آموزش‌وپرورش شهر تهران نخستین اولویت خود در سال تحصیلی 95-96 را به موضوع آسیب‌های اجتماعی اختصاص داد چرا که به اعتقاد اسفندیار چهاربند مدیرکل سابق آموزش‌وپرورش پایتخت، اخبار خوبی از مدارس به گوش نمی‌رسد و بزرگترین تهدید بعد از زلزله، تربیت است.
روند رو به رشد آسیب‌های اجتماعی در کشور، مدارس و دانش‌آموزان را نیز تحت‌الشعاع قرار داده است و عواملی همچون کمبود مشاور در مدارس و تمرکز صرف بر مسائل آموزشی و کم‌توجهی به مباحث تربیتی و پرورشی منجر شده است تا محیط مدرسه و دانش‌آموزان نیز درگیر آسیب‌های اجتماعی از اعتیاد تا خشونت شوند.
نادر منصور کیایی مدیرکل دفتر مراقبت در برابر آسیب‌های اجتماعی آموزش وپرورش با اشاره به ایجاد طرح مددکاری اجتماعی برای مقابله با آسیب‌های در کمین دانش‌آموزان گفت: در آموزش و پرورش قرار است تا جایی که امکان‌پذیر است تمام همکارانی را که ارتباط مستقیم با دانش‌آموزان و آسیب‌ها دارند آموزش دهیم و برای پیشگیری باید از تمام ظرفیت‌های مدرسه استفاده کرد و بیشترین تأکید بر کلاس درس و معلمان است به‌دلیل آنکه معلم بیشترین ارتباط را با دانش‌آموز دارد.
وی ادامه داد: معلم می‌تواند حالات رفتاری دانش‌آموز را در کلاس درس رصد کند، دانش‌آموزی که گوشه‌گیر است یا دچار تغییرات خلقی شده توسط معلم شناسایی و به مدیر مدرسه گزارش می‌شود و توصیه این است به معلمان آموزش دهیم تا علائم خطرپذیری را در دانش‌آموزان شناسایی کرده و به مربی پرورشی، مدیر مدرسه یا والدین گزارش دهند تا اقدامات تکمیلی برای دانش‌آموز صورت بگیرد.
توجه بیشتر به مباحث پرورشی و تربیتی نیز از جمله مسائل کلیدی است که می‌تواند به دانش‌آموزان برای مصونیت در برابر آسیب‌های اجتماعی کند و برای تحقق این هدف نیازمند برنامه‌ریزی‌های خلاقانه در حوزه معاونت پرورشی و فرهنگی با نگاهی به مسائل و آسیب‌های اجتماعی هستیم.
عباس فرجی کارشناس آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم در رابطه با ضرورت توجه به مسائل پرورشی و تربیتی در مدارس با هدف مصونیت دانش‌آموزان در برابر آسیب‌های اجتماعی گفت: آموزش‌وپرورش باید تکلیف خود را با موضوع سیاست آموزش‌وپرورش یا آموزش‌وپرورش سیاسی مشخص کند، این سوال بسیار مهم است و اگر به درستی پاسخ داده نشود می‌تواند آموزش و پرورش را مدام به چالش بکشد چرا که فقدان سیاست در آموزش و پرورش یا سیاست زدگی بیش از اندازه در آموزش و پرورش هر دو آسیب‌زاست.
وی گفت: دیدگاه من بر آن است که آموزش‌وپرورش باید سیاست داشته باشد و بر اساس سیاست خود حرکت کند، این سیاست منطبق بر سیاست کل نظام جمهوری اسلامی ایران تنظیم شده است نه جریان و طیف سیاسی خاص چرا که این سیاست دستخوش تغییر و تحولات سیاسی قرار نمی‌گیرد بلکه مستقل عمل می‌کند و با آنچه منطبق بر سیاست نظام جمهوری اسلامی نگاشته شده حرکت خواهد کرد.
فرجی مطرح کرد: اگر فعالیت سیاسی آموزش و پرورش با سیاست آموزش و پرورش همسو باشد می‌تواند اجرایی باشد در غیر اینصورت باید کنار گذاشته شود.
