این روزهای خبرهایی مبنی بر تب کریمه کنگو، گوش به گوش میچرخد و به تیتر اخبار رسانهها تبدیل شده است. در این میان فضاهای مجازی از این داستان غافل نمانده و با ترویج شایعات دور از ذهن، اقتصاد قشر قصاب و دامپروران را تحت الشعاع قرار داده است و امنیت روانی را مختل کرده است.
حاشیهها حاکی از آن است که انتشار عکس و فیلمهای مربوط به خاک کردن جسد بیمار فوتی براثر شدت بیماری، ترس از خرید و مصرف گوشت قرمز را در جامعه رواج داده و اذهان مردم را مشوش کرده است.
بیماری تب کریمه کنگو علاوه بر برهم زدن افکار عمومی نسبت به سلامت گوشتها و کاهش تقاضا، عواقبی، چون راکد کردن کسب و کار گوشت فروشیها و قصابها را به دنبال داشته است؛ بنابراین برای بررسی و مصاحبه با کاسبان راهی مغازههای گوشت فروشی شهر شدیم. اولین مکان، مغازه گوشت فروشی واقع در خیابان مولوی، منطقهای در جنوب تهران است. در ظاهر معدود مشتریانی هنوز برای خرید گوشتهای قرمز وجود دارد که بی توجه به اخبار منتشره در شهر، به فکر وعدههای غذایی خانواده اند. دیوارهای سنگی مغازه با چنگکهای بزرگ تزیین شده و در تعدادی هم شقههای گوسفند آویزان به چشم میخورد. قصاب در حال جا به جایی گوشتهای مهر خورده در یخچال است تا خواسته مشتری بر گوشت کم چرب را محقق کند.
نگاههای مشتریان، گوشتهای سلاخی شده بر تخته چوبی قصابی را، زیرو رو میکند تا بهترین را خریداری کنند. در حال خورد کردن گوشت از قصاب سوال کردم: از تب کنگو چیزی شنیده اید؟ با نگاهی نه چندان متعجب گفت: بله بیماری است که از گوشت قرمز به انسان منتقل میشود و بسیار خطرناک است، ولی در گوشتهای ما نیست، چون اینها بعد از ۲۴ نگهداری در سرد خانه، از کشتارگاه برای فروش آورده شده و تحت نظر دامپزشکی سلامت آن تائید شده است.
او در جواب سوال من در خصوص مصوبههای وزارت بهداشت به قصابیها گفت: ما باید برای حفظ بهداشت از روپوش، دستکش و چکمه استفاده کنیم و تمامی کارکنان کارت بهداشت داشته باشند. او در حالی که با دستان آغشته به خون، بدون دستکش مشغول جدا کردن چربیهای اضافی به درخواست مشتری بود ادامه داد: وظیفه نظارت براین گونه بیماری ها، برعهده مسئولین مربوطه است که از ورود دامهای وارداتی جلوگیری کرده و از دامهای داخلی استفاده کنند. تمام گوشتها در کشتارگاه توسط دامپزشک معاینه و بررسی شده و بر طبق قانون کشتارگاه، در سرد خانهها نگهداری میشود تا از خطر احتمالی انتقال ویروس جلوگیری شود.
قصاب روپوش به تن با نگرانی نسبت به هم شغلان خود، اولین مبتلایان به این بیماری را در صنف خود میبیند و کوتاهی مسئولان در نظارت بر دامهای وارداتی را مسبب شیوع تب کنگو در کشور دانست.
قطرات خونهای خشک شده بر سنگ فرشهای مغازه مجالی برای ماندن نگذاشت و ادامه مصاحبه را به قصابی خیابان شاپور کشاند.
مشتریان یکی پس از دیگری از قیمت بعضی گوشت ها، حیران در تصمیم گیر مانده اند. تفاوت چند ده هزار تومانی قیمت بعضی گوشتهای ته یخچال، بر سر قیمتهای بالای راستههای آویزان بر چنگ دیوار میزد.
همه چیز سر جای خودش بود، مهر آبی رنگ دامپزشکی، هلوگرام چسبانده شده بر استخوان و چربیهای گرفته شده، کمی ریزتر که جویا شدیم جای تاریخ انقضاء را احساس کردیم. به ظاهر همه چیز خوب بود جز تردید در سلامت گوشت تاریخ گذشته.
قصاب با اعتماد به نفس کاملی گفت: گوشتهای مغازه باید در عرض حداکثر ۳ روز فروخته شود در غیر این صورت فروش آن غیر قانونی بوده و مسیر وزارت بهداشت را به اینجا میکشاند بنابراین با فروش ازرانتر گوشتها به رستورانهای سطح شهر، از انباشت آنها جلوگیری شده و با فریز کردن آنها سلامت آن را حفظ میکنیم.
قصاب جنوب شهری، اخبار منتشر شده از تب کنگو را شایعه میداند که به منظور قیمت بالای گوشت در جامعه پخش شده تا با نخریدن مردم، قیمت آن کاهش یابد. او ازعلائم بیماری اطلاعات کمی داشت و همه چیز را یک کلاغ چهل کلاغهای مردم از بیماری نسبت داد.
از جنوب تهران که بگذریم وضعیت تب کنگو در قصابیهای مناطق دیگر شهر، رنگی از اعتراض به کسادی کاسبیها را به خود گرفت. فروشنده جوان، با نشان دادن کارت بهداشت کارگران و مجوز وزارت بهداشت، از راکد ماندن خرید گوشت گلهمند بود که علاوه بر بالا رفتن قیمت گوشت، اخبار تب کنگو را در آن شریک میدانست. فروشنده گوشت از رعایت بهداشت، قانون گرایی، فروش گوشتهای سالم هلوگرام دار و مورد تایید وزارت دامپزشکی در مغازههای مجوزدار حرف میزد که در طی اطلاع رسانیهای ناقص، در تلاطم بی اعتمادی به گوشتهای موجود، از رونق افتاده است.
به ظاهر کوتاهی در اطلاع رسانی کامل، صنف قصابان مجوز دار را از روند درآمدزایی خارج کرده است و انتظار میرود در کنار اطلاع رسانیهای کامل از تب کنگو، توصیههای نحوه خرید مناسب گوشت، به مردم ارائه شود.
با مراجعه به دیگر قصابیها علاوه بر تکرار موارد ذکر شده، بر عدم نظارتهای دقیقتر وزارت بهداشت بر مغازههای بدون مجوز، و فروش گوشتهای غیر قانونی تأکید شد و در شرایطی که خرید و فروش گوسفند زنده و گوشتهای تازه ذبح شده در مغازهها غیر قانونی است، بسیاری از افراد به این عمل مشغولند و تنها نظارتهای سخت گیرانه، بر مغازههای مجوز دار اعمال میشود.
نکته دیگر، نگرانی دام پروران داخلی از شایع شدن بیماری در شهرهاست که با عبور از مرزها، دامهای داخلی را تهدید میکند و علاوه بر بیماری، اقتصاد آنها را تحت الشعاع قرار داده است. بررسی آمارهای موجود از مبتلایان به تب کریمه کنگو نشان میدهد که روند پیشروی این بیماری در منطق مختلف کشور دیگر محدود به شهرهای مرزی نیست و امکان ابتلا از طریق دامهای هر شهری وجود دارد. در این شرایط اکیدا توصیه میشود شهروندان از مصرف گوشتهای تازه ذبح شده پرهیز کرده و نکات ایمنی را رعایت کنند.