گروه اجتماعی- کامبیز نوروزی حقوقدان در گفت و گو با خبرنگار شهری افکارنیوز با اشاره به حادثه پلاسکو و نیز با ابراز تاسف نسبت به این که بسیاری از تخلفات موجود در نظام و برنامه ریزی شهری در حال حاضر جرم محسوب نمی شوند، تخلفات ساختمانی و ایمن نبودن ساختمان ها را از جمله این موارد دانست و عنوان کرد: تنها در صورتی که این تخلفات به صورت عمد انجام شود، این تخلفات جرم محسوب می شود اما در صورتی که این تخلفات شکل سهل انگاری و قصور داشته باشد، جرم محسوب نمی شود.
وی افزود: متاسفانه برخی از این تخلفات با اجازه های مستقیم یا غیر مستقیم نظام مدیریت شهری رخ می دهد. این در حالیست که این موارد به شدت با نظم عمومی مغایر است.
این حقوقدان با اشاره به فاجعه پلاسکو یا رانش زمین در منطقه شهران در مدتی پیش تاکید کرد: بدون شک باید این نقص بزرگ در قوانین کشور جبران شود. به این معنی که باید در مواردی که اصول و معیارهای شهرسازی توسط هر شخص و هر نهادی نقض می شود، این موارد به عنوان جرم تلقی کرد و مرتکبین را با مجازات تنبیه کرد.
نوروزی با تاکید بر این که جرم انگاری این تخلفات باید به صورت لایحه یا طرح توسط دولت یا نمایندگان مجلس شورای اسلامی تنظیم و تصویب شود، اظهار کرد: اکنون در فضای هیجانی ناشی از فاجعه پلاسکو و از دست دادن جان تعدادی از بهترین آتشنشان های کشورمان هستیم و همه از مردم تا مسئولان ناراحت هستند. اما باید این هوشیاری وجود داشته باشد که پس از عبور از این فضای هیجانی و احساسی با تکیه بر دیدگاه های عمیق و کارشناسی، تخلفات شهری که جان مردم را با خطر مواجه می کند به عنوان جرم تعریف و تلقی شود.
قاعده مالکیت ناقض تامین ایمنی ساختمان های عمومی نیست
وی با بیان این که مالکان ساختمان های عمومی نمی توانند با تکیه بر قاعده مالکیت ایمن سازی این ساختمان ها را نادیده بگیرند، گفت: در محیط شهری منافع عمومی بر منافع شخصی حاکم است. به طور مثال زمانی که قرار است در طراحی و اجرای شبکه معابر ملک شخصی در وسط خیابان قرار می گیرد. قوانین این اجازه را به سازمان های عمومی داده است که این ملک را ولو بدون رضایت مالک تملک کرده و وجه آن را به او پرداخت کنند.
حکومت سرمایه بخش ساخت و ساز بر الگوی مدیریت شهری
این حقوقدان با اشاره به این که در محیط شهری نظم عمومی حرف اول را می زند، خاطرنشان کرد: قوانین بر این نکته تاکید می کند اما در عمل الگوی مدیریت شهری ایران در 25 سال اخیر به شدت تحت حاکمیت سرمایه بخش ساخت و ساز بوده است.
وی ادامه داد: ترکیب مدیریت رانتی و سرمایه داری نظام گسیخته و نیز ناهماهنگی بین دولت و شهرداری عملا ساخت حقوقی مدیریت شهری را متلاشی کرده است.
اشتباهات ساخت وساز تهران را بحرانی کرده
نوروزی با ابراز نگرانی نسبت به این که نه تنها 6 نقطه در پیرامون ساختمان پلاسکو بلکه تمام تهران منطقه بحرانی محسوب می شود، گفت: اکنون بر اثر اشتباهات عظیم در الگوی ساخت و ساز در تهران تمام تهران به منطقه بحرانی تبدیل شده است.
وی ادامه داد: از همان سال های ابتدایی دهه 70 در تهران که غلامحسین کرباسچی به عنوان شهردار موضوع تراکم فروشی را رایج کرد و در 12 سال اخیر که شهردار فعلی با سرعت تمام تراکم فروشی را تثبیت کرد و بسیاری از ضوابط شهرسازی در تهران نقض شد، تقریبا تمام تهران به منطقه بحران خیز تبدیل شد.
عقیم شدن راه حل در فقدان اراده سیاسی
این حقوقدان با تاکید بر این که حل مشکلات پایتخت از این نظر نیازمند بررسی های بسیار عمیق کارشناسانه است، عنوان کرد: البته پس از اخذ راه حل های علمی و اصولی باید اراده سیاسی برای اجرای راه حل ها نیز وجود داشته باشد زیرا تا کنون نبود اراده سیاسی مانع اجرای بسیاری از راه حل ها شده است.
نوروزی با اشاره به راه حل حقوقی ای که کسبه پلاسکو می توانند احقاق حقوق کنند، اظهار کرد: ساختمان پلاسکو به بنیاد مستضعفان متعلق است. آن تعداد از واحدهای تجاری در این ساختمان که سرقفلی آنها واگذار شده یا به اصطلاح حقوقی منافع آن واگذار شده، منافع آن همچنان به صاحبان مغازه ها متعلق است اما عین عین ملک متعلق به بنیاد است. لذا حقوق صاحبان اصلی در بنیاد مستضعفان محفوظ است.
هر اقدامی در زمین پلاسکو منوط به رضایت صاحبان سرقفلی است
وی تاکید کرد: بنیاد مستضعفان نمی تواند بدون اجازه مالکان سرقفلی اقدامی را انجام دهد و حقوق آنها محفوظ است لذا هر اتفاقی قرار است برای زمین ساختمان پلاسکو بیفتد باید با اجازه صاحبان سرقفلی باشد. مگر این که سرقفلی نیز متعلق به بنیاد باشد.
اثبات مطالبه تعمیرات اساسی از بنیاد شرط جبران خسارت کسبه
این حقوقدان در پاسخ به سوالی پیرامون چگونگی جبران ضرر اجناس واحدهای تجاری ساختمان پلاسکو که فاقد بیمه بوده اند، گفت: پاسخ در این مورد متاسفانه مثبت نیست و کسبه تنها در صورت بیمه بودن می تودانند خسارت را جبران کنند. از نظر نوع رابطه موجر و مستاجر به این دلیل که مالک مسئول رفع خرابی ها در عین مستاجره است هر مستاجری که پیش از آتش سوزی از بنیاد درخواست کرده باشد که معایب را برطرف کند، بنیاد در برابر او مسئول است و باید جبران خسارت کند.
وی در پایان تاکید کرد: البته این امر نیاز به اثبات دارد. این امر بستگی به روابط بین مدیریت ساختمان و بنیاد مستضعفان دارد و پاسخ به این سوال که آیا مستاجران مطالبه تعمیرات اساسی از بنیاد را داشته اند یا خیر.
لیلا موسوی نسب
