این روزها به هر یک از صفحات مجازی که سر میزنیم، با انبوه پیامهای تلخ و دردناک از انواع آسیبهای اجتماعی برخورد میکنیم.
انگار مخاطبان شبکههای مجازی با هم در یک مسابقه شرکت کردهاند و هر کسی بتواند تصاویر و فیلمهای خشن تری را منتشر کند، یک سر و گردن از سایر رقبا بالاتر است و در اغلب موارد چهرههای سرشناس آغازگر این بازیها هستند.
انتشار تصاویر کودکانی که مورد کودک آزاری واقع شدهاند و همچنین به نمایش گذاشتن تصویر زنان و مردان آسیب دیده انگار برای برخی از چهرههای سرشناس اجتماعی و سیاسی به عنوان راهی برای رسیدن به آمال آنها تلقی میشود و به صفحه مجازی بسیاری از این افراد که سری بزنید تصویر چند کودک و آدم آسیب دیده به چشم میخورد، البته متن درج شده زیر تصاویر هم چیزی نیست جز مطلبی که تنها از روی احساسات و بدون در نظر گرفتن مصلحت افراد آسیب دیده نگاشته شده است.
برای هیچ کسی هم انگار فرقی ندارد که با انتشار تصاویر حریم خصوصی افراد و به ویژه کودکان و افراد آسیب دیده و در معرض آسیب، زندگی حال و آینده او را تحت تاثیر قرار میدهند. یکی مدیر موسسه خیریهای است که کوچکترین فنون مددکاری اجتماعی در آن مراعات میشود و دیگری به اصطلاح بعضیها هنرمند و سلبریتی است و در صفحه شخصی خود برای هوادارانش پستهای شاد و غمگین را در کنار هم کار میکند که مبادا یکی از تعداد آنها کم شود.
وقتی برخی از افراد به ظاهر سرشناس به خود اجازه میدهند که از کودکان آسیب دیده فیلم بگیرند و با آنها مصاحبه کنند و در نهایت فیلمها و تصاویر را در صفحات مجازی خود با مخاطبانشان به اشتراک بگذارند، از عامه مردم چطور میتوان توقع داشت که از در پیش گرفتن چنین رفتارهای مخاطره آمیزی خودداری کنند؟
طی روزهای گذشته تصاویر بسیار دردناکی از کودکان یکی از خانوادههای ساکن در شهرهای جنوبی کشور که از طرف نامادری شان مورد اذیت و آزار قرار میگرفتند، به همراه مصاحبه یکی از موسسات خیریه با این کودکان در صفحات مجازی منتشر شده است.
تشنگان قدرت، حتی به کودکان آزاردیده هم رحم نمیکنند
برخی از تشنگان شهرت و قدرت این روزها به کودکان آسیب دیده از کودک آزاری به چشم ابزار تبلیغاتی نگاه میکنند و فارغ از هرگونه رعایت اخلاق و تخصص در حرفه مددکاری اجتماعی در مواجهه با این کودکان، آنها را وسیلهای برای تحقق اهداف خود برمیشمرند و حتی به این کودکان هم رحم نمیکنند.
این افراد گویا تنها به وسیع شدن دایره شهرت خود میاندیشند و به هر قیمتی که شده میخواهند دیگران بیشتر و عمیق تر آنها را بشناسند و اسمشان را از بَر کنند.
جالب است که گاهی اوقات برخی از رسانهها هم با این افراد شهرت طلب همراه میشوند و صحبتها، واکنشها و عکسالعملهای آنها را در رسانه خود منتشر میکنند، بدون آن که به عواقب چنین رفتارهایی بیندیشند.
در آخرین مورد از کودک آزاریهایی که ابتدا فیلم آن در شبکههای مجازی منتشر شد و سپس مدیرعامل یکی از موسسات خیریه با اعزام خبرنگار به منزل آنها اقدام به تهیه کلیپی از این کودکان کرد و سپس آن را در صفحات مجازی با میلیونها کاربر به اشتراک گذاشت.
