که در طب ایرانی به «خواب مرگ» معروف است، نباشد.
