در دوران پرتنش و آسیب کنونی که به رغم پیشرفتهای علم و تکنولوژی و پزشکی، ماراتن نبرد طب و بیماری با چند قدم جلوتر عارضههای هر روزه نوظهور روبروست، ابتکار و نوآوری در کمک به درمان و سیستم بهبود، خود میتواند بار بزرگی از دوش اجتماع بردارد.
سرطان یکی از این بیماریهای نوظهور و شناخته شده فعلی است که بیشترین شیوع را در بین بیماریهای لاعلاج دارد که دامنه آن وقتی به دنیای کودکانه بسط مییابد غم انگیزتر و متاثرکنندهتر میشود، کودکانی که با این عوارض دست و پنجه نرم میکنند مظلومیت و معصومیتی فراتر از معصومیت کودکی دارند.
در زمانهای که پزشکان معتقدند روحیه مهمترین فاکتور و عامل در درمان است، قدم نهادن در وادی شادکردن کودکانی که بدون دست و پنجه نرم کردن با زیبایی و زشتیهای دنیا و زندگی، در سربالایی نبودن، قرار گرفته اند، میتواند لبخندی بر لبان پژمرده جامعه متاثر، به واسطه شادی زودگر، اما خاطره انگیز و ارزشمند این کودکان بیافریند.
براساس تعلیمات دینی امیدوارکردن و روحیه دادن به بیماران یکی از اصول مسلم طب اسلامی است و در شفاخانههای شهرهای بزرگ قدیم نیز افرادی خوش سخن و بذله گو از طرف اطبای اسلامی مامور بوده و حقوق میگرفتند که همنشین بیماران شوند و به آنها روحیه دهند تا زودتر شفا بگیرند.
متخصصان و منابع علمی تاکید میکنند اگر فردی که مبتلا به سرطان یا بیماری لاعلاج دیگری است جنبههای روانشناختی و روحیه خود را تقویت کند در درمان، تداوم زندگی و اینکه بتواند با بیماری مقابله کند، تاثیر مثبت زیادی دارد.
به گفته پزشکان حتی مواردی مشاهده شده است که افراد با وجود رنج بردن از سرطانهای مرگبار از طریق بکارگیری روشهایی که توانستهاند خود را شاد و امیدوار کنند، سالهای طولانی با بیماری مبارزه کردهاند و در ایران هم نمونههایی از کودکان بیمار بهبودیافته گزارش شده است.
روحیه مثبت، عمر بیماران سرطانی را افزایش میدهد، تحقیقات مختلف و مشاهدات گوناگون نشان میدهد که روحیه افراد بیمار به اندازه درمانهایی که روی آنها صورت میگیرد در بهبودیشان تاثیر دارد، نگرش امیدوارانه و مثبت، موثرترین راه درمان سرطان و بسیاری بیماری هاست.
در کنار تمام فعالیتهای خیرخواهانه از برگزاری بازیهای ورزشی و یا اقدامات فرهنگی صورت گرفته با نیت جلب حمایت به نفع بیماران و یا حضور ورزشکاران و هنرمندان در کنار کودکان بیمار با انگیزه شادبخشی تا تاسیس انجمنهای مردم نهاد فعال در عرصههای مختلف اجتماعی، ابتکاری هم در تاسیس موسسات خیریه برآورده کردن آرزوها در چند سال اخیر در کشور صورت گرفته که البته سابقه این اقدام در گوشههای مختلف جهان سالهاست مشاهده میشود.
چند سالی است از گوشه و کنار جهان اخباری از اقدامات انسان دوستانه برای شادکردن کودکانی میشنویم که روزگار زندگی خود را با ضمیمه بیماریهای لاعلاج میگذرانند، از طراحی و ساخت بازی کامپیوتری با محتوای نبرد با سلولهای سرطانی تا حمله رسانهها به یک آشپز و محو نام و آوازه او به خاطر حاضرنشدن برای حضور در کنار یک کودک سرطانی و برآورده شدن آرزویش و تا بسیج شدن کل شهر سانفرانسیسکو از جمله پلیس و شهردار برای برآورده کردن آرزوی کودکی که میخواست به اندازه یک روز قهرمان یک فیلم باشد.
