«دکتر!... نمیدونی دیشب چه بلایی سرم اومد، مُردم و زنده شدم» ... مثل همیشه با "سر و صدا" محل کار را روی سرش میگذارد ولی اینبار به کناری میکشاندت و بر حسب اینکه حوزه سلامت نیز قلم میزنی مثل عادت همیشگی لقب "دکتری" نثارت میکند و میگوید «دکتر! دهنم .... دیروز از این مجموعه ... که همیشه غذا میگیریم، غذا گرفتم - بیچاره شدم، مسموم شدم - دیشب زیر سرم رفتم، تورخدا یه کاری کن اینجا را پلمب کنند!».
او را آرام میکنی و اول توصیه میکنی که غذا از منزل بیاورد که مانند بسیاری گرفتاری غذا آوردن از خانه را بهانه میکند و در نهایت به او توصیه میکنی که با سامانه «1490» - سامانه یکپارچه اطلاع رسانی داروها و سموم - تماس بگیرید و مشکل خود را عنوان کند تا بازرسان وزارت بهداشت به این مورد رسیدگی کنند.
چنان با نگاهی بیاعتمادگونه ورندازت میکند انگار که از سر خودت باز کرده باشی ... «آقا رضا خیالت راحت، با این شماره تماس بگیر، کارت راه میافته، البته کمی باید حوصله داشته باشی، صبر پیشه کنی ولی وقتی گلایه ات را بگیر، مطمئن باش هم مطلبت را مینویسند، هم ثبت میکنند، هم شماره ات را میگیرند و هم نتیجه بررسی و بازرسیشون بهت اعلام میکنند».
تعجبش دو چندان میشود، ولی با رنگ و لعاب دیگری ادامه میدهد: «دمت گرم دکتر! - واقعاً اینطوری بررسی میکنند! خداخیرشون بده - من رفتم زنگ بزنم».
گذشت تا دو سه هفته بعد ... تلفنت زنگ میخورد، پشت تلفن مثل همیشه فریاد میزند، اما اینبار با لحنی متفاوت «دکتر! - یادته چند وقت پیش درباره یه توزیع مواد غذایی باهات صحبت کردم - آقا من زنگ زدم همون شماره ... چند بود؟ ...«1490» آها - آره زنگ زده بودم، از من اطلاعات گرفته بودند، امروز بهم زنگ زدند، گزارش بازرسی شون برام خوندن!» ...
«دکتر! - باورت میشه؟ گزارش بازرسی شون برام خوند که رفتن اون محل توزیع غذا و مواردی که من گلایه کرده بودند بررسی کرده بودند البته اون موارد تخلف براشون اثبات نشده بود ولی به موارد دیگری از تخلف بهداشتی رسیده بودند که خطرناک بوده و به اون مجموعه تذکر دادن و مهلت 10 روزه برای رفع این مشکلات دادند».
همچنان با تعجب از اینکه کارشناسان سامانه «1490» وزارت بهداشت با او تماس گرفتند و ادامه میدهد « کارشناسه تازه بهم میگه شما از این گزارش بازرسی راضی هستی و آیا نقدی داری!» «من بهش گفتم خدا خیرتون بده همین که شما گزارش بازرسی تون به ما اعلام میکنید برام کافیه - چون این برای اولین بار هست که در طول 37 سال نظام جمهوری اسلامی به یک جای گزارش و گلایه ای میکنیم بعد اونجا خودش زنگ میزنه و نتیجه بازرسی را اعلام میکنه؛ خدایش من راضیم».
معلوم بود عملکرد کارشناسان «1490» تأثیر بسیار خوبی بر او گذاشته بود، کسی که خود یک مدیر رسانهای چالشی و سرسخت بوده و در رویدادهای سیاسی متعددی حضور داشته و به ندرت امکان دارد عملکردی به این صورت او را راضی کند، با او این وجود مسئلهای را به او گوشزد میکنی مبنی بر اینکه حوزه سلامت دارای چالشهای بسیاری است و نیروهای وزارت بهداشت اعم از کارشناسان بهداشت، پزشکان، پرستاران و ... شبانه روز تلاش میکنند و اگر هنوز حوزه سلامت با تراز عدالت و حمایت رفاهی، مالی و کیفیت خدمات فاصله دارد، دلایل بسیاری دارد که مهمترین آن ساماندهی نشدن حوزه بیمهها است.
