نادر منصور کیایی مدیرکل دفتر پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی وزارت آموزش‌وپرورش در یادداشتی تحت عنوان " هشدار به والدین و مدارس" به بحث گرایش دانش‌آموزان به خودکشی اشاره کرده و هشدار داده است که براساس گزارش‌ها و شواهد در ماه‌های سر سال آمار اقدام به خودکشی افزایش می‌یابد.
مشروح این یادداشت بدین شرح است:
با شروع فصل سرما یکی از مخاطراتی که کودکان و نوجوانان را تهدید می‌کند گرایش به خودکشی است. براساس گزارش‌ها و شواهد در ماه‌های سرد سال، آمار اقدام به خودکشی افزایش می‌یابد. یکی از مهمترین دلایل مربوط به این افزایش خطرپذیری، تاثیرپذیری نوجوانان از افسردگی‌های فصلی در زمان سرما است ضمن این که باید توجه داشته باشیم بر اساس گزارش‌ها یکی از مخاطرات زمینه‌ای کودکان و نوجوانان، اضطراب است که می‌تواند در تشدید گرایش‌های مخاطره آمیز آنان، موثر باشد.
آنچه والدین باید بدانند این است که رفتارهای مخاطره آمیزی چون خودکشی، رفتاری نیست که بصورت ناگهانی و با یک تصمیم فوری رخ بدهد، بلکه دارای زمینه‌های قبلی و ریشه‌های نهفته‌ای است بگونه‌ای که کودک و نوجوان، ممکن است مدت‌ها با این فکر زندگی کند. به همین دلیل هشیاری والدین و خانواده‌ها و نیز مدارس می‌تواند در شناسایی به موقع وضعیت خطرپذیری کودک و نوجوانان و مداخله سریع و موثر، نقش حیاتی داشته باشد.
سوال این است، والدین و مدارس، چه اقدامی در این زمینه می‌توانند انجام دهند.
* پیشگیری اولیه
مهم ترین اقدام این است که زمینه‌های خطرپذیری کودکان و نوجوانان را کاهش داده و کنترل کنیم. برای این منظور، چند راهکار اولویت‌دار را باید دنبال کرد
کاهش زمینه‌های اضطراب و اختلالات مرتبط با سلامت روان کودکان و نوجوانان.
ارتقاء مهارت‌های تاب‌آوری و خودمراقبتی کودکان و نوجوانان.
ایجاد و ترویج فضای حمایتگرانه در مدرسه، کلاس درس و خانواده برای کودکان و نوجوانان.
اصلاح، بهبود و ارتقاء فنون و مهارت‌های فرزندپروری در خانواده و نیز مدیریت کلاس با رویکرد پیشگیری.
* مداخله
شناسایی نشانگان:
کودکان و نوجوانان دارای زمینه خطرپذیری خودکش، چه نشانگانی دارند؟
صحبت درباره مرگ و ناپدیدشدن، صحبت درباره پرت کردن خود و یا به نوعی آسیب زدن به خود.
تغییر در خلق و خو از قبیل غمگینی، اضطراب،گوشه گیری، زودرنجی، خستگی، دودلی و فقدان اراده، بی تفاوتی.
تغییر در رفتار از قبیل بی‌علاقگی به مدرسه، کار و فعالیت‌های معمول روزمره.
تغییر در الگوهای خواب مانند شب‌بیداری، خواب زیاد ، خواب و بیداری بی موقع.
تغییر در الگوهای تغذیه ای مانند از دست دادن اشتها و وزن، زیاد غذا خوردن.
ترس، از دست دادن کنترل، اعمال و فعالیت‌های نامنظم، آسیب زدن به خود و به دیگران.
والدین و مدارس در صورت مواجهه با کودکان و نوجوانانی که دارای نشانگان پرخطر هستند یا تهدید به خودکشی می‌کنند، لازم است اقدامات زیر را انجام دهند.
* اقدامات مدرسه
دعوت از والدین و طرح موضوع با آنها. ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانش آموز و والدین در مدرسه. ارجاع به هسته مشاوره و مرکز مشاوره خانواده آموزش و پرورش برای دریافت خدمت.
در صورتیکه در طی این اقدامات، فوریت موضوع برای مدرسه و آموزش و پرورش محرز شد بدون فوت وقت برای دریافت خدمات به مرکز بهداشت شهر و مرکز فوریت‌های اجتماعی بهزیستی ( خط 123 ) معرفی می‌شود.
در مورد آن دسته از کودکان و نوجوانانی که فوریت اجتماعی آنان برای مدرسه احراز می‌شود بدون طی سایر مراحل با والدین هماهنگی می‌شود تا از مرکز فوریت‌های اجتماعی سازمان بهزیستی (خط 123 ) درخواست کمک شود.
* اقدامات والدین
گزارش موضوع به مدرسه.تماس با مرکز فوریت های اجتماعی سازمان بهزیستی (123).پیگیری روند درمان و مددکاری کودک و نوجوان.مراقبت از کودک و نوجوان.کنترل زمینه‌های مخاطره آمیز در خانواده.
جزئیات تفصیلی مربوط به چارچوب و فرایند « مداخله در فوریت‌های اجتماعی »، قبلا در اختیار ادارات آموزش و پرورش سراسر کشور قرار گرفته است و مدارس می توانند در صورت نیاز به دریافت خدمات و راهنمایی‌های فنی با اداره آموزش و پرورش شهر و استان خود تماس بگیرند.