تا اتحاد تمامی عوامل و دست اندرکاران در ساخت قسمت پایانی یک سریال نیمه تمام برای دلخوشی تنها یک کودک بیمار، این دست مهربانیها در هر جای جهان که باشد لطیف و دوستداشتنی است و ارتباطی آشنا با انسانیت و ابراز همدلی و نوعدوستی دارد.
اینها چشمههایی از مهربانیهای غربی هاست و ما که به عواطف انسانی در جهان شهره ایم و شاعران ما مانند سعدی در چند قرن گذشته اشعاری در این ارتباط سروده اند، چه خوب است که از این قافله محبت عقب نمانیم.
سابقه فعالیت موسسات خیریه در زمینه حمایت کودکان بیمار به چند دهه میرسد، موسسات خیریهای که به عنوان واسط بین دستهای خیر و بیماران، پلی ارتباطی جهت جلب حمایتهای مالی و معنوی خیرخواهانه برای تامین نیازهای حیاتی و ایجاد تغییرات تاثیرگذار در زندگی و کمک به درمان کودکان بیمار فعالیت دارند؛ و یا موسساتی که مهمان بیمارستانهای کودکان شده و با برگزاری جشن شادی بخش کودکان بیمار با رقم زدن یک روز شاد و اهدای بسته هدیه به آنها موجبات خوشحالی لحظهای کودکان به عنوان لایقترینها برای امید و شادی را فراهم میکنند.
اما دامنه ابتکارآمیز فعالیتهای خیرخواهانه چندسالی است گستردهتر شده و هموطنان انساندوست و مهربان ایران نیز پا در مهرنامه برآوردن آرزوهای کودکان گذاشته و موسساتی هم در این زمینه تاسیس و آرزوهایی هم برآورده شده است که میشود از آن به عنوان آرزو درمانی یاد کرد.
موسسات خیریهای که به صورت انجمنهای مردم نهاد تاکنون آرزوهای تعدادی از کودکان مبتلا به بیماریهای لاعلاج را برآورده کرده اند، از دختربچهای که میخواست یک شخصیت کارتونی باشد تا کودکی که میخواست رییس پلیس شود و تا آرزوهای دیگر.
کارکردهای این اقدام زیبا دامنه آن را تا برخی برنامههای تلویزیونی کشانده و یا حتی برخی فروشگاههای اینترنتی را هم پای کار آورده تا تنها درآمدزایی را غایت و هدف جامعه امروزی ندانند و نشان دهند روحهای مهربان هنوز هم دست به کار انسانیتند.
در زمانهای که سرطان پیوست گریزناپذیر زندگی امروزی شده و به گفته رییس سازمان نظام پزشکی ایران سالانه سه هزار و ۵۰۰ کودک و نوجوان زیر ۱۵ سال در کشور به انواع بیماری سرطان مبتلا میشوند، درمان نیز باید تمام ابعاد و ابتکارات را به یاری بطلبد.
بی شک حوزه سلامت در کنار درمان بیماریهای لاعلاج که هزینههای گزافی نیز در بردارد با همراه داشتن بنیههای روحی به توفیقات بیشتری دست پیدا میکند.
**یک تیر و دونشان آرزو درمانی
یک روانشناس سلامت در این زمینه در گفت و گو با خبرنگار گروه گزارش ایرنا به یک ضرب المثل معروف تحت عنوان 'امید واهی از ناامیدی فلج کننده بهتر است' اشاره کرد و گفت: برآورده شدن آرزو در حد یک روز از نظر علمی میتواند به روند بهبود بیماری کمک کند.
دکتر مریم امیدبیگی افزود: تزریق امید و القای حس خوب و قشنگ در پذیرش و کنار آمدن با بیماری و تقویت روحیه مقاومت و مبارزه برای ادامه زندگی بسیار موثر است، بنابراین از نظر روانی و جسمی میتواند برای بچهها مفید باشد و فردی هم که وارد این دنیا میشود، فواید روانی و احساس خوب و مفیدبودن به او دست میدهد.