اغلب جامعه شناسان و روانشناسان اجتماعی بر این عقیده هستند که تهیه و انتشار چنین تصاویر و فیلمهایی از کودک آزاریهای رخ داده در جامعه منجر به ترویج خشونت و تشویش اذهان عمومی خواهد شد.
ترویج خشونت و تشویش اذهان عمومی، نتیجه انتشار کلیپهای کودک آزاری
در رابطه با تاثیر انتشار تصویر کودکانی که مورد کودک آزاری واقع شدهاند، با امان الله قرائی مقدم جامعه شناس و آسیب شناس اجتماعی به گفتگو نشسته است.
قرائی مقدم معتقد است: بررسیهایی که توسط کارشناسان و صاحب نظران مسائل اجتماعی در دهههای گذشته، در خصوص فیلمهای خشن و دارای مضمون پرخاشگرانه انجام شده است، نشان داد که انتشار این فیلمها به لحاظ عاطفی و روانی و همچنین نقش آموزشی و یادگیری که ایفا میکند، بر رفتار مخاطبان و بینندگان تاثیر مستقیم دارد.
وی در ادامه تصریح کرد: ترویج خشونت و صدمات و آزار روانی در جامعه پیامدهای منفی و غیرقابل جبران دیگری هستند که با انتشار تصاویر و فیلمهای مرتبط با کودک آزاری از این کودکان و تشریح شرایط آنها رخ میدهد.
این جامعه شناس تاکید کرد: اغلب مددکاران اجتماعی که در مراکز و موسسات خیریه در کشور در حال فعالیت در امر مددکاری اجتماعی هستند، تخصص و تجربه کافی برای انجام امور مرتبط با این حرفه را ندارند و با ورود غیرمتخصصانه خود به مسائل اجتماعی منجر به افزایش مشکلات آسیب دیدگان میشوند.
قرائی مقدم خاطرنشان کرد: مددکاران اجتماعی فوق هنوز هم فکر میکنند که شرایط به روال گذشته است و اطلاعات و سطح سواد خود را به روز نکرده و با وجود چنین شرایطی خود را به اظهارنظر و صدور بیانیه و سایر رفتارها از این دست در خصوص مواردی چون کودک آزاری مجاز میدانند.
ضرورت به کارگیری مددکاران اجتماعی متخصص
مددکاری اجتماعی ضرورت دنیای امروز و شرایط فعلی افراد در جوامع مختلف است و علاقهمندان به این امر، باید به طور اصولی و تخصصی این حرفه را فرا بگیرند.
قرائی مقدم در ادامه یادآور شد: بهتر است فعالان و مددکاران اجتماعی در خصوص آسیبهای اجتماعی و آگاهسازی و اعلام هشدار به مردم، پس از کسب تخصص لازم به طور غیرمستقیم اقدام کنند و از انتشار فیلمها و تصاویر مربوط به کوک آزاریها خودداری کنند؛ زیرا چنین اقداماتی هیچ مشکلی از این کودکان دوا نمیکند.
این آسیب شناس اجتماعی اضافه کرد: جامعه شناسان در خصوص تاثیرات و نقش وسایل ارتباط جمعی معتقد هستند که در تهیه فیلمهای آموزشی و هشداردهنده برای افزایش آگاهی مردم در زمینه آسیبهای اجتماعی، علاوه بر آن که باید به طور غیرمستقیم انجام شود، زمان پخش و انتشار آنها نیز باید لابه لای برنامههای شاد صورت بگیرد تا از صدمات روانی به مخاطبان و ترویج خشونت نیز جلوگیری و همچنین از بروز افسردگی میان اعضای جامعه هم پیشگیری شود.
وی خاطرنشان کرد: مددکاری اجتماعی ضرورت دنیای امروز و شرایط فعلی افراد در جوامع مختلف است و علاقهمندان به این امر، باید به طور اصولی و تخصصی این حرفه را فرا بگیرند.
