نشست تخصصی نقش شبکههای اجتماعی در انتخابات، بررسی شبکه اجتماعی توئیتر ظهر امروز با حضور امید جهانشاهی مدیر گروه آینده‌پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیما، محمدرضا اصنافی مدیر سابق رسانههای برخط وزارت فرهنگ ارشاد و اسلامی و همچنین رامین شمسایی استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه برگزار شد.
در این نشست امید جهانشاهی گفت: در بازه زمانی 10 ساله 30 درصد حجم پرینت روزنامه در دنیا کاهش پیدا کرده و از سال 2015 به این سو فشار به صنعت پخش تلویزیون هم زیاد شده است و احتمالاً در 10 سال آینده شبکههای تلویزیونی تجاری در کشورهای پیشرفته به نفع اینترنت نابود خواهند داشت.
مدیر گروه آینده‌پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیما افزود: هنوز رسانه اول دنیا، تلویزیون است چرا که همچنان انسان‌های بی‌سواد در این دنیا وجود دارد و میل انسان‌ها به تصویر باعث شده که یگانه صنعت قالب رسانه در دنیا، صنعت تلویزیون باشد.
وی تصریح کرد: نیاز انسان به سرگرمی و دوره هم‌نشینی باعث شده که تمایل به دیدن خبر و برنامههای ورزشی به سمت‌وسوی تلویزیون باشد.
جهانشاهی اظهار داشت: تلفن همراه در دستان انسان‌ها باعث شده آنها دیگر به دنبال خبر نروند بلکه این خبر است به سراغ انسان‌ها می‌آید. ضمن اینکه در این زمینه توئیتر حرف اول را می‌زند و قبل از انتشار خبر در دیگر رسانه‌ها موضوعات مختلف خبری در توئیتر منتشر می‌شود لذا می‌توان گفت توئیتر جایگاه اول خبری را در دنیا به خود اختصاص داده است.
وی خاطرنشان کرد: همه سازمان‌های رسانهای بزرگ در دنیا وارد توئیتر شده و اگر این کار را نکنند قطعاً و حتماً نابود خواهند شد.
مدیر گروه آینده‌پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیما اظهار داشت: هرچه تعداد دنبال‌کنندگان در توئیتر بیشتر شود منجر به تغییر فرهنگ خبری مردم شده و معنای جدیدی از خبر در ذهن مخاطب ایجاد می‌شود.
در ادامه این نشست تخصصی رامین شمسایی استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه گفت: سال 2006 که توئیتر رسماً کار خود را آغاز کرد وبلاگ‌ها در اوج فعالیت بودند.
وی افزود: مخاطب ایرانی روند کار و فعالیت در محیط توئیتر را به این جهت که فقط می‌تواند 140 کاراکتر متن بنویسد را نمی‌پسندد اما تغییرات مختلف و وضعیت جهانی در یک سال اخیر باعث شده که استفاد از این تکنولوژی در ایران هم تغییر کند.
این استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه خاطرنشان کرد: فضای حاکم در توئیتر، نخبگانی است در حالی که فضای حاکم در اینستاگرام توده‌ای است.
شمسایی تصریح کرد: توئیتر همین حالا هم انتخاب درجه اول مخاطبان ایرانی نیست و وضعیت فعلی‌اش وابسته به محبوبیت تلگرام است ضمن اینکه از مهر سال 94 تا مهر سال 95 براساس گزارشات رسمی بیش از 97 درصد رشد مخاطب داشته است.
وی تصریح کرد: احتمال اینکه توئیتر بتواند از سبد مخاطبان تلویزیون بکاهد زیاد است ضمن اینکه اکثر توئیت‌هایی که مشاهده می‌شود مربوط به اسکرین‌شات توئیت‌های افرادی است که در محیط تلگرام پخش می‌شود.
این استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه ادامه داد: محیط تلگرام محل دفن محتوا است. چرا که موتورهای جست‌وجوگر نمی‌توانند مطالب و محتوا را پیدا کنند. لذا بهتر است مسئولان و سیاست‌گذاران راجع‌به آن فکری کنند.
وی خاطرنشان کرد: دال مرکزی و عمیق مطلب یک نخبه در یک توئیت 140 کاراکتری وجود دارد.
در ادامه این نشست تخصصی محمدرضا اصنافی مدیر سابق رسانههای برخط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: توئیتر به دلیل فرمت 140 کاراکتری اجازه استدلال عمیق و اقناع موضوع را از مخاطب می‌گیرد. در حالی که فضای سیاسی ایران بزن در رو است و همین فرمت به این حرکت نهادینه شده در فضای سیاسی ایران کمک کرده است. به همین دلیل جریانات سیاسی و مخاطبین آن به سمت بهره‌مندی از ابتذال فرهنگی و رسانهای در توئیتر رفته‌اند.
اصنافی خاطرنشان کرد: بخشی از گرایش عمومی به توئیتر به دلیل محتوای ساندویجی شده در این شبکه اجتماعی است چرا که مخاطب به صورت آنی ارضا می‌شود.
وی افزود: توئیتر در سال 88 هم مخاطب خاص خود را داشت و خط دهنده بود به طوری که هیلاری کلینتون وزیر خارجه وقت آمریکا از برنامههای این وزارتخانه در توئیتر پرده برداشته بود.
مدیر سابق رسانههای برخط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: لایه اول مخاطبان توئیتر سلبریتی‌ها شامل نخبگان خاص فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و هنری است و لایه دوم مخاطبان خبرنگاران هستند اما در مجموع توئیتر تابع فضای سیاسی است که تب و تاب فعلی ناشی از انتخابات اردیبهشت‌ماه بر آن تأثیرگذار است.
