با مشخص شدن فساد مالی 8 هزار میلیارد تومانی صندوق ذخیره فرهنگیان و ورود دادستانی کشور به این ماجرا، برخی افراد برای انجام بازجویی احضار و بازداشت شدند که شهاب الدین غندالی - مدیرعامل سابق صندوق فرهنگیان یکی از افراد بازداشت شده است.
هر چند در ابتدا فساد مالی 8 هزار میلیارد تومانی صندوق ذخیره فرهنگیان از سوی مسئولان صندوق پذیرفته نمی‌شد و آنها از بدهی 3 هزار میلیارد تومانی 5 نفر به بانک سرمایه خبر داده و دولت‌های گذشته را متهم می‌کردند اما این روزها حتی معاون اول رئیس‌جمهور نیز رقم 8 هزار میلیاردی و تخلف در برخی از شرکت‌های زیرمجموعه صندوق فرهنگیان را تأیید می‌کند.
بخشی از تخلفات صندوق فرهنگیان بدین شرح است: در پرونده تخلفات صورت گرفته در بانک سرمایه کاهش مطالبات غیرجاری از طریق تهاتر با املاک یا سایر دارایی‌های مورد نظر بدهکاران صورت می‌گرفت از سوی دیگر تعداد قابل توجهی از مطالبات کلان مربوط به اشخاصی است که قبلاً سابقه بدحسابی در تسهیلات و تعهدات دریافتی داشته‌اند و از طریق تهاترهای معنا‌دار و تحمیلی دارایی خود، بدهی‌های قبلی خود را تسویه کرده‌اند.کارشناسی املاک افراد در بسیاری موارد با قیمت‌های منطقه‌ای و عرف بازار فاصله مشهود داشته و در رابطه با آنها بزرگ نمایی صورت گرفته و بخش قابل توجهی از اسناد و فعالیت‌ها صوری بوده است.
علی‌اصغر فانی وزیر سابق آموزش‌وپرورش در روزهای پایانی فعالیت خود «علیرضا ناصری» را به عنوان مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان جایگزین «غندالی» کرد و حالا با آمدن فخرالدین احمدی دانش آشتیانی در رأس وزارت آموزش‌وپرورش، «مهدی نیکدل» به عنوان مدیرعامل جدید صندوق انتخاب شده است.
اما پرسش اصلی فرهنگیان این است که آیا تغییر مدیران صندوق ذخیره فرهنگیان بر بهبود اوضاع نابسامان آن تأثیرگذار خواهد بود و نقش نظارتی حدود 900 هزار معلم عضو بر این صندوق چیست؟
وزیر جدید آموزش‌وپرورش در روزهای نخست حضور در وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد «اولویت بنده رسیدگی به صندوق ذخیره فرهنگیان است، تیمی را تعیین کرده‌ام و این تیم از روز گذشته شروع به بررسی گزارش حسابرسی شرکت‌های مختلف وابسته به صندوق ذخیره کرده است و به زودی نتایج اقدامات اعلام می‌شود.»
حال فرهنگیان در انتظارند تا آشتیانی به به وعده خود عمل و گزارش به دست آمده از صندوق ذخیره را با شفافیت به آنها اعلام کند.
رضا نهضت، کارشناس آموزش و پرورش در این رابطه به خبرگزاری تسنیم گفت: باید از تغییر مدیرعامل صندوق ذخیره فرهنگیان استقبال کرد. مدیر عامل قبلی، منصوب دکتر فانی بود و به همین علت، چهره چندان موجهی برای بسیاری از معلمان محسوب نمی‌شد.
*دولت به دنبال خرید زمان است
وی ادامه داد: با وجود این تغییر، متأسفانه شواهد و قرائن نشان می‌دهد که دولت عزم جدی برای رفع مشکلات صندوق ذخیره ندارد و بیشتر در حال خرید زمان است تا شاید بر آن چه در صندوق اتفاق افتاده است پرده افکند. مسئول اصلی صندوق مطابق اساسنامه، وزیر وقت آموزش و پرورش یعنی دکتر فانی بوده است اما وی تاکنون درباره آن چه اتفاق افتاده سخنی نگفته است، تنها اقدام مسئولان سابق آموزش‌وپرورش در برابر انتقادات این بود که آنها را سوءتفاهم خواندند، در واقع از نظر آنها تخلفات آشکار واقع شده در صندوق نه تخلف که یک سوءتفاهم بوده است و این عمق فاجعه را نشان می‌دهد.
* دهان کجی آشکار دولت به معلمان
نهضت با انتقاد از آقای نوبخت سخنگوی دولت گفت: نخستین دلیل برای انتقاد نسبت به این مسئله که دولت عزمی برای مقابله و رفع تخلفات صندوق فرهنگیان ندارد، انتصاب محمد بطحایی به عنوان معاون در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی است. آقای بطحایی قائم مقام صندوق ذخیره بوده و در زمانی که به شهاب‌الدین غندالی انتقاد می‌شد، تمام قد از وی دفاع کرد و انتقادها را هجمه به معیشت معلمان خواند. وی که نزد افکار عمومی بسیاری از معلمان، یکی از عوامل سقوط صندوق ذخیره است به سازمان مدیریت راه می‌یابد و این دهان‌کجی آشکاری به معلمان و اعضای صندوق است.
