یکی از مدل های اشتباه رفتار در کودکان ناتوانی در برقراری ارتباط سالم با دیگران است یعنی کودکانی وجود دارند که راه های ارتباطی سالم را نمی دانند.
این گروه از کودکان بعضا تحت عنوان «کودکان لوس» نامگذاری شده اند. آنچه در این گفت و گو مورد بحث قرار می گیرد عوامل موثر در لوس شدن کودک و نحوه درمان می باشد.
به چه کودکانی لوس می گویند؟
معمولا به بچه هایی که نق نق می کنند ، خواسته های زیادی دارند ، معنای صبر و تحمل را نمی دانند ، عجولند و اگر خواسته هایشان برآورده نشود بدخلقی می کنند و قشقرق به راه می اندازند ” لوس ” گفته می شود.
لوس بودن کودک به معنای ناتوانی وی در ایجاد و برقراری رابطه سالم با همسالان، پدر، مادر و سایر اطرافیان است که در این حالت کودک نمی‌تواند از طریق رفتارهای صحیح با دیگران تعامل داشته باشد.
عوامل اصلی در لوس شدن کودک
دلیل اصلی لوس شدن کودک «نقض قوانین» در محیط خانواده است. هر خانه‌ای با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و اقتصادی خود، قوانین و مقررات خاصی دارد. زمانی که فرزند می‌بیند با اصرار و تکرار درخواست خود یا گریه سر دادن یا هر رفتار نادرست می‌تواند قوانین را به دلخواه خود تغییر دهد، یاد می‌گیرد تا همه جا از این ترفندها استفاده کند.
اکثر کودکان لوس، والدین تسلیم‌شونده دارند که در مقابل خواسته‌های کودک‌شان فورا تسلیم می‌شوند و آنچه را که کودک می‌خواهد برایش فراهم می‌کنند که متاسفانه اسم این رفتار خود را به اشتباه محبت می‌گذارند، در حالی‌که تسلیم شدن والدین یکی از عوامل اصلی در لوس شدن کودک است.
از دیگر علل لوس شدن کودک می‌توان به تناقض والدین در رفتارهایشان اشاره کرد. هر بار که کودک در زمان انجام یک رفتار با عکس‌العمل متفاوتی از پدر و مادرش روبه‌رو شود، دچار دوگانگی خواهد شد. اگر زمانی بتواند با گریه و زاری والدین را راضی کند تا اسباب بازی دلخواهش را تهیه کند، دفعه بعد اگر با این روش نتواند والدین را راضی کند از راهکارهای متفاوتی چون فریاد، خرابکاری، بددهنی و… برای رسیدن به اهدافش استفاده می‌کند.
یکی دیگر از علت لوس شدن کودک این است که اطرافیان و نزدیکان کودک مانند پدربزرگ، مادربزرگ، خاله، عمو و… برای برآورده کردن خواسته‌های کودک هر آنچه وی بخواهد در دسترسش می‌گذارند.
حد و مرز محبت برای جلوگیری از لوس شدن کودک
محبت بجا و به اندازه نه تنها منجر به لوس شدن کودک نمی‌شود بلکه باعث می‌شود فرزند به این آگاهی برسد که والدین خود حقیقی‌شان را بی‌قید و شرط دوست دارند که این باعث احساس خود‌دوستی و امنیت برای فرزند می‌شود که در آینده منجر به اعتمادبه‌نفس خواهد شد. والدین باید بدانند که محبت بجا به معنای برآورده کردن تمامی خواسته‌های کودک نیست.
راه های جلوگیری از لوس شدن کودک
منشاء مشکل را تشخیص دهید
هر چند که اقرار به لوس کردن فرزندان سخت است، اما باید بدانیم که ما گاه به بهانه جبران چیزهایی که در کودکی از آن محروم بودیم برای جلب نظر کودکان یا جبران احساس گناه، همه امکانات را برای آ ن ها فراهم می کنیم.در واقع باید علت لوس شدن کودک خود را در خودمان جست و جو کنیم.
