مهنا‌ز آقایی پور متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی و فلوشیپ هماتو‌پاتولوژی سوالات شما در زمینه «سرطان خون» پاسخ داد.
**تاثیر وراثت در ابتلا به سرطان
مهنا‌ز آقایی پور متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی و فلوشیپ هماتو‌پاتولوژی اظهار کرد: سرطان خون در اکثر موارد ارثی نیست.
**آزمایشات لازم برای تشخیص تالاسمی مینور
وی بیان کرد: تالاسمی قبل و بعد از تولد پیش‌بینی می‌شود و هنوز تستی برای تشخیص زودرس آن در دسترس نیست.
** وجود خون در ادرار
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی درباره بیماری‌هایی که سبب وجود خون در ادرار می‌شود عنوان کرد: بیماری‌هایی همچون سل، سنگ کلیه و سرطان مثانه سبب وجود خود در ادرار شده بنابراین مردان به علل مختلفی چون عفونت، سنگ کلیه و پروستات به این عارضه دچار می‌شوند، زنان نیز اغلب به علت عفونت‌های ادراری دچار خون در ادرار می‌شوند.
آقایی‌پور افزود: افرادی که خون در ادرار آنها دیده می شود اگر در سونوگرافی‌شان چیزی مشاهده نشده باید آزمایش خون را تکرار کنند و انجام آزمایش ادرار همراه با کشت ضروری است.
**تالاسمی مینور و ماژور
وی تاکید کرد: تالاسمی مینور یک بیماری ارثی محسوب می‌شود. تالاسمی مینور فرم خفیف کم‌خونی و ماژور فرم شدید کم‌خونی است. هموگلوبین ماده‌ای در گلبول قرمز است که اکسیژن را انتقال می‌دهد. در بیماری تالاسمی گلبول‌های قرمز به علت هموگلوبین معیوب خیلی زود در داخل بدن از بین می‌روند.
فلوشیپ هماتو‌پاتولوژی توصیه کرد: مبتلایان به تالاسمی مینور نباید قرص آهن مصرف کنند، زیرا اگر آهن به شکل خوراکی یا تزریقی مصرف کنند وضعیتشان بدتر می‌شود تنها مبتلا به تالاسمی مینور که فقر آن دارند مجاز به مصرف قرص آهن هستند زیرا رسوب آهن عوارض زیادی در اندام‌های مختلف بدن ایجاد می‌کند و افرادی که به تالاسمی ماژور دچار هستند باید آهن اضافی بدنشان به وسیله موادی دیگر دریافت شود.
آقایی‌پور اظهار کرد: اگر فردی که دچار تالاسمی مینور است با شخص دیگری که آن هم این عارضه را دارد ازدواج کند در ۲۵ درصد موارد فرزند متولد شده سالم، در ۲۵ درصد مبتلا به تالاسمی ماژور و در ۵۰ درصد دچار تالاسمی مینور است.
**شیمی‌درمانی در چه سرطان‌هایی درمان قطعی به شمار می‌آید؟
وی عنوان کرد: شیمی درمانی تنها در سرطان‌های خون اطفال درمان قطعی محسوب می‌شود و در سایر سرطان‌ها شیمی درمانی تنها با توجه به مرحله بیماری شانس بقای بیمار را مشخص می‌کند به طوری که هر چه سرطان وسیع‌تر باشد شانس بقای فرد کمتر است مرحله بیماری نیز بر اساس آزمایشات مختلف کلینیکی و پاراکلینیکی تعیین می‌شود.
**فاویسم
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی افزود: مبتلایان به فاویسم آنزیمی در بدنشان کم است بنابراین باید از مصرف باقلا خودداری کنند و حتی از کنار مزارع باقلا نیز عبور نکنند. مصرف یا استشمام بوی باقلا در این افراد موجب نابودی گلبول‌های قرمز می‌شود و به علت اینکه آهن ناشی از تخریب گلبول‌های قرمز در بدنشان رسوب می‌کند نباید برای درمان کم خونی آهن مصرف کنند.