* مسئولان قبلی صندوق ذخیره باید پاسخگو باشند
این کارشناس آموزش‌وپرورش ادامه داد: بسیار بعید است که «غندالی، مدیرعامل اسبق صندوق ذخیره فرهنگیان» به تنهایی همه کارهایش را انجام داده باشد. نمی‌گوییم آقای فانی یا بطحایی تخلف کرده‌اند اما آنها حداقل از اتفاقات مطلع بودند و اگر هم مطلع نبودند، در نظارتشان بر صندوق اهمال کرده‌اند و همین امر نشان می‌دهد که کفایت و درایت لازم این مسئولیت را نداشتند و حال باید پاسخگوی معلمان باشند این درحالی است که نه تنها پاسخگو نیستند که آقای نوبخت در دهان کجی آشکار، بطحایی را به سازمان مدیریت می‌برد.
* ضرر یک هزار میلیاردی معلمان با افت سود صندوق ذخیره
نهضت به سخنان جهانگیری معاون اول رئیس‌جمهور اشاره کرد و گفت: سرانجام آقای جهانگیری وقوع تخلفات در صندوق را تأیید کرد اما به غیر از تخلفات مالی، صندوق ذخیره در دوران مدیریت غندالی افت سود محسوسی را داشته است که فردی پاسخگوی آن نیست. در زمان مدیریت سه ساله وی حداقل 1000 میلیارد تومان کاهش سود داشته‌ایم. در واقع دولت ضرر حداقل 1000 میلیاردی از بابت افت سود به معلمان و اعضای صندوق وارد کرده است.
* غندالی گزینه‌ای برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش
وی اضافه کرد: شهاب‌الدین غندالی در اثر حمایت کدام افراد در صندوق رشد کرده است؟ این افراد باید از معلمان عذرخواهی کنند اما انتصاب بطحایی در سازمان مدیریت نشان می‌دهد که تصمیم برای جبران گذشته گرفته نشده است و همچنان به بی‌راهه ادامه می‌دهند.
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: در ابتدای فعالیت دولت غندالی یکی از گزینه‌ها برای تصدی وزارت آموزش‌وپرورش بود و برنامه پیشنهادی خود را نیز ارائه کرده بود به همین علت آقای جهانگیری باید بیش از پیش به فکر آموزش و پرورش باشد.
*انتصابات فامیلی همچنان در صندوق ادامه دارد
نهضت به انتصابات فامیلی در صندوق اشاره کرد و گفت: یکی از انتقادات مهم بسیاری از معلمان وجود انتصابات فامیلی در صندوق ذخیره بوده و هست. در پرونده شهاب‌الدین غندالی، سخن از همسر و فرزند او به میان آمد. داماد علی‌اصغر فانی در ماشین‌سازی اراک منصوب شد و همچنان به کارش ادامه می‌دهد و به تازگی فرزند رئیس هیئت مدیره صندوق در یکی از شرکت‌ها سمت مهمی گرفته است این مسائل واقعاً نگران کننده است. گویا سفره‌ای پهن شده است برای برخی از مسئولان و بدون دعوت و رضایت صاحبان سفره، اقوام و نزدیکان خود را به این سفره می‌آوردند. صندوق ذخیره بنگاه کاریابی برای اقوام و دردانه‌های مسئولان نیست.
این کارشناس آموزش‌وپرورش به سخنان وزیر آموزش‌وپرورش اشاره و عنوان کرد: آقای آشتیانی اولویت نخست خود را رسیدگی به مسائل صندوق دانست و این اقدام قابل تقدیر است اما باید نشان دهد در این زمینه چه کرده است؟ به نظر می‌رسد وزیر باید نسبت به تغییر اعضای هیئت امنا و هیئت مدیره قبلی و همه افرادی که در حمایت از غندالی قد علم کردند، درنگ نکند.
* صندوق ذخیره را جای لابی‌های سیاسی نکنید
نهضت به حمایت مرتضی حاجی از غندالی اشاره کرد و گفت: آقای حاجی نیز از غندالی دفاع تمام قد کرده است، آیا چنین شخصی معتمد خوبی برای اعضای صندوق است؟ نمی‌شود غندالی برود و حامیان اصلی او همچنان در صندوق باشند. صندوق جای بازی‌ها و رقابت‌های سیاسی نیست بلکه یک بنگاه اقتصادی است و هر فردی بخواهد این بنگاه اقتصادی را که با سرمایه اندک فرهنگیان کشور حاصل شده، جای لابی‌های سیاسی کند، خیانت کرده است.
* لطمات سه گانه‌ای که دولت تدبیر و امید به صندوق ذخیره وارد کرد
این کارشناس آموزش و پرورش افزود: متأسفانه مسئولان دولتی لطمات سه گانه‌ای را به صندوق وارد کرده‌اند. اول اینکه از فردی به عنوان مدیر عامل حمایت کردند که سابقه درخشانی در مدیریت بنگاه‌های اقتصادی نداشت و همین نا آگاهی سبب شد که سود صندوق ذخیره به طور چشمگیری کاهش یابد و حداقل 1000 میلیارد از این بابت به صندوق صدمه وارد شده است.
