«فطره» در لغت چند معنا دارد که مهمترین آنها، خلقت و اسلام است.
زکات فطره چیست؟
در اصطلاح عبارت است از: «زکاتى که هر مسلمان براى خود و هر کس که نان خور او محسوب مىشود، به مستحق مىپردازد». زمان اداى آن مغرب روز آخر ماه رمضان تا ظهر روز عید فطر است.
با توجه به اینکه پرداخت این نوع حق مالى، باعث سلامت جسم (خلقت) و روح مىشود، آن را زکات بدن یا فطره مىنامند. شاید وجه تناسب آن با معناى اسلام، این باشد که زکات فطره مقتضاى اسلام است؛ از این رو کسى که پیش از غروب شب عید فطر مسلمان شود، تکلیف از او ساقط نمى شود.
زکات در یکی از هشت مورد زیر باید صرف گردد:
اول: فقیر و آن کسی است که مخارج سال خود و عیالاتش را ندارد.
دوم: مسکین و آن کسی است که از فقیر سخت‌تر روزگار می‌گذارند.
سوم: کسی که از طرف امام علیه السلام یا نایب او مأمور جمع آوری زکات یا نگهداری یا رسیدگی به حساب آن و یا رساندن آن به امام علیه السلام و نایب او یا رساندن به مصارف لازم هستند می‌توانند به اندازه زحمتی که می‌کشند از زکات استفاده کنند.
چهارم: افراد ضعیف الایمانی که با گرفتن زکات تقویت می‌شوند و تمایل به اسلام پیدا می‌کنند.
پنجم: خریداری بنده‌ها و آزادی کردن آنان.
ششم: بدهکاری که نمی‌تواند قرض خود را بدهد.
هفتم: سبیل الله یعنی کارهایی مانند ساختن مسجد که منفعت دینی عمومی دارد و هم، چون مدارس علوم دینی، مراکز تبلیغاتی، نشر کتب اسلامی و ... و یا مثل ساختن پل و مدرسه و اصلاح راه که نفعش به عموم مسلمانان می‌رسد و خلاصه آنچه برای اسلام نفع داشته باشد به هر نحو که باشد.
هشتم: ابن السبیل یعنی مسافری که در سفر درمانده شده و محتاج شده که به مقدار نیازش می‌تواند از زکات استفاده کند هر چند در محل خود غنی و بی نیاز باشد.