وی با اشاره به اینکه سیاست‌های کلی آموزش و پرورش توسط نهادهای مختلف و در رأس آنها رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده است، گفت: آموزش‌وپرورش باید این سیاست‌‌ها را پیگیری کند و گاه در دل خط مشی و سیاست آموزش و پرورش مواردی هم در خصوص فعالیت‌های سیاسی آموزش و پرورش لحاظ شده است ولی این موضوع اولویت آموزش و پرورش نیست.
این کارشناس مشاوره بیان کرد: در بحث فعالیت‌های سیاسی آموزش‌وپرورش گاهی آنقدر موضوع داغ می‌شود که می‌گویند دانش‌آموزان باید تربیت سیاسی داشته باشند و این تربیت سیاسی معطوف به «علم حکومت» است نه آنچه که در سیاست‌های کلی آموزش‌وپرورش توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده است.گرچه این موضوع مختص این دولت نیست و در دولت‌های قبل نیز به تعدد سوء استفاده ابزاری از پتانسیل آموزش و پرورش صورت گرفته است و این جای تأسف دارد.
وی افزود: مسئولان آموزش وپرورش می‌دانند که در بند 10 سیاست‌های کلی آموزش و پرورش به صراحت عنوان شده است «آموزش و پرورش موظف است ثبات مدیریتی منطبق با رویکرد ارزشی و انقلابی ایجاد کند و آموزش و پرورش را از دسته بندی‌های سیاسی دور نگهدارد» حتی اگر تلاش برای تربیت سیاسی دانش‌آموزان استناد به بند 3-5 از سیاست‌های کلی آموزش و پرورش باشد، در این بند، تربیت سیاسی به منظور «تحکیم وحدت، هم بستگی ملی, وطن دوستی و مقابله هوشمندانه با تهاجم فرهنگی، پاس داشت استقلال، آزادی، مردم سالاری دینی و منافع ملی» عنوان شده است نه جریانات سیاسی.
این کارشناس بیان کرد: آموزش و پرورش باید از جریانات سیاسی دور بماند و سیاست‌های کلی آموزش و پرورش را که ابلاغ شده دنبال کند چرا که چالش‌های مهمتر و بزرگ‌تری در آموزش و پرورش داریم چالش‌هایی که اگر به درستی برای آنها چاره‌ای اندیشیده نشود می‌تواند کل نظام آموزشی را با مشکلات زیادی روبه رو سازد. به همین دلیل آموزش‌وپرورش باید بیش از اینکه به فکر تربیت سیاسی دانش‌آموزان باشد به این فکر کند که چگونه می‌توان میزان خودکشی زنجیره‌ای دانش‌آموزان را که در سال گذشته رخ داد به حداقل ممکن رساند و حتی از بین ببرد تا شاهد اتفاقات ناگوار مشابهی در سال جاری نباشیم.
فرجی مطرح کرد: این انتظار حداقلی خانواده‌ها از آموزش و پرورش و مسئولان آن است زمانی که مشکلات اجتماعی در دانش‌آموزان، جوانان و نوجوانان در حال فراگیر شدن است تمام اهتمام آموزش و پرورش بر روی این موضوعات باشد.
وی گفت: آقای چهار بند مدیرکل سابق آموزش و پرورش شهر تهران در مورد آنچه در مدارس تهران اتفاق می‌افتد گزارش دردناکی ارائه کرد و هم‌اکنون باید مهمترین اولویت آموزش‌وپرورش و تمرکز آن بر روی پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی باشد و قطعاً این موضوع در مقایسه با تربیت سیاسی از اهمیت بیشتری برخوردار است.
این کارشناس مطرح کرد:البته می‌پذیریم که بلوغ سیاسی دانش‌آموزان نیز باید ارتقاء یابد اما زمانی که مشکلات و آسیب‌های اجتماعی از جمله اعتیاد، روابط اجتماعی نامطلوب و مشکلات روحی وجود دارد باید عمده انرژی صرف این مسائل شود.
طی روزهای آینده به انتشار گزارش‌های میدانی از وضعیت آسیب‌های اجتماعی مدارس در مناطق مختلف پایتخت خواهد پرداخت.
