ماهها پس از ارسال شکایت مکتوب محمدباقر صدوق و دلاور نجفی، معاونان سابق سازمان حفاظت محیط زیست به رئیس سازمان بازرسی کل کشور، مبنی بر درخواست جلوگیری از واگذاری بخشی از جزیره آشوراده به بخش خصوصی توسط سازمان حفاظت محیط زیست و علیرغم تلاشهای پیاپی فعالان زیست محیطی و پیگیری رسانهها به منظور حفاظت از جزیره آشوراده که بخشی از پناهگاه حیاتوحش میانکاله به شمار میرود، سرانجام هفته گذشته، معصومه ابتکار، طی نامهای به استاندار گلستان با رونوشت به معاون اول رئیسجمهور، طرح گردشگری آشوراده را مطابق قوانین، مشمول ارزیابی اثرات زیست محیطی و تأیید در کمیته ماده 2 برای صدور مجوز برای آغاز فعالیت دانست و موافقت خود را با ساخت رستوران، سفرهخانه سنتی، مرکز بازدیدکنندگان، موزه نمونههای تاکسیدرمی، اقامتگاههای بوم گردی، موزه و نمایشگاه پرورش ماهیان خاویار، سایت ورزشی، ساختمان آکواریوم، اسکله جدید گردشگری، پلاژ شنا، مرکز پرورش و نمایش فوک خزری و غرفههای فروش صنایع در آشوراده اعلام کرد. موافقتی که طی روزهای گذشته، اعتراضات گستردهای را در میان کارشناسان، متخصصان و علاقمندان محیط زیست، به دنبال داشته است.
مجید مخدوم، عضو هیئت مدیره انجمن علمی ارزیابی محیط زیست ایران و عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران میگوید: طرح گردشگری آشوراده غیرقابل اجراست و به عنوان یکی از اعضای کمیته ماده 2 ارزیابی اثرات زیست محیطی اطمینان دارم مورد تأیید این کمیته قرار نخواهد گرفت.
وی ادامه میدهد: اساساً نامگذاری مناطق چهارگانه محیط زیست به خاطر ترکیب زونهاست. پارکهای ملی و مناطق حفاظت شده زون 3 و 4 (تفرج) را شامل میشوند. در حالی که پناهگاه حیات وحش به دلیل حساسیت منطقه نمیتواند زون 3 و 4 داشته باشد. بنابراین اجرای طرح گردشگری در آشوراده که بخشی از پناهگاه حیاتوحش میانکاله است غیرقانونی و غیراصولی بوده و تهیه گزارش ارزیابی زیست محیطی برای این طرح بیمعناست. از آنجا که کمیته ارزیابی اثرات زیست محیطی، فقط طرحهایی با پشتوانه قانونی را مورد بررسی قرار میدهد، گزارش ارزیابی طرح گردشگری آشوراده در این کمیته تأیید نخواهد شد.
از سوی دیگر در حالی که برخی مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه آشوراده علاوه بر آن که بخشی از پناهگاه حیاتوحش است، بخشی از ذخیرگاه زیست کره میانکاله نیز محسوب میشود به این نکته اشاره دارند که قالب مدیریتی ذخیره گاه های زیست کره با قالب مدیریتی پناهگاه حیات وحش متفاوت است و طرح گردشگری آشوراده بر اساس قالب مدیریتی ذخیرگاه زیست کره تدوین شده است، مخدوم تصریح می کند: میانکاله برای ثبت شدن به عنوان ذخیرهگاه زیست کره، مورد ارزیابی توان قرار نگرفته است و عنوان ذخیرهگاه، توسط سازمان حفاظت محیط زیست روی آن گذاشته شده است در صورتی که این منطقه ابتدا باید مورد ارزیابی توان و تاب آوری قرار گیرد و سپس بر اساس آن تعیین شود که آیا میتواند شامل زون تفرج باشد یا خیر اما آشوراده توان اکولوژیکی و تابآوری لازم را در برابر هجوم گردشگران ندارد و با گذشت یک فصل از ورود گردشگران، با وضعیتی مشابه پارک سیسنگان در آن مواجه خواهیم شد.
مخدوم با تأکید بر اینکه آشوراده همچنان اسیر "آز" است، میگوید: در دولت نهم عدهای زمینها را تحت مالکیت خود در آوردند که در همان دوره، پیگیریها انجام و زمینها پس گرفته شد اما در دولت دهم این آز دوباره زنده شد و طمع احداث هتل و بندر و ... دوباره آشوراده را مورد تهدید قرار داد.
وی با بیان اینکه پرندگان متعددی شامل گونه های در خطر انقراض در تمامی فصول در آشوراده مشاهده میشوند، میگوید: آشوراده زیستگاه قرقاول و ماهی کلمه است. در صورت کاهش جمعیت ماهی کلمه به واسطه گردشگری و حرکت قایقها، بقای فیل ماهی که از ماهی کلمه تغذیه میکند و مولد خاویار ایران است با خطری جدی روبهرو خواهد شد و منبعی ارزشمند از ارزآوری کشور را از دست خواهیم داد.
مخدوم در خصوص جایگاه شبهه برانگیز موزه تاکسیدرمی حیات وحش در طرح گردشگری آشوراده میگوید: برای حیات وحشی که قرار است با ورود گردشگر به آشوراده نابود شود قبرستان هم تعبیه کردهاند دیگر.
رئیس انجمن علمی ارزیابی محیط زیست ایران در پایان با تاکید بر غیرقابل اجرا بودن طرح گردشگری آشوراده که طی روزهای گذشته مورد موافقت معصومه ابتکار قرار گرفت، میگوید: اجرای این طرح شامل هتل طبقاتی و بندر به معنی نابودی کامل آشوراده است. من و همکارانم در برابر این طرح ایستادهایم و تمام توانمان را به منظور جلوگیری از اجرای آن و از بین رفتن جزیره آشوراده به کار خواهیم بست.
این در حالی است که جبار کوچکینژاد، نایب رئیس فراکسیون محیط زیست وتوسعه پایدار مجلس، در گفتوگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم با انتقاد از فعالیتهایی که محیط زیست را تهدید میکنند از ورود جدی فراکسیون محیط زیست به مقوله گردشگری در آشوراده طی روزهای آینده خبر میدهد.
آشوراده، تنها جزیرهٔ ایرانی دریای خزر است که در مرکز شبه جزیره میانکاله در شهرستان بندرترکمن، استان گلستان واقع شده است. این جزیره که در کنوانسیون جهانی رامسر در زمره تالابهای مهم دنیا قرار گرفت، جزئی از پناهگاه حیات وحش میانکاله بوده و در تمامی ایام سال میزبان انواع پرندگان است.
پوشش گیاهی جزیره آشوراده، بوتههای تمشک، نوعی خار خودرو و درختان انار ترش بوده، حیواناتی همچون شغال، روباه، خرگوش، گراز، اسب وحشی، قرقاول، کبک، پرندگان دریایی و ماهیها در آن مشاهده میشوند و 40٪ از خاویار ایران در نزدیکی این جزیره به دست میآید.