مقررات و عواقب آن را تعیین کنید
عبارت «اگر با ادب باشی به تو جایزه می دهم» را به عبارت «بیا این جایزه را بگیر و با ادب باش» تبدیل کنید. برای اثربخشی این نوع برنامه «تقاضا و جایزه»، باید مقررات جدیدی را اعمال کرد. برای مدتی کودک خود را تحت نظر بگیرید تا بفهمید در چه مواردی پرتوقع است و حاضر به همکاری نیست.آیا در خصوص ساعت خواب، درخواست خرید اسباب بازی جدید یا هله هوله است. به عنوان مثال، دختر شما تا وقتی که دسر موردنظرش را نخورد حاضر به نشستن سر میز شام نیست. اینجا وقت آن است که مقررات و عواقب آن را تعیین کنید. به عنوان مثال و برحسب سن فرزند، او را از بازی با رایانه محروم کنید.
از همکاری همسرتان در این خصوص نیز مطمئن شوید زیرا که در این گونه مواقع بچه ها از عاطفه پدر و مادر به نفع خود استفاده می کنند.مقررات را برای او تشریح کنید مثلا هر کسی که سر میز شام با ادب باشد، در آخر هفته حق خوردن بستنی را دارد از او بخواهید که این جمله را تکرار کند تا مطمئن شوید که حرف شما را کاملا فهمیده است.
لازم نیست تصمیم خود را توجیه کنید
والدین تصور می کنند که اگر به فرزندشان علت برخی از کارها و تصمیماتشان را توضیح دهند، کودک از خواسته خود دست برمی دارد اما چنین امری اتفاق نمی افتد. پس به جای توضیح دادن، قاطعانه بگویید «نه» و به او اجازه ندهید که سوال «چرا؟» را مطرح کند.
آماده نافرمانی او باشی
چند بار اول که به خواسته هایشان جواب رد دهید، برای خود کودک و اطرافیان دردناک خواهد بود. از آنجا که ممکن است کودک نافرمانی کند خود را برای یک واکنش ملایم و بی تفاوت آماده کنید این راه را ادامه دهید تا کودک متوجه شود که روش او عملی نیست.
در لذت انتظار با آن ها سهیم باشید
در زمان قدیم، برای دیدن فیلم و یا سریالی کودکان باید یک هفته و یا بیشتر انتظار می کشیدند اما با وجود فناوری امروزه انتظار تماشای برنامه و یا فیلم دلخواه معنی ندارد.در واقع این امر باعث شده است آن هیجان انتظار دیگر وجود نداشته باشد. کارشناسان معتقدند که انتظار کشیدن فرزندان برای برنامه های شادی بخش باعث می شود تحمل آن ها بیشتر شود و تمرکز پیدا کنند. این ۲ مهارت اساسی برای موفقیت در تحصیل ضروری است.
به شادی های غیرمادی رو آورید
شما می توانید کودکانتان را با روش های مختلفی مانند کتاب خواندن، تماشای برنامه تلویزیونی و گوش دادن به حرف های او تشویق و همراهی کنید.
شما اسباب بازی تمام وقت کودک نیستید. او باید بیاموزد خود را سرگرم کند و ساعاتی را در خلوت خود بگذراند و شما و کارهایتان را رها کند.او باید صبرکردن و انتظار و زحمت کشیدن برای حصول نتیجه را بیاموزد.
فرزند شما به شما علاقه دارد، حتی اگر گاهی به او تحکم کنید نگران نباشید که قاطعیت، شما را در نظر او نفرت انگیز جلوه می دهد. یک روز کودک بزرگ می شود و از شما به خاطر تربیت صحیح تان تشکر می کند و شما را علت همه موفقیت هایش می داند.
همان طور که اگر کودکی لوس و ضعیف تربیت کنید، همیشه باید از او حمایت کنید و تا وقتی که زنده هستید او کودک لوس شماست و شما را برای این مشکل مقصر می داند.