* تخلفاتی که دولت منکر آن بود
وی به لطمه دوم دولت به صندوق اشاره کرد و گفت: لطمه دوم، تخلفات مالی است که توسط تیم غندالی و مجموعه‌اش به سرمایه معلمان وارد شد. متأسفانه برخی از اعضای دولت، ابتدا منکر این امر بودند ولی زمانی که بسیاری از تخلفات آشکار شد مجبور به پذیرش آن شدند بدون آنکه در رویکرد خود تغییری ایجاد کنند.
*بدهی 800 میلیاردی دولت به صندوق
نهضت به لطمه سوم دولت به صندوق ذخیره فرهنگیان اشاره کرد و افزود: دولت حدود 800 میلیارد تومان به صندوق ذخیره فرهنگیان بدهی دارد که بخش اعظم آن مربوط به دولت تدبیر و امید است. متأسفانه این دولت یک ریال هم از بدهی خود را پرداخت نکرده است. در بودجه سال 96، 50 میلیارد از پرداخت بدهی پیش‌بینی شده بود که با توجه به وضعیت بحرانی بودجه آموزش و پرورش در سال 96 به احتمال زیاد تخصیص پیدا نخواهد کرد.
وی بیان کرد: دولت حداقل باید برای آنچه که در صندوق ذخیره اتفاق افتاده است در سال آینده مبلغ بیشتری از بدهی خود را پرداخت می‌کرد اما عزمی مشاهده نمی‌شود و متأسفانه دولت به چشم طفیلی به آموزش و پرورش می‌نگرد. تیم اقتصادی جناب نوبخت اگر برایشان مقدور بود، بدشان نمی‌آمد به جای پرداخت میانگین دو میلیون و 300 هزار تومان ، میانگین کمتر از یک میلیون تومان به معلمان پرداخت می‌کرد. همان چیزی که در طرح خرید خدمات آموزشی به چشم می‌خورد و دولت هم چنان از آن حمایت می‌کند.
نهضت در ادامه به انتخاب مدیر عامل جدید صندوق اشاره کرد و گفت: چنان که گفتم نفس تغییر قابل قبول است اما آقای آشتیانی در انتخاب خود، چندان محاسبه سود و زیان را نکرده است. در این رابطه مثالی را عنوان می‌کنم، فرض کنید بنده برای دو سال است که قهرمان کشتی جهان می‌شوم، ناگهان سال بعد با وجود آمادگی بالای بدنی بدون هیچ دلیلی مرا به مسابقات اعزام نمی‌کنند و یکی از دوستان و آشنایان خود را اعزام می‌کنند. نتیجه مسابقه البته معلوم است و ورزشکار جایگزین که البته سوگلی است، افتضاح به بار می‌آورد؛ به طوری که مسئولان مجبور می‌شوند سال بعد فرد دیگری را به جای او اعزام کنند. خوب حال بهترین اقدام در این شرایط چیست؟ آیا بهتر است بنده را که دو سال مداوم طلا کسب کرده‌ام دوباره دعوت کنند یا جودوکاری را که اصلاً سابقه کشتی ندارد، اعزام کنند عقلانیت حکم می‌کند مرا انتخاب می‌کردند و فردی که جودوکاری را به جای کشتی‌گیر مدال‌آور، به مسابقات اعزام کرده ریسک بزرگی را متحمل شده و آنچه در صندوق ذخیره اتفاق افتاده دقیقاً مصداق این مثال است.
این کارشناس آموزش‌وپرورش ادامه داد: در زمانی که آقای فانی صندوق ذخیره را تحویل گرفت، این صندوق در دوران طلایی خود بود. فانی بدون هیچ دلیل موجهی، مدیرعامل را تغییر داد و فردی را برصندلی مدیرعاملی نشاند که شایستگی آن را نداشت. خوب در این حالت، بهترین کار چیست؟ بهترین کار این است که به مدیر عامل قبلی، که دوران طلایی صندوق را رقم زده مراجعه کنیم، اما جناب دانش آشتیانی این کار را نکرد و فردی را به صندوق آورد که آشنایی لازم را با مجموعه ندارد. بنابراین انتخاب مدیر عامل کنونی ریسک بزرگی است که البته درصد ریسک بالا بیانگر اشتباه در انتخاب است اما به هر حال امیدواریم جناب نیکدل بتواند این کشتی طوفان زده را به مقصد برساند که البته کار مشکلی پیش روی دارد.
نهضت درباره بودجه سال 96 آموزش و پرورش گفت: البته این بحث باید به طور مبسوط مورد بررسی قرار گیرد اما به طور اجمال می‌توانم بگویم که بودجه سال 96 یک عقبگرد بزرگ و پایین‌ترین میزان افزایش در طول 4 سال است و چشم‌انداز خوبی را پیش رو نداریم.
