منوچهر فضلی‌خانی مدیرکل اسبق آموزش راهنمایی وزارت آموزش و پرورش و عضو هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان در برنامه پرسشگر با بیان اینکه پژوهش در عرصه‌های مختلف سند تحول بنیادین مطرح شده است، اظهار داشت: معلم در سند تحول یک هدایتگر به سوی پژوهیدن است و نقش او انتقال‌دهنده دانش صرف نیست.
وی افزود: دانش‌آموز هم بر اساس سند تحول یک پژوهشگر است و آغاز پژوهش با سوال و مسئله صورت می‌گیرد.
فضلی‌خانی ادامه داد: معلم در این فرآیند هدایتگر دانش‌آموزان به سوی پژوهش‌محوری است و کار او ایجاد سؤال برای دانش‌آموزان است.
مدیرکل اسبق آموزش راهنمایی وزارت آموزش و پرورش به چند راهکار سند تحول بنیادین اشاره کرد و بیان داشت: یکی از مشکلات جدی ما برای پژوهش محور کردن دانش‌آموزان این است که برای عملیاتی کردن اهداف خود برنامه مناسب نمی‌نویسیم یا اگر می‌نویسیم کُند نوشته می‌شود در حالی که برنامه پس از اجرای آزمایشی باید ارزشیابی و اصلاح شود.
وی اضافه کرد: ابتدا باید جغرافیای عملیات روشن شود یعنی بدانیم پژوهش‌محوری در کدام قلمرو باید شکل بگیرد.
فضلی‌خانی با بیان اینکه یکی از قلمروها کلاس درس است، گفت: پژوهش حاصل یادگیری داده‌ها نیست و معلم با ایجاد سؤال، دانش‌آموز را به پژوهیدن راهنمایی می‌کند.
مدیرکل اسبق آموزش راهنمایی وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: چند عامل در عدم رشد پژوهشگری در مدارس کشور وجود دارد که توجه به آنها باعث ترویج فرهنگ پژوهشگری در دانش‌آموزان می‌شود.
وی ادامه داد: عامل اول محتوای آموزشی است؛ محتوای کتاب‌ها به صورت فرمول و فهرست است و تا وقتی که روند به اینگونه باشد، از پژوهش خبری نخواهد بود؛ پژوهشگری محتوای لاغر، جذاب و پرسش‌آفرین می‌طلبد.
فضلی‌خانی خاطرنشان کرد: عامل دیگر پایین بودن مهارت معلمان است؛ مهارت حرفه‌ای معلمان برای درگیر کردن دانش‌آموز با موضوع، روش‌های اکتشافی و کار گروهی باید افزایش یابد.
مدیرکل اسبق آموزش راهنمایی وزارت آموزش و پرورش سومین عنصر را روش تدریس دانست و افزود: رویکرد روش تدریس باید فعال و اکتشافی باشد تا دانش‌آموز به پژوهشگری علاقه‌مند شود.
وی اضافه کرد: مسئله چهارم نظام ارزشیابی است؛ اگر به پاسخ‌ها نمره بدهیم مسئله‌محور نخواهیم شد؛ برای رشد پرسشگری و روحیه پژوهش آنچه مورد ارزشیابی قرار می‌گیرد باید فرآیند پاسخ به سؤال باشد.
فضلی‌خانی گفت: مسئله پنجم محیط یادگیری است که شامل فضای خانواده، جامعه و مدرسه است و مسئله ششم نظام تکلیف‌دهی به دانش‌آموزان است که باید تصحیح شود.
مدیرکل اسبق آموزش راهنمایی وزارت آموزش و پرورش تصریح کرد: برای رسیدن به پژوهش‌محوری در مدارس و حل مشکلات مطرح شده باید یک سیستم نظارتی قاطع برای اجرایی شدن سند تحول داشته باشیم.
وی اظهار داشت: یک ارگان و سیستم ناظر قدرتمند در آموزش و پرورش برای رسیدن به اهداف تعیین شده سند تحول بنیادین لازم است، هرچند شورای عالی آموزش و پرورش در حال حاضر وجود دارد اما نیاز ما به سیستمی برای ارزشیابی به غیر از این نهاد است.
