فقر آهن سبب کم خونی، رنگ پریدگی و سلول های خونی با میزان غلظت هموگلوبین پایین می شود. این کمبود در زنان باردار، خطر تولد فرزندان نارس را افزایش داده و موجب تولد نوزادان کم وزن می شود.
با این حال ۸ واقعیت را در مورد آهن نباید فراموش کنید:
شاید به اندازه کافی آهن دریافت نمی کنید: میزان نیاز زنان به آهن در روز ۱۸ میلی گرم است و این میزان در مردان به ۸ میلی گرم می رسد. البته گیاه خواران، افرادی که گوشت قرمز نمی خورند و ورزشکاران باید مراقب باشند که به اندازه کافی آهن دریافت کنند. علاوه بر این، هنگامی که بدن تحت تاثیر تغییرات ناگهانی نظیر رشد ناگهانی در کودکان و بالغین یا در طی دوره شیردهی قرار می گیرد، نیازمند افزایش دریافت آهن و افزایش تولید سلول های قرمز خونی است.
آهن سیستم ایمنی بدن را تقویت می کند: یکی از نشانه های فقر آهن، بیمار شدن در بیشتر اوقات است. کمبود آهن خود را با خستگی، تنگی نفس به هنگام ورزش، ضربان قلب سریع، سرگیجه، سردرد، تحریک پذیری و ظاهر رنگ پریده نشان می دهد.
همه آهن ها به یک اندازه جذب نمی شوند: دو نوع آهن وجود دارد؛ آهن هم و غیر هم. آهن هم به آسانی توسط بدن ما جذب میشود و آنهم از طریق مصرف گوشت قرمز، گوشت ماکیان، ماهی و جگر. آهن غیر هم در منابع گیاهی یافت می شود از قبیل عدس، لوبیا و نخود، غلات و ماکارونی غنی شده ،برگ سبزیجات سبز، میوه های خشک، آجیل و دانه ها و تخم مرغ. آهن غیر هم به اندازه آهن هم جذب بدن نمی شود و به همین دلیل گیاه خواران باید در روز ۳۲ میلی گرم آهن مصرف کنند؛ یعنی ۲ برابر گوشت خواران.
اضافه کردن آهن به رژیم غذایی آسان است: مصرف غذاهای غنی از آهن در هر وعده غذایی مهم است. پرتقال، توت فرنگی، گوجه فرنگی، کلم بروکلی، گل کلم، طالبی، کیوی، فلفل و آب میوه طبیعی. شما می توانید آهن غیر هم را مصرف کنید و جذب آن را با مصرف ویتامین ث افزایش دهید. همچنین پختن غذا در ظروف استیل ضد زنگ، جذب آهن را در بدن افزایش می دهد. آهن را یک ساعت قبل یا پس از مصرف قهوه یا چای مصرف کنید چون در غیر این صورت جذب آهن ۳۵ تا ۶۰ درصد کاهش می یابد.
کم خونی فقر آهن بی عارضه نیست: کم خونی فقر آهن اگر خفیف باشد معمولا عارضه ای ندارد اما اگر درمان نشود، می تواند مشکلات جدی سلامتی را به دنبال داشته باشد. از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مشکلات قلبی: کم خونی فقر آهن ممکن است منجر به ضربان قلب سریع و نامنظم شود. همین روند نارسایی و بزرگ شدن قلب را به دنبال دارد.
مشکلات دوران بارداری: در زنان باردار، کم خونی فقر آهن منجر به تولد زودرس نوزادان و یا نوزاد با وزن کم می شود.
مشکلات رشد: در نوزادان و کودکان با فقر شدید آهن، مشکلات تاخیر در رشد ایجاد می شود. ضمن این که استعداد ابتلا به عفونت ها نیز بالا می رود.
مهم ترین مواردی که باید درباره مکمل های آهن بدانیم چیست؟
هرگز بیش از مقدار توصیه شده مولتی ویتامین های حاوی آهن را مصرف نکنید.در یک زمان بیش از یک نوع مولتی ویتامین مصرف نکنید، مگر اینکه پزشک تان تجویز کند. مصرف چند نوع مولتی ویتامین مشابه می تواند دز آنها را بیش از حد کند و عوارض جانبی شدیدی را به وجود آورد. اگر دیدید که بیش از اندازه مولتی ویتامین مصرف کرده اید،حتماً به اورژانس مراجعه کنید. مصرف بیش از اندازه ویتامین های A،D،E یا Kعوارض خطرناکی را به دنبال دارد.استفاده نابجا از مکمل هایی که آهن دارند هم می تواند برای بدن خطرناک باشد.
نشانه های مصرف بیش از حد ویتامین ها می تواند موارد زیر باشد:
درد شدید معده ،اسهال خونی سرفه خونی ،یبوست ،از دست دادن اشتها ،ریزش مو،احساس گرما،تغییر در سیکل های قاعدگی، کاهش وزن ،سردرد شدید، درد عضلات یا مفاصل، درد شدید پشت، خون در ادرار یا مدفوع، ضعف،تنفس کوتاه ،نبض ضعیف و سریع ،رنگ پریدگی،لب های کبود و تشنج. مکمل ها دارای آهن را به همراه شیر و دیگر فرآورده های لبنی که دارای کلسیم است، مصرف نکنید. کلسیم جذب مواد خاص موجود در این مولتی ویتامین را دشوار می کند.
