ضریح مطهر حضرت امیرالمومنین علی (ع) پس از 80 سال ترمیم و بازسازی شد تا در میانه حرم مطهر علوی خوش بدرخشد و برای چشمهای زائران خودنمایی کند.
کار ترمیم و بازسازی این ضریح مطهر که با طلا و نقره کاری زیبا تزیین شده به همت هندیها و در شهر بمبئی انجام گرفته و مدت زمان عملیات آن نیز 5 سال به طول انجامیده است.
براى ساخت این ضریح مطهر از 10 هزار و 500 مثقال طلاى خالص و 2 میلیون مثقال نقره استفاده شده و استادکاران و کارشناسان با تجربهای برای این عملیات عظیم فعالیت داشتهاند.
نگارش تمامى سورههاى قرآن بر روى سنگ مرمرهاى سفید پیرامون ضریح و تزیین بسم الله الرحمن الرحیم سورهها با سنگهاى عقیق و یاقوت و زمرد نیز بخشهای دیگر تغییر یافته محسوب میشود.
ضریح کنونى را میتوان یکى از شاهکارهاى هنر اسلامى به شمار آورد چرا که علاوه بر ارزش مادى، این ضریح داراى زیباترین مینا کاریها و نقشهاى قلمزنى شده بر روی طلا و نقره است.
ارتفاع ضریح مطهر از کف زمین تا بالاى تاج طلاى آن حدود 4 متر و و طول آن 6.35 متر و عرض آن 5.10 است؛ ضریح مطهر را مىتوان به 2 بخش اصلى تقسیم کرد.
بخش اول ضریح یا پنجره نقرهاى و بخش دوم تاج طلاى بالاى ضریح نقرهای محسوب میشود.
ضریح نقرهاى 17 پنجره دارد و هر کدام از این پنجرهها با توپهاى نقرهاى که به یکدیگر با فاصله و بوسیله بخشهاى لولهاى برجسته و شیار دارى متصل شدند.
در هر پنجره از پنجرههاى ضریح مطهر تعداد 176 توپ کامل نقره و 48 توپ نیمه نقره که به پیرامون پنجره متصل شده قرار دارد و زائران مىتوانند از پشت این پنجرهها مرقد مطهر را نظاره کنند.
بالاى هر یک از این پنجرهها، یک قوس نقرهاى با نقشهاى برجسته دیده مىشود و بر جانب هر قوس کلمه یا علی به زیبایی نقش بسته است.
ضریح مطهر از جهت شرقى و غربى داراى 4 پنجره است؛ این ضریح از جهت شمالى 5 پنجره و از جهت جنوبى 4 پنجره دارد و به جاى پنجره پنجم درى کوچک براى ورود به داخل ضریح مطهر در نظر گرفته شده است؛ این درب که از 2 لنگه تشکیل شده به باب الجنه یا درب بهشت شهرت دارد.
در ما بین هر یک از پنجرههاى ضریح مطهر، ستونهایى نقرهاى و با نقشهاى بسیار زیبا به چشم مىخورند؛ در گوشههاى 4 گانه ضریح مطهر، 4 ستون که با نقشهاى برجسته و خوشههاى انگور نقرهاى تزیین شدهاند قرار گرفته است. بر روى هر یک از این ستونهاى 4 گانه نیز کلمه ( و هو العلی العظیم) نقش بسته است.
بالاى ضریح نقرهاى هم کتیبهاى بر محیط ضریح به چشم مىخورد؛ جنس این کتیبه از مینا و نقره است و بر روى آن ابیاتى از قصیده ابن ابى الحدید نقش بسته است.
تاج طلاى بالاى ضریح نقرهاى ( بخش دوم ضریح مطهر) به نوبه خود به چند بخش تقسیم مىشود؛ نخست کتیبه طلایى که بر روى آن آیاتى از قرآن کریم با حروف برجسته نقش بسته است قرار دارد و بالاى این کتیبه نیز کتیبهاى مقعر با نقشهاى برجسته تعبیه شده است؛ بالاى این نقشها هم کتیبه طلایى دیگرى که بر روى آن احادیث نبوى در مدح حضرت أمیرالمؤمنین(ع) نقش بسته دیده مىشود. بالاى این کتیبه نیز (104) عدد گل از جنس طلاى خالص قرار دارد.
بر روى هر یک از این گلها که بر اطراف چهارگانه ضریح نصب شدهاند اسمى از أسماء الله الحسنى نقش بسته است و بر روى هر یک از گوشههاى 4 گانه تاج طلا یک قندیل از طلاى خالص به چشم مىخورد.
بالاى قندیل هاى طلا نیز کتیبهاى بزرگ و محدب با نقشهاى بسیار زیبا و چشم گیر دیده مىشود؛ بالاى این کتیبه هم کتیبهاى مقعر به شکل برگهاى درخت قرار دارد و بالاى آن هم کتیبهای دیگر که سوره الرحمن بر آن نقش بسته قرار گرفته است. همچنین بالاى کتیبه سوره الرحمن هم 96 قندیل طلا بر گوشههاى 4 گانه ضریح مطهر چشم نوازی میکند.
از آنجا که بیش از 78 سال از ساخت ضریح امیر المومنین (ع) سپرى شده و در طول این سالیان طولانی ملیونها دست زائران حرم علوی بر این ضریح کشیده شده است، در یک سال قبل 24 ستون میان پنجرههاى مطهر از نو ساخته شده و با تکنیکهاى نوین، که هر ستون از 30 کیلو نقره و 5 کیلو برنز و 2 کیلو طلاى 24 عیار بهکار رفته و مجموعاً هر ستون با وزن 38 کیلو گرم ترمیم و تعویض شده است و در میان و فاصلههاى پنجرههاى ضریح مطهر نیز از نو قرار گرفته است.
خوردگىها و سوراخ شدن بسیارى از توپهاى نقرهاى ضریح مطهر نیز به طور کامل در این ضریح جدید بازسازی و ترمیم شده است؛ توپهاى این پنجرهها از ضخامت بالایی در حدود بیش از 3 میلی متر ساخته شد که در نوع خود بىنظیر بهشمار مىآید.
به گفته کارشناسان، مقاومت این پنجرهها و توپها بیش از 200 سال است؛ آنان در این عملیات ترمیم هم مقدار زیادی طلای خالص و در حدود 2100 کیلو نقره خالص بکار رفته است؛ در هر توپ نقره در حدود 110 گرم نقره وجود دارد و در هر پنجره از پنجرههاى ضریح مطهر 176 توپ نقرهاى کامل و 52 توپ نیمه تشکیل شده است.
عملیات نصب پنجرههاى ضریح مطهر از دوم ربیع الاول سال جارى آغاز شد که ابتدا بخش جنوبى و بالاسر مبارک را آغاز کردند و پس از پایان این بخش نیز پنجرههاى قسمت شمالى و شرقى یعنى پشت روى مبارک و پایین پاى حضرت را انجام دادند که این عملیات گسترده و زیبا و هنرمندانه که در نوع خود بى نظیر است به حول و قوه الهى، پنجشنبه ششم ربیع الثانى در پایان شب به اتمام رسید.
افتتاح این ضریح زیبا طى مراسمى ویژه و با حضور علما و نمایندگان بیوت مراجع و شخصیتها و سرشناسان در بعدازظهر روز یکشنبه نهم ربیع االثانی سال 1438 هجرى با عنایت حضرت علی (ع) انجام میگیرد و ضریح مطهر به روى زائران و عاشقان حضرتش باز گشایی خواهد شد.