براساس آخرین شیوع شناسی اعتیاد در کشور که از سوی بهزیستی انجام شده به طور کلی 4 میلیون و 400 هزار نفر از جمعیت 15 تا 64 سال کشور یک بار تجربه مصرف مواد مخدر را داشته‌اند که از این تعداد 2 میلیون و 808 هزار نفر مصرف کننده مستمر مواد هستند و این اعداد با واقعیت فاصله زیادی ندارد.
در این پیمایش صرفنظر از مطالب و آمارهای تأمل برانگیز باید به تزریق مواد مخدر در بین معتادان و نحوه استعمال آن دقت بیشتری کرد چراکه در این پیمایش آمده که حدود 4.7 درصد از معتادان، تجربه تزریق را داشتند.
درصد قابل توجهی از کسانی که تجربه تزریق دارند، تزریق غیر بهداشتی با سرنگ‌های دست دوم را تجربه می‌کنند (تزریق مشترک) به طوری که فقط 37.6 درصد سرنگ نو مصرف کردند و 62.4 درصد سرنگ غیر استریل و مشترک داشتند.
در گروه زنان نیز حدود 2.3 درصد از زنانی که تجربه مصرف مواد داشته‌اند، تزریق را نیز تجربه کرده‌اند؛ این در حالی است که 75 درصد آنها از سرنگ نو و استریل استفاده کردند و 25 درصد تجربه تزریق مشترک داشتند.
این درحالی است که تجربه تزریق مواد به همراه برخی از مواد مخدرهای دیگر به طور همزمان مانند گل و ماری جوانا انجام می شود و استفاده از سرنگ مشترک و غیراستریل آمار بیماری های خطرناکی مانند ایدز را نیز بیشتر می کند.
به همین منظور ایده ایجاد «اتاق امن تزریق» که در سال گذشته از سوی سازمان بهزیستی مطرح شد ولی با اما و اگرهای ستاد مبارزه با موادمخدر و برخی کارشناسان این حوزه همراه شد شاید با توجه به وضعیت فعلی تزریق موادمخدر حلقه مفقوده مهمی باشد که باید اجرا شود.
طرحی که در دو استان خوزستان و کرمان پایلوت اما در فاز اول با مخالفت هایی روبرو شد.
محسن روشن‌پژوه معاون پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در رابطه با آخرین وضعیت راه‌اندازی اتاق‌های امن تزریق مواد مخدر گفت: نمی‌توان گفت که این برنامه متوقف شده، بلکه به دلیل اینکه می‌خواستیم کار دقیق‌تر اجرا کنیم، تمام ملاحظات اجرایی، فرهنگی و اجتماعی و درنهایت اولویت‌ها را دقیق‌تر دیده‌ایم و بعد از آن، برای اجرا آنها را استفاده می‌کنیم.
وی ادامه داد: در این فاصله به دنبال بررسی شرایط هستیم و از مدیران در استان‌ها خواسته‌ایم که اجرای این طرح را بررسی کنند.
روشن‌پژوه گفت: عنوان کامل اتاق‌های امن تزریق، «مصرف مدیریت شده مواد مخدر» است که برای گروهی از جامعه معتادان که اعتیاد شدیدی دارند و امکان ترک و قطع کوتاه‌مدت مصرف را ندارند، کاربردی است و فعلاً باید در برنامه کاهش آسیب، مصرف‌شان مدیریت شود.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی تصریح کرد: بنابراین با یک گروه معتاد با رفتارهای پرخطر و با شدت اعتیاد بالا سر و کار داریم، بنابراین یک تخمین نزدیک به واقعیت برای اجرای این برنامه بزنیم. پس از نظر تعداد معتادان و ویژگی رفتاری‌شان باید بررسی کنیم تا براساس آن اقدامات مناسب را طراحی کنیم.
وی گفت: از کارشناسان و خبرگان بومی و مدیران استانی برای مداخله خواسته‌ایم که بررسی دقیقی کنند که آیا استان مربوطه شرایط اجرای این طرح را دارد یا خیر، و همزمان با مطرح شدن این اتاق‌های امن تزریق، طرحی را در سراسر کشور با عنوان «RAR» به معنی ارزیابی سریع و پاسخ به رفتارهای پرخطر در حوزه اعتیاد اجرا می‌کنیم که این امر با کمک مراکز تحقیقاتی و تشکل‌های غیردولتی در استان‌ها خواهد بود که هدف از آن، برآورد جمعیت واقعی معتادان پرخطر و آنهایی که به سختی در دسترس قرار دارند است، که ممکن است همین گروه هدف برنامه‌های کاهش آسیب و اتاق امن تزریق باشند.
وی افزود: در حال حاضر ایده اجرای اتاق‌های امن در بهزیستی متوقف نشده، بلکه پایه‌های علمی، اجرایی و شواهد مناسب و متناسب در حال تولید است.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی ادامه داد: همچنین طراحی مطالعه‌ای برای امکان‌سنجی شرایط برای اجرای این طرح درنظر گرفته‌ایم که تمام نتایج این مطالعات به ما خواهد گفت که اولویت و ضرورت اجرای پروژه چه میزان است و کدام استان‌ها نیاز بیشتری به این برنامه دارند.
روشن پژوه در مورد اینکه این برنامه در کدام استان‌ها اجرایی خواهد شد، گفت: در مصوبه‌ای که در ستاد مبارزه با مواد مخدر وجود دارد و پیشنهادی که داده شده، می‌خواستیم در دو استان آن را پایلوت کنیم، که در این دو استان فرایندهای گفته شده در حال اجراست اما مطالعه امکان‌سنجی برای تعداد بیشتری از استان‌ها اجرا خواهد شد که از آن دل آن بتوانیم بهتر تصمیم بگیریم.
معاون پیشگیری و درمان اعتیاد بهزیستی در رابطه با مخالفت ستاد مبارزه با مواد مخدر با اجرای این برنامه گفت: شاید ستاد در فاز اول موافقت خود را اعلام نکرد، اما در مورد ضرورت و همراهی در مصوبات ستاد و کمیته درمان این مباحث مطرح شده و ستاد نیز مخالفتی نداشته است، فقط ممکن است در مورد فرایندهای اجرای آن، نظراتی داشته باشد که باید تأمین شوند.