وی ادامه داد: برآورده کردن آرزوی کودکان بیمار بدون چشمداشت یک مرحله مهم در رشد روانی و پیشرفت انسانیت است و این ذات خوبی و انسانیت عواید روانی ارزشمندی برای هر دو طرف دربردارد.
این روانشناس سلامت با اشاره به اثرات شرایط روحی و روانی در بهبود و تاخیر بیماری گفت: در بیمارستانها نیز با توجه به اهمیت این مساله دورههای مشاوره برای بیماران سرطانی و کلاسهای گروه درمانی مدیریت اضطراب و افسردگی برگزار میشود تا فرایند درمان بهتر طی شده و یا شانس زندگی افزایش یابد.
**آگاهی بخشی در مورد سرطان روی دیگر سکه آرزودرمانی
یک مددکاراجتماعی هم در این خصوص گفت: آرزودرمانی شاید در ظاهر امر یک روز با بیمار بودن و تحقق یک رویای قشنگ کودکانه باشد که البته خود کاری سخت و دشوار است، اما در باطن پیامهایی نیز برای جامعه در ارتباط با نحوه برخورد با بیماران و یا خود بیماری و مقابله با آن دارد.
زهرا روحی کودکان بهبود یافته را نمونه بارز امید خواند و افزود: کودکانی که با ادامه روند درمان بیماری مشکل دارند و به سختی با این قضیه کنار میآیند با مشاهده امیدواری کودکان بیمار، اما شادی که با روحیه قوی به زندگی فکر میکنند، مسلما از نظر روانی تاثیرات مثبتی میگیرند.
به گفته وی، القای روحیه اهمیت دادن و ارزش گذاری برای کودکان و مورد توجه بودن از دیگر کارکردهای مثبت فعالیتهای خیرخواهانه در این زمینه است.
***ناامیدی کشندهتر از بیماری
یک فوق تخصص خون و آنکولوژی گفت: هر فردی به امید زنده است و اگر امید قطع شود مسلما بیماری سیر پیشرفته تری به خود میگیرد.
دکتر مهران شریفی افزود: ناامیدی باعث میشود بیمار حتی اگر بر اثر بیماری و شدت آن فوت نکند از مسائل جانبی و نداشتن روحیه و انگیزه زندگی دچار مرگ شود.
وی ادامه داد: بر بالین بیماران مشاهده کرده ایم که در صورت امیدواری بهبود یافته و با قطع امید روند درمان کند و یا بهبودی به تعویق افتاده و یا اصلا محقق نشده است.
دکتر شریفی برآورده کردن آرزوی کودکان بیمار را نیز دارای اثرگذاری مثبت با نقش صددرصد موثر در روند درمان برشمرد و گفت: در بسیاری موارد مشاهده شده کودکانی که آرزوها و خواسته هایشان برآورده یا اینکه زمینه امید و شادی آنان محقق میشود، داروهای خود را بهتر مصرف میکنند.
باید در نظر داشت که شاد کردن کودکان بیمار با تحقق آرزهایشان اقدامی شایسته در امیدبخشی به ادامه درمان و زندگی و شایستهتر از آن فراهم کردن زمینه و بسترهای تحقق آن برای دایره گسترده تری از این بیماران است.
ضمن اینکه برای توسعه این فعالیت ارزشمند نیاز به همکاری و همت همگانی همه نهادها و سازمان های، هنرمندان، ورزشکاران و همه و همه در کنار مسوولان و مدیران است.
علاوه بر این باید توجه داشت که این اقدام به صورت کاملا رایگان و بدون هیچ هزینهای برای خانواده بیماران صورت میگیرد و حیات بخشیدن به یک نفر به معنی حیات بخشیدن به یک جامعه و همه انسان هاست.
بی علت نیست که خداوند متعال در قرآن کریم در سوره مائده میفرماید، هر کس، انسانی را از مرگ رهایی بخشد، چنان است که گویی همه مردم را زنده کرده است.