سیاتیک اصطلاحی است که به درد کمر و پا اطلاق می شود. دردی که سر منشاء آن عصب سیاتیک در کمر و بالای استخوان لگن است. سیاتسک عصبی است در قسمت پشتی کمر که در صورت صدمه و آسیب دردی ناگوار و ناخوشایند را در ناحیه کمر و پاها ایجاد می کند.
علائم سیاتیک
شایع‌ترین علائم سیاتیک دردی در ناحیه کمر است که در مفصل ران ، باسن و تا پشت یک پا امتداد می‌یابد.
این درد معمولاً تنها بر یک پا تأثیر می‌گذارد و با نشستن ، سرفه و عطسه کردن تشدید می‌گردد. در پای درگیر ممکن است گاهی اوقات احساس کرختی ، ضعف یا سوزش داشته باشید. به نظر می‌رسد که علائم سیاتیک به صورت ناگهانی بروز می‌کنند و می‌توانند چند روز تا چند هفته طول بکشد.
سیاتیک یا سایر درد های کمر؟
بیش از ۸۵ درصد مردم برخی از انواع کمر دردها را در طول زندگی خود تجربه می‌کنند.
اما همیشه این دردها مربوط به عصب سیاتیک نیست. در بسیاری از موارد درد ناحیه کمر در نتیجه کشش بیش از حد یا کوفتگی عضلات در ناحیه تحتانی کمر است. آنچه در اکثر مواقع سیاتیک را از سایر دردها متمایز می‌کند ، نحوه انتشار درد در ساق پا و خود پاست. این درد ممکن است گرفتگی ناراحت کننده ساق پا باشد که چند روز طول می‌کشد.
چه کسانی به سیاتیک دچار می‌گردند ؟
اکثر افرادی که به درد سیاتیک دچار می‌شوند در سنین ۵۰-۳۰ سالگی به سر می برند. احتمال اینکه زنان طی بارداری به دلیل فشار بر عصب سیاتیک در اثر باز شدن رحم به این مشکل دچار شوند ، بسیار زیاد است. از دیگر عوامل ایجاد کننده درد سیاتیک می‌توان به فتق دیسک بین مهره ای و آرتروز شدید ستون فقرات اشاره کرد.
علت ابتلا به سیاتیک : فتق دیسک بین مهره ای
شایع‌ترین علت ابتلا به سیاتیک ، فتق دیسک بین مهره ای است. دیسک‌ها مانند بالشتک‌هایی در بین مهره های ستون فقرات عمل می‌کنند.
گاهی اوقات هسته ژله ای مانند دیسک بر دیواره خارجی‌اش ضربه وارد کرده و ریشه های عصب سیاتیک را تحت فشار قرار می‌دهد. تقریباً از هر ۵۰ نفر ، یک نفر در مقطعی از زندگی خویش به فتق دیسک بین مهره ای دچار می‌گردد و بیش از یک چهارم آن افراد علائمی خواهند داشت که بیش از ۶ هفته طول می‌کشد.
علت ابتلا به سیاتیک : تنگی مجرای نخاعی
ساییدگی و پارگی طبیعی مهره‌ها می‌تواند سبب باریک شدن مجرای نخاعی شود. این باریک شدن که آن را تنگی مجرای نخاعی می‌گویند ، ممکن است بر ریشه های عصب سیاتیک فشار آورد. تنگی مجرای نخاعی در افراد بالای ۶۰ سال شایع است.
علت ایتلا به سیتیک : تومورهای نخاعی
در موارد نادری سیاتیک از تومورهای ایجاد شده در داخل یا در طول نخاع یا عصب سیاتیک عارض شود. با رشد تومور ، فشار بر اعصابی که از نخاع منشعب می‌شوند ( سیاتیک ) ، وارد می‌آید.
علت ابتلا به سیاتیک : سندروم پیریفورمیس (Piriformis)
عضله پیریفورمیس در داخل مفصل باسن قرار دارد و قسمت زیرین ستون فقرات را به استخوان ران متصل می‌کند و مستقیماً بر روی عصب سیاتیک قرار دارد. چنانچه این عضله دچار گرفتگی شود ، می‌تواند بر عصب سیاتیک فشار وارد کند و علائم سیاتیک را بروز دهد. سندروم پیریفورمیس در زنان شایع تر است.
کیف‌های پول پر حجم می‌توانند عضله پیریفورمیس را تحریک کند
ممکن است به این موضوع فکر نکرده باشید که اسکناس زیاد می‌تواند منبع درد باشد؛ اما کیف پول پر حجم می‌تواند سبب سندروم پیریفورمیس گردد.
این وضعیت می‌تواند در مردانی عارض شود که کیف پول خود را در جیب عقب شلوارشان قرار می‌دهند. این حالت فشار مزمنی را بر عضله پیریفورمیس وارد می آورد و طی زمان می‌تواند به عصب سیاتیک صدمه بزند. شما می‌توانید با قرار دادن کیف پولتان در جیب جلو یا جیب کت از بروز چنین مشکل جلوگیری کنید.
علت ابتلا به سیاتیک : آسیب یا عفونت
از دیگر علل سیاتیک تورم عضله، عفونت یا آسیبی نظیر شکستگی است. به طور کلی هر حالتی که عصب سیاتیک را تحریک و تحت فشار قرار دهد، می‌تواند علائمی را به همراه داشته باشد. در برخی موارد هیچ علت خاصی را نمی‌توان برای سیاتیک پیدا کرد.
