شبکه‌های تلویزیونی ماهوارهای و کانال های مختلف در شبکه های مجازی و اینترنت پر از تبلیغات مختلف برای انواع و اقسام داروها و مکمل‌های گیاهی و صناعی است و تجارت مرتبط به آنها امروزه از پرسودترین حرفههای وابسته به پزشکی محسوب می‌شود؛ لذا در گفتگویی با دکتر آزاده ناظری معاون امور دارویی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اراک به بررسی اجمالی تبلیغات مربوط به برخی از این داروها و واقعیات پزشکی و علمی مربوط به آنها پرداختهایم.
دکتر ناظری گفت: طبق قانون تنها منبع مجاز تامین داروهای مورد نیاز بیماران و مکمل های رژیمی و ورزشی، داروخانه های سراسر کشور می باشند که داروها را از شرکت ها و مراجع رسمی که دارای مجوزهای مخصوص تولید و یا واردات دارو از سازمان غذا و دارو می باشند، تامین می نمایند.
وی افزود: داشتن مجوز رسمی سازمان غذا و دارو بدین معنی است که در صورتیکه دارو تولید داخل کشور باشد کلیه مراحل مربوط به تامین مواد اولیه، ساخت و بسته بندی و توزیع دارو تحت نظارت های خاص انجام شده و سلامت آن فرآورده تضمین شده است و در صورتیکه دارو وارداتی باشد نیز کلیه مجوزهای کارخانه سازنده مورد بررسی قرار گرفته و محصول دارای برگه مربوط به بررسی ها و آنالیزهای لازم برای داشتن اصالت لازم می باشد که پس از بررسی سازمان غذا و دارو برچسب اصالت مربوطه روی تک تک محصولات الصاق شده و این برچسب ها دارای کدی می باشند که توسط مصرف کننده قابل پیگیری بوده و بیمار می تواند از اصالت و یا تقلبی بودن محصول خریداری شده اطمینان حاصل نماید.
معاون امور دارویی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اراک اظهار داشت: داروسازان محترم شاغل در داروخانه ها آموزش های علمی و فنی کافی و لازم برای کنترل اصالت محصولات و شرایط نگهداری استاندارد داروها، ارائه مشاوره در مورد نحوه مصرف دارو، موارد منع مصرف، دستور مصرف و ... را دارا بوده و نظارت لازم را انجام می دهند، لذا تهیه دارو و مکمل های ورزشی و رژیمی از داروخانه ها به معنی تضمین کیفیت آنها می باشد.
وی بیان کرد: در چند سال اخیر مشاهده شده که در برخی کانال‌های تلگرامی و وب‌سایت ها فروش اینترنتی داروها تبلیغ می‌شود، در حالیکه این مسئله طبق آیین نامه وزارت بهداشت غیر مجاز است چرا که نظارتی بر نحوه واردات شرکت سازنده و شرایط نگهداری اقلام وجود ندارد و ممکن است تقلب هایی در نوع و میزان ماده موثره داشته باشند؛ همچنین این داروها به دلیل عدم نگهداری در داروخانه، در برخی مواقع در معرض نور مستقیم آفتاب، گرما، رطوبت نامناسب و ... قرار گرفته و فاسد شدن آن می‌تواند اثرات جبران ناپذیری را برای مصرف کننده به همراه داشته باشد.
دکتر ناظری ادامه داد: داروهای اینترنتی فاقد اصالت بوده و به دلیل اینکه توسط شبکه های غیردولتی به فروش می‌رسد سالم بودن آنها تایید نشده و حتی ممکن است جزء داروهای تاریخ گذشته ای باشند که از طریق منابع غیرمعتبر وارد کشور شده است.
وی گفت: از نظر علم داروسازی، بشر هنوز نتوانسته به جایگاهی برسد که با یک قرص یا کپسول، بیماریهای صعب‌العلاجی مثل آرتروز، دیسک، سیاتیک، بیماریهای گوارشی و قلبی و … را درمان کند؛ شاید این اتفاق در دهه‌های آینده رخ دهد؛ اما امروز تبلیغ چنین داروهایی را بیشتر باید در کتابها و فیلمهای علمی- تخیلی جستجو کرد؛ فرآیند درمان بسیاری از بیماریها، فرآیندی طولانی است که با مصرف داروهای مختلف و با انجام فعالیت های مکمل ورزشی و رژیمی و یا پرهیزهای عملیاتی و غذایی امکان‌پذیر است.
معاون امور دارویی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اراک افزود: هر کسی که مختصری در عرصه پزشکی تجربه داشته باشد، می داند که لاغری، تناسب اندام، زیبایی، درمان بیماری هایی چون آرتروز و دیسک و بیماریهای قلبی و… روالی دارد که چند ماه و گاه چند سال به طول می‌انجامد و هرگز تاکنون به این سطح از دانش پزشکی نرسیده‌ایم که این موارد را در چند لحظه و چند دقیقه انجام دهیم؛ بنابراین باور کردن این تبلیغات، نشانه بی‌اطلاعی شدید افراد از اصول اولیه دارویی و پزشکی است؛ جالب است بدانید که چنین داروهای معجزه‌آسایی در هیچ داروخانه اروپایی عرضه نمی‌شود و تنها کشورهای در حال توسعه، محلی برای جولان این گونه داروها هستند که هرگز به صورت مجاز وارد کشور نمی‌شوند و راه ورودشان، قاچاق داروست که منجر به نگهداری آنها در شرایط غیربهداشتی و خطرناک می‌شود.
وی بیان کرد: به علت برخوردهای قضایی که با فروشندگان غیرمجاز این داروها در کشور صورت گرفته فروشندگان آنها دیگر کمتر شماره تلفن اعلام می‌کنند تا از طریق آن بدام بیفتند؛ معدود شماره تلفن‌های اعلامی در این تبلیغات هم تلفن‌های اعتباری هستند که سیمکارت آنها دست دوم است؛ یعنی استفاده کننده نهایی، هیچ ردی از خود باقی نگذاشته است، اما اغلب این داروها از طریق سامانه‌های پیامکی ثبت نشده، تبلیغ و بازاریابی می‌شوند که مفرّ مناسبی برای شیادان است تا بدون ریسکِ گیر افتادن یا با ریسک بسیار کمتر به فعالیت مخرب خود ادامه دهند.
دکتر ناظری افزود: روند برخورد قانونی با داروهای بدون مجوز، روالی است که از دهه‌های پیش در کشور وجود داشته؛ اما برخورد با داروهای اینترنتی بدلیل شدت تاثیر آنها بر فضای تبلیغاتی کشور، بسیار حائز اهمیت است؛ در حال حاضر اگر محصولی مجوز نداشته باشد با همکاری پلیس، محل تهیه و توزیع آن را شناسایی کرده و ماموران افراد خاطی را بازداشت می‌کنند.
معاون امور دارویی معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی اراک در پایان به هموطنان توصیه کرد که داروهای اینترنتی را نخرند و داروهایی را خریداری کنند که در فهرست رسمی داروهای ایران وجود دارد و در داروخانه ها به صورت رسمی در اختیارشان گذاشته می شود.
