افراد افسرده اغلب غمزده و ناراحتند و بی دلیل زیر گریه می زنند و با کسی صمیمی نمی شوند. این اشخاص در مقاطع مختلف زمانی ممکن است از مرگ و خودکشی و آرزوی مردن حرف بزنند. البته مشکلاتی مثل ترس های عجیب و غریب، بدگمانی و وسواس علائم آدم هایی است که سلامت روان ندارند. برای مثال مادری که همیشه عصبانی است، حوصله فرزندش را ندارد و مدام غر می زند، سلامت یک خانواده رابر هم می زند. از این رو با رسیدگی و درمان به این مشکلات احساس رضایت و خوشبختی در جامعه جریان پیدا می کند.
سلامت روان موضوعی مهمی است که بر زندگی فردی و اجتماعی و در