آقایی پور توصیه کرد: تنها در صورتی افراد دچار فاویسم می‌توانند آهن مصرف کنند که به کم‌خونی ناشی از فقر آهن مبتلا باشند.
** سرطان خون
وی عنوان کرد: سرطان خون ناشی از رشد غیر قابل کنترل اجزای مختلف خونی مانند گلبول سفید، قرمز و پلاکت در مغز استخوان است بنابراین تعداد این سلول‌ها در خون افزایش پیدا می‌کند یا در مغز استخوان باقی می‌ماند و جایگزین اجزای نرمال خون می‌شود بنابراین بدن علائم کمبود سلول‌های نرمال را نشان می‌دهد.
فلوشیپ هماتو‌پاتولوژی درباره علائم سرطان خون گفت: عفونت، کم خونی شدید، کاهش پلاکت و به دنبال آن خونریزی و کبودی‌های مختلف و درد‌های استخوانی شدید از شایع‌ترین علائم سرطان خون محسوب می‌شود.
**سرطان خون مالتیپل میلوما
آقایی‌پور اظهار کرد: سرطان خون مالتیپل میلوما درمان قطعی ندارد. پیوند نیز در برخی از موارد با نظر پزشک قابل انجام است.
**غلظت خون
وی اظهار کرد: علل مختلفی در افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون دخالت دارد از جمله این علل می‌توان به آلودگی هوا و استعمال سیگار و دخانیات اشاره کرد. در بیماری غلظت خون اکسیژن کم است و بدن برای جبران کمبود اکسیژن گلبول‌های قرمز بیشتری تولید می‌کند که بتوانند اکسیژن را حمل کنند. علت دقیق بالا بودن سطح آهن باید به درستی مشخص شود بالا بودن سطح آهن می‌تواند ناشی از عفونت یا مشکلات خونی باشد
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی افزود: افرادی که دچار غلظت خون هستند و علت شناخته شده‌ای برای بیماری‌شان وجود ندارد باید فصد‌خون انجام دهند. اشخاصی که به افزایش گلبول‌های قرمز یا پلاکت خون مبتلا هستند باید روزانه یک عدد قرص آسپیرین بچه ۸۰ میلی گرمی از سن ۴۰ سالگی مصرف کنند.
**روش‌های تشخیص سرطان
آقایی‌پور تاکید کرد: برای تشخیص سرطان آزمایش سی بی سی خون، آسپیر‌اسیون و بیو‌بسی مغز استخوان، آزمایشات تکمیلی فلوسیتومتری و آزمایشات مو‌لکولی پی سی آر ضروری است. با این آزمایشات تشخیص دقیق انواع سرطان خون و دارو‌هایی که به طور کامل سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند، مشخص می‌شوند همچنین در پیگیری درمان برای جلوگیری از عود سرطان خون انجام این آزمایش‌ها ضروری است.
وی تصریح کرد: عود سرطان خون غیر قابل پیش‌بینی است و به محض مشاهده علائم افراد باید به پزشک مراجعه کرده و آزمایش بدهند.
**کم خونی (آنمی)
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی با اشاره به اینکه احتمال وجود کم خونی در بیماری‌های مختلف است، گفت: کم خونی یک علامت است و می‌تواند در بیماری‌های مختلف مانند زخم معده بروز پیدا کند، ولی ارتباطی با سرطان خون ندارد. یکی از علائم سرطان خون کم خونی است.
**پیشگیری از سرطان
آقایی پور توصیه کرد: عفونت با برخی ویروس‌ها و در معرض اشعه و پارازیت‌ها قرار گرفتن در ابتلا به سرطان نقش دارند همچنین تماس با برخی از مواد شیمیایی مانند رنگ‌های ساختمان می‌تواند شانس ابتلا به برخی سرطان‌ها از جمله سرطان مثانه را افزایش دهد البته هنوز مطالعات اثبات شده‌ای در این زمینه در دسترس نیست.