مولتی ویتامین های حاوی آهن کدام اند؟
مولتی ویتامین ها ترکیباتی هستند که انواع ویتامین های موجود در غذاها را در خود دارند .آهن به طور معمول در غذاهایی چون گوشت وجود دارد. آهن در بدن بخشی از هموگلوبین و میوگلبولین می شود.
هموگلوبین مولکولی است که اکسیژن را به بافت ها و سلول ها می رساند .میوگلوبین به عضلات کمک می کند تا در سلول های شان اکسیژن را ذخیره کنند.
مولتی ویتامین ها در دریافت مقدار ویتامین و آهنی که بدن نتوانسته از منابع غذایی تأمین کند،کمک می کنند. همچنین،از این فرآورده ها برای درمان کمبود آهن یا ویتامین هایی که بر اثر بارداری، بیماری، سوء تغذیه ،اختلالات گوارشی و دیگر وضعیت های به وجود آمده، استفاده می شود.
پیش از شروع مصرف مولتی ویتامین دارای آهن چه مواردی را باید به پزشک بگوییم؟
اگر مولتی ویتامین ها و آنهایی که آهن دارند، بیش از حد مصرف شوند؛ می توانند عوارض بسیار خطرناکی داشته باشند .اگر بیماری خاصی دارید ،پیش از مصرف این مکمل ها پزشک را در جریان بیماری خود بگذارید .ممکن است شما به فرمول خاصی از این مکمل ها نیاز داشته باشید یا این که لازم باشد پیش از مصرف آنها آزمایش های خاصی بدهید.اگر باردار هستید یا قصد باردار شدن دارید، حتماً بیش از مصرف مکمل ها با پزشک مشورت کنید.اگر بعضی از مکمل ها در دزهای بالا استفاده شود، می تواند به جنین آسیب برساند. ممکن است به نوعی از این مکمل ها که مخصوص زنان باردار تولید می شود نیاز باشد.
مولتی ویتامین های حاوی آهن را باید چگونه مصرف کنیم؟
این مکمل ها را درست مطابق دستور پزشک یا برچسب راهنمای روی بسته مصرف کنید. دارو را طولانی تر از زمان تجویز شده یا بیشتر از مقدار مقرر مصرف نکنید. در یک زمان بیش از یک محصول استفاده نکنید؛ چرا که مصرف محصولات مشابه می تواند به افزایش بیش از حد در آن بینجامد که عوارض خطرناکی به همراه دارد. بسیاری از محصولات مولتی ویتامین افزون بر ویتامین، حاوی مواد معدنی چون کلسیم، منیزیم، پتاسیم و روی نیز هستند که باز هم اگر بیش از اندازه مصرف شوند ،به حالاتی چون ایجاد لکه روی دندان ها، افزایش ادرار، خونریزی معده، ضربان نامنظم قلب ،گیجی و ضعف عضلانی منجر می شود. بنابراین، پیش از خرید یک مولتی ویتامین برچسب روی آن را با دقت بخوانید تا درباره مواد تشکیل دهنده آن اطلاعاتی پیدا کنید.
*قرص یا کپسول مولتی ویتامین را با یک لیوان پر آب میل کنید.
*اگر دیدید که مولتی ویتامین معده شما را اذیت می کند،آن را با غذا بخورید.
*اگر در دستور مصرف قرص نوشته شده که جویده شود باید آن را کامل بجوید یا پیش از بلعیدن کاملاً در دهان تجزیه شود.
*اگر مولتی ویتامین به شکل مایع است، برای اندازه گیری آن از قاشق مخصوص اندازه گیری استفاده کنید؛ نه یک قاشق معمولی. اگر قاشق مخصوص اندازه گیری داروهای مایع را ندارید ،از داروخانه تهیه کنید.
گاهی مولتی ویتامین های مایع باید برای مصرف با آب یا آب میوه مخلوط شوند. دقیقاً مطابق دستور عمل کنید. میزان آب یا آب میوه را درست اندازه بگیرید .فقط یادتان باشد که مولتی ویتامین را با شیر مخلوط نکنید.
*هرگز کپسول مولتی ویتامین یا قرصی که گفته نشده بجوید را باز نکنید و نجوید. قرص را کاملاً ببلعید.شکستن یا باز کردن قرص یا کپسول باعث می شود که مقدار زیادی از قرص به یک باره در بدن آزاد شود.
*لازم است که مولتی ویتامین های حاوی آهن به طور مرتب مصرف شود تا تأثیر خود را نشان دهد.
*این داروها را در دمای اتاق و دور از رطوبت و گرما نگه دارید. اجازه ندهید مولتی ویتامین مایع یخ بزند.
اگر خوردن یک دز را فراموش کردیم چه کار کنیم؟
اگر این اتفاق افتاد هر چه زودتر دز فراموش شده را مصرف کنید.اگر نزدیک به زمان مصرف دز بعدی هستید دز فراموش شده را کنار بگذارید و دز بعدی را سر موقع خودش مصرف کنید. برای جبران دز فراموش شده دز بعدی را دو برابر نکنید.
عوارض جانبی احتمالی مصرف مولتی ویتامین های حاوی آهن چیست؟
اگر دیدید که یکی از علامت های آلرژیک زیر را دارید حتماً به اورژانس مراجعه کنید:
*تنگی نفس
*ورم صورت،لب ها، زبان یا گلو
*کهیر