زیرا زمانی حوزه سلامت میتواند نمره قبولی کسب کند که پیش نیاز آن - یعنی بیمهها سرو سامان بگیرد، درحالیکه 30 ماه از یکسانسازی خدمات بیمههای پایه درمان و واگذاری مدیریت منابع سلامت در قالب نظام بیمهای، براساساس مطالبه رهبر انقلاب، همچنان بر روی کاغذ خاک میخورد.
درحالیکه شاید کمتر مردم عادی مطلع باشند که اگر بیمهها به وظایف خود با ساماندهی صحیح عمل کنند، هم زیرمیزی برچیده میشود، هم خطای پزشکی به شدت کاهش مییابد و هم دریافتی پزشکان سروسامان میگیرد و هم احترام و تکریم بیمار افزایش مییابد و در نهایت مردم میتوانند خدمات زمین ماندهای مانند دندانپزشکی، نازایی، مشاوره و روانشناسی، پرستاری، سالمندی، آزمایشات پیشگیری، غربالگری و ... با بهترین کیفیت دریافت کنند.
3 شماره ای که باید در حوزه سلامت بدانیم
فرهنگ مستند کردن امور و گزارش دادن در کشور احتیاج به فرهنگ سازی بسیاری دارد، به طور مثال اکثر مردم در مواقعی که با گرانی یا کم فروشی کالای مواجه میشوند در وهله نخست زبان به گلایه باز میکنند و در نهایت سیستم حاکمیتی را زیر سئوال میبرند، در حالیکه باید در چنین مواقعی با شماره 124 (سازمان بازرسی و نظارت بر توزیع کالا) تماس بگیرند، حال شاید مشکل کاملاً برطرف نشود ولی آن فرد میتواند افتخار کند که به وظیفه صحیح شهروندی خود عمل کرده است.
حال در این راستا میتوان مثالهای متعددی در حوزه سلامت اشاره کرد، یعنی وقتی افراد با مشکلات مختلفی در بخش بهداشت و درمان مواجه میشوند میتوانند با تماسی ساده ای با سامانههای مختلفی که در این زمینه و از مدتها قبل ایجاد شده است در زمینه کنترل تخلفات، ارائه شکایات و حتی دریافت راهنماییهای کاربردی بهترین استفاده را کنند، ولی دریغ از همتی که بخواهد این کارها را که چند دقیقه نیز زمان نمیبرد، انجام دهد.
در مجموعه مردم و به خصوص بیماران میتوانند در زمان و مواقع مختلفی که در حوزه سلامت با مسائل خاصی مواجه میشوند با سه شماره 1490، 1590 و 1690 تماس بگیرند.
شماره 1490 : بهداشت محیط و مشاوره سلامت
شماره 1590 : درمان و برنامه تحول سلامت
شماره 1690 : نظارت بر اجرای تعرفه خدمات سلامت (زیرمیزی)
در این راستا سازمان غذا و دارو نیز شماره تلفن 66405569 را برای دریافت اطلاعات در خصوص عرضه فرآوردههای غیر مجاز بهداشتی، غذایی، دارویی را نیز اعلام کرده است.
بنابراین هر فرد ایرانی در کشورو در زمان دریافت خدمات سلامت با مشکلی در حوزههای مختلف مواجه شد میتواند با این شمارهها تماس بگیرد و گزارش تخلف، مشکلات و شکایات خود را ارائه کند تا کارشناسان مربوطه نیز با ارائه کد و شماره پرونده به مشکلات آنها رسیدگی کنند، در این زمنیه حتی راهنماییهای لازم نیز به افراد ارائه میشود، البته تماس با این شمارهها فقط به شکایت نیز معطوف نمیشود و افراد میتوانند پیشنهادات و حتی تشکر خود را از مجموعههای حوزه سلامت داشته باشند، کما اینکه برخی از همین پیشنهادات ساده در برخی مواقع راهگشای مدیران و وزرا شده است.