مینور آلفا و بتا
آیا فردی که مینور آلفا دارد می‌تواند هم زمان به مینور بتا هم دچار باشد، ولی در آزمایش نشان داده نشده باشد؟
وی عنوان کرد: ازدواج یک فرد مبتلا به مینور آلفا با مینور بتا می‌تواند منجر به تولد فرزند دچار تالاسمی ماژور، مینور آلفا یا بتا شود در این موارد جهش یا موتاسیون نادر است، ولی اگر یک فرد مبتلا به مینور بتا یا آلفا با فرد سالم ازدواج کنند امکان جهش وجود دارد افراد سالم نیز می‌توانند دچار جهش ژنتیکی شوند.
** ارتباط سر درد با سرطان
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی افزود: سردرد ارتباطی به سرطان خون ندارد و کسانی که به سردرد دچار هستند باید ام آر آی انجام داده به پزشک مغز و اعصاب یا ارتوپد مراجعه کنند.
**آیا سرطان خون مشکلی برای بارداری ایجاد می‌کند؟
آقایی پور گفت: سرطان خون مشکلی برای بارداری ایجاد نمی‌کند و فقط دارو‌هایی که برای سرطان خون مصرف می‌شوند مشکلات ژنتیکی برای جنین را به همراه دارد.
**آیا سن مشخصی برای ابتلا به تالاسمی مینور وجود دارد؟
وی تاکید کرد: مبتلایان به تالاسمی مینور به طور ژنتیکی و از وقتی به دنیا می‌آیند به این بیماری دچار هستند.
**کبودی بدن
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی تصریح کرد: کبودی بدن معمولا در اثر ضربا‌تی است که به فرد وارد شده، ولی خودش متوجه نبوده است با این حال شمارش پلاکت خون، آزمایش خون و تست‌های انعقادی ضروری است.
**ارتباط سرطان خون با پلاکت
آقایی‌پور اظهار کرد: بر اساس مرحله بیماری سرطان خون پلاکت خون می‌تواند بالا، پایین یا نرمال باشد.
**مقایسه تالاسمی آلفا و بتا
وی بیان کرد: تالاسمی آلفا فرم خفیف‌تری نسبت به بتا است. تالاسمی مینور در اغلب موارد عوارضی ندارد، کم اشتهایی و هوش پایین کودک مرتبط با تالاسمی مینور نیست.
*نوسانات پلاکت خون ناشی از چیست؟
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی عنوان کرد: افت شدید پلاکت خون می‌تواند به علت ایمونولوژیک یا عفونت باشد، اما اگر میزان افت پلاکت خون زیاد شود مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌ها ضروری است.
**غربالگری در سرطان خون
آقایی‌پور تاکید کرد: غربالگری در سرطان خون وجود ندارد و بیشتر در سرطان‌های دهانه رحم و سینه غربالگری موثر است.
** پایین بودن گلبول‌های سفید
وی گفت: افرادی که دچار پایین بودن گلبول‌های سفید خون هستند باید آزمایش‌های خون و مغز استخوان را انجام دهند.
**لنفوم نان هو‌چکین
متخصص پاتولوژی تشریحی بالینی بیان کرد: این لنفوم ارثی نیست و احتمال بروز آن در میان اعضای خانواده مبتلا مانند سایر اعضای جامعه است.
**بیماری سی ال ال (سرطان خون مزمن سلول‌های لنفوسیتی)
آقایی‌پور عنوان کرد: این بیماری اگر علامتی برای فرد ایجاد نکند درمان خاصی نیاز ندارد، اما اگر فرد را دچار کم‌خونی یا پلاکت پایین کرده باشد درمان ضروری است.
**هپاتیت بی مزمن شده
وی افزود: افرادی که ناقل هپاتیت بی هستند باید به پزشک عفونی مراجعه کنند و هپاتیت بی مزمن شده تقریبا درمان قطعی ندارد.
** خون نرسیدن به رگ‌های مغز
آقایی‌پور یادآور شد: افرادی که به رگ‌های مغزشان خون نمی‌رسد باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند.