قرائی مقدم در ادامه تصریح کرد: تهیه و انتشار فیلم از کودکان مورد کودک آزاری واقع شده که شرایط سخت و تنش زای حاکم در خانه و خانواده خود را به طور واقعی و ملموس درک کردهاند، آینده اجتماعی آنها را نیز تحت تاثیر عواقب خود قرار میدهد و اینکه تعداد زیادی از مردم از شرایط آنها با خبر شدهاند، هیچ گاه از ذهنشان پاک نخواهد شد.
انتشار فیلمهای کودک آزاری مشکلی از این کودکان حل نمیکند
انوشیروان محسنی بندپی رئیس سازمان بهزیستی کشور نیز در خصوص انتشار تصاویر کودکان مورد آزار قرار گرفته معتقد است: انتشار چنین تصاویری از کودکان آسیب دیده مشکلی از این افراد حل نمیکند.
محسنی بندپی تاکید کرد: انتشار تصاویر و فیلمهای مربوط به کودکان آزاردیده، یک روی سکه نشان دادن این معضل است و برخوردها و تصمیمهای احساسی منجر به دوباره آسیب دیدن این کودکان میشود.
وی در ادامه تصریح کرد: دلسوزی بیمورد افرادی که تخصص جامع و کاملی از مهارتهای مددکاری اجتماعی ندارند و در آسیبهای اجتماعی مداخله میکنند، نتیجه مثبتی در برنخواهد داشت.
رئیس سازمان بهزیستی کشور خاطرنشان کرد: ارجاع کودکانی که مورد کودک آزاری واقع شدهاند و همچنین افرادی که تحت تاثیر حضور در شرایط مختلف، گرفتار معضلات و آسیبهای اجتماعی میشوند به اورژانس اجتماعی و نهادهای حمایتی مثل بهزیستی از جمله اقداماتی است که افراد در جایگاههای مختلف باید به آن توجه کنند.
نقص قوانین در حمایت از کودکان آسیب دیده
سهراب سلیم زاده وکیل پایه یک دادگستری در خصوص انتشار تصاویر کودکانی که توسط والدین خود مورد اذیت و آزار واقع میشوند، تصریح کرد: انتشار تصویر افراد در حالت کلی تجاوز به حریم خصوصی افراد و جرم تلقی نمیشود و این موضوع ناشی از نقض قوانین است.
سلیم زاده راجع به اظهار کرد: همانگونه تصاویر مجرمان از طریق مجوزهای مقام قضایی منتشر میشوند، باید تدابیری اندیشیده شود که انتشار تصاویر سایر افراد مثل کودکان مورد آسیب دیده با مجوز دادستانی و آن هم در صورت ضرورت انجام شود.
وی خاطرنشان کرد: به لحاظ اخلاقی و از دیدگاه جامعه شناسان و روانشناسان نیز انتشار تصاویر کودکان آسیب دیده، رفتاری غلط به شمار میآید و این امر بر افرادی که قربانی چنین برخوردهایی میشوند، اثرات تخریبی بسیاری بر جا میگذارد.
افرادی که تصاویر کودکان آسیب دیده را به نمایش میگذراند، برای دیده شدن خود و چهره شدن میان دیگران به انجام چنین کارهایی اقدام میکنند و تمام جوانب زندگی کودکان فوق را تحت تاثیر قرار میدهند.
شهرت به قیمت بازی با زندگی کودکان آسیب دیده
کودکان وسیله تبلیغات و تحقق اهداف جاماندگان از منصب قدرت و سیاست نبوده و نیستند و این افراد بهتر است راه دیگری به جز بازی با زندگی کودکان آسیب دیده را برای دستیابی به آمال و آرزوهای خود انتخاب کنند.
سوال از خودنماهایی که تصاویر و فیلمهای مرتبط با کودک آزاریها را منتشر میکنند این است که آیا در مشکلات و سختیهای خود نیز حاضرند فیلمی از زندگی شخصی شان بگیرند و با هر دیدگاهی در صفحات مجازی با میلیونها مخاطب به اشتراک بگذارند؟