تشخیص بیماری سیاتیک : معاینه
دکتر برای تشخیص اینکه شما سیاتیک دارید یا خیر از شما سؤالاتی درباره نحوه شروع درد و محل دقیق درد خواهد پرسید. ممکن است از شما بخواهد تا چمباتمه بنشینید یا بر روی پاشنه‌ها یا پنجه راه بروید یا پایتان را بدون خم کردن زانو بالا بیاورید. دکتر به کمک این آزمایش‌های عضله می‌تواند تشخیص دهد که آیا عصب سیاتیک تحریک شده است یا خیر.
تشخیص بیماری سیاتیک: تصویر برداری
ممکن است پزشک دستور به انجام تصویربرداری مثل ام ار آی بدهد تا اطلاعات بیشتری پیرامون محل و علت عصب تحریک شده به دست آورد.
ام ار آی ، محل قرار گیری دیسک‌های مهره ، رباط‌ها و عضلات را نشان می‌دهد. تشخیص علت سیاتیک می‌تواند به جریان درمان کمک کند. دستگاه رادیولوژی می تواند برای تشخیص اختلالات استخوانی مفید واقع شود ، اما نمی‌تواند عارضه های عصبی را تشخیص دهد.
عوارض سیاتیک
چنانچه به اختلالات کنترل مثانه یا روده دچار شده اید ، بی درنگ با پزشک مشورت کنید. این عارضه می‌تواند نشانه یک فوریت پزشکی باشد که به منظور اجتناب از آسیب دائمی نیازمند جراحی باشد. خوشبختانه این عارضه نادر است. اکثر موارد عوارض سیاتیک طی چند روز یا چند هفته از بین می‌روند و آسیب طولانی مدتی بر جای نمی‌گذارند.
درمان سیاتیک : سرما و گرما
شما در خانه می‌توانید اقداماتی را جهت رفع درد سیاتیک انجام دهید. یک پد گرمایشی یا یک کیسه یخ می‌توانند به نحوی سودمند باشند و می‌توانید هر دو ساعت یک‌بار به مدت بیست دقیقه آنها را بر روی محل درد قرار دهید. امتحان کنید کدام یک درد را بیشتر تسکین می‌دهند یا می‌توانید از پد نه گرم نه سرداستفاده کنید.
درمان سیاتیک : دارو
مُسکن‌های بدون نسخه می‌توانند سیاتیک را در کوتاه مدت تسکین دهند. استامینوفن و داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند آسپرین ، ایبوپروفن و ناپروکسن از دیگر داروهای مسکن هستند. ممکن است پزشک برای شما تزریق استروئید را تجویز کند تا از التهاب بیشتر جلوگیری کند.
درمان سیاتیک : کشش
حین درمان سیاتیک ، سعی کنید همواره فعال باشید. حرکت ( جنبش ) در واقع می‌تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند. فیزیوتراپ می‌تواند به شما نشان دهد که چطور عضلات پشت ران و کمرتان را بکشید. با توجه به وضعیت پزشکی شما نمی توان تمرینات خاصی را توصیه کرد. همچنین پزشک می‌تواند پیاده روی کوتاه مدت را به شما توصیه کند.
درمان سیاتیک : تزریق
در موارد حاد پزشک تزریق استروئید را در محل ستون فقرات توصیه می‌کند تا میزان التهاب را کاهش دهد. تزریق ، دارو را مستقیماً به ناحیه ای اطراف عصب سیاتیک انتقال می‌دهد
درمان سیاتیک : جراحی
اگر سیاتیک شما به علت فتق دیسک بین مهره ای باشد و بعد از چهار تا شش هفته درد آزار دهنده هنوز تسکین نیافته است ، جراحی می‌تواند یک گزینه باشد. جراح بخشی از فتق دیسک بین مهره ای را برمی دارد تا از میزان فشار بر عصب سیاتیک کاسته شود. حدود ۹۰ درصد بیماران با این نوع جراحی بهتر می‌شوند. سایر جراحی‌ها می‌توانند سیاتیک حاصل از تنگی مجرای نخاعی را تسکین دهند.
توان بخشی سیاتیک
بعد از جراحی کمر به طور کلی باید به مدت یک ماه از رانندگی ، بلند کردن اجسام یا خم شدن به جلو خودداری کنید. ممکن است پزشک فیزیوتراپی را تجویز کند تا به مستحکم شدن عضلات کمرتان کمک کند. با کامل شدن مدت استراحت می‌توانید فعالیت‌های روزمره خودتان را از سر بگیرید.
درمان‌های مکمل
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد طب سوزنی ، ماساژ ، یوگا و کایروپراتیک ( فن درمان بیماری از راه دستکاری مفاصل و ستون فقرات ) می‌توانند دردهای شایع اندام‌های تحتانی را تسکین بخشند. اما تشخیص سودمندی این درمان‌ها در سیاتیک نیازمند تحقیقات بیشتر است.
پیشگیری از سیاتیک
اگر یک بار به درد سیاتیک دچار شده باشید ، این امکان وجود دارد که این درد در آینده به سراغ شما بیاید. اما با انجام کارهای زیر می‌توانید احتمال وقوع آن را کاهش دهید :
– ورزش منظم
– حفظ وضعیت اندامی خوب
– خم شدن بر روی زانوها به هنگام بلند کردن اجسام سنگین
این اقدامات می‌توانند به شما کمک کنند تا از صدمات کمر که منجر به بروز سیاتیک می‌شوند ، اجتناب کنید.