اصنافی افزود: توئیتر یک کلونی از سلبریتی نخبگان سیاسی و خبرنگاران است و نقش توئیتر در خلق کلید واژه در فضای جامعه بسیار زیاد است.
وی ادامه داد: تلگرام به واسطه وجود کانال‌ها و ارتباط مستقیم مخاطب با ادمین می‌تواند پدیده‌های اجتماعی را بزرگ و گسترده و در محیط جامعه پخش کند اما توئیتر پدیده‌های اجتماعی را تبدیل به پدیده‌های سیاسی، خلق هشتک و کلیدواژه می‌کند.
در ادامه نشست تخصصی امید جهانشاهی مدیر گروه آینده‌پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیما اظهار داشت: علی‌رغم جذابیت‌های زیاد رسانههای اجتماعی و کارکردهای مثبت آن، خیلی از محققان نگران آینده بشر به دلیل وجود حجم زیادی از شبکههای اجتماعی هستند.
وی افزود: آگاهی بشر نسبت به جامعه خود با وجود حجم زیاد شبکههای اجتماعی کاهش پیدا کرده در حالی که اضافه بار اطلاعاتی در فیس‌بوک و تلگرام زیاد است اما مسائل و اخبار جدی و جست‌وجو و کنترل آن در تلفن‌های همراه به یکی از دغدغه‌های جدی انسان‌ها در آینده تبدیل شده است. ضمن اینکه عدم رعایت مسائل اخلاقی هم در آینده یکی از دغدغه‌های جدی شبکههای اجتماعی است.
مدیر گروه آینده‌پژوهشی مرکز تحقیقات صداوسیما افزود: فناوری‌ها و تکنولوژی به سرعت در حال پیشرفت و ارتقا هستند اما این سرعت به انسان و مدل‌های فکری و ذهنی فشارهای بالایی آورده و با آنکه تکنولوژی برای اخلاق معنایی قائل نیست با این حال بشر با باور، هنجار، اخلاق و جامعه انسانی زندگی می‌کند و وقتی تکنولوژی مدام در حال تغییر انفجاری است قطعاً به ارزش‌های اخلاقی هم بی‌تفاوت خواهد بود.
جهانشاهی ادامه داد: از سال 2000 به این سو ما با نسل دو هزاره مواجه‌ایم چرا که این نسل از وقتی چشم به دنیا گشوده آشنایی‌اش با این دنیا از طریق رسانههای جدید بوده در حالی که ساختار ذهنی و مدل‌های فکری‌اش متفاوت است.
وی خاطرنشان کرد: یکی از کارهای سازمان‌های رسانه بزرگ انتشار اخبار در فضای مجازی است که توانسته افکار عمومی را با کلمات کلیدی از طریق هشتک‌ها در بین جامعه و مخاطبان مدیریت کند.
در ادامه این نشست تخصصی رامین شمسایی استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه گفت: شبکههای اجتماعی هم‌اکنون در حال مدیریت رسانه هستند ضمن اینکه واکنش‌ها در شبکههای اجتماعی هم توانسته بر ذهن مدیران رسانهای و سیاست‌گذاران آن تأثیرگذار باشد.
وی با بیان اینکه در دل هر تحول اجتماعی یک انقلاب رسانهای وجود دارد، افزود: با آنکه خرده جنبش‌های اجتماعی می‌توانند توسط قدرت و حاکمیت بایکوت شوند اما همین جنبش‌ها می‌توانند با فعالیت در شبکههای اجتماعی، گسترده‌تر و قوی‌تر در جهت جذب مخاطب تلاش کنند.
استاد دانشگاه و فعال عرصه رسانه تصریح کرد: شبکه اجتماعی این خطر بزرگ را دارد که می‌تواند بین مخاطب و خواص خلاء فکری پیرامونی ایجاد کند که بسیار گمراه‌کننده است.
در ادامه نشست تخحصصی محمدرضا اصنافی مدیر سابق رسانههای برخط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: نقطه ضعف انتخابات ما آن است که چرا باید تبلیغات نامزدها در یک بازه زمانی چند روز باقی مانده به انتخابات صورت گیرد. در حالی که تبلیغات نامزدها در فضای سیاسی از 6 ماه پیش از انتخابات یا حتی یک سال قبل از آن وجود دارد و با آنکه رسانه ملی و رسانههای دیگر که از بودجه بیت‌المال ارتزاق می‌کنند براساس نص صریح قانون نمی‌توانند فعالیت خبری برای نامزد انتخابات داشته باشند در حالی که فضای سیاسی جامعه در خصوص آن نامزد انتخاباتی صراحت خاصی دارد.
وی تصریح کرد: وجود صراحت خاص در فضای سیاسی منجر به آن شده که جامعه با بهره‌برداری از فضای صریح رسانهای 140 کاراکتری در توئیتر هماهنگی خاصی به وجود آید و همین هماهنگی بین صراحت‌ها در جامعه رسانهای منجر به ایفای نقش شده است.
مدیر سابق رسانههای برخط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تأکید کرد: با آنکه فیس‌بوک در سال 88 مشتی از خروار مردم ایران نبود و منجر به خلاء فکری پیرامونی برخی خواص شده بود اما به صراحت هم می‌توان گفت که توئیتر هم مشتی از خروار مخاطبان مجازی ایران به حساب نمی‌آید.
اصنافی خاطرنشان کرد: مناظرات سال 92 بین نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری تبدیل به مناظره‌ای برای تیکه‌پرانی سیاسی، هشتک‌زنی و ایراد جملات قصار شده بود.
وی در پایان اظهار داشت: مزیت گفتمان‌ها در توئیتر نیست چرا که فعالیت گفتمانی و تبیین اقدامات آنها در توئیتر می‌تواند منجر به مرگ آن گفتمان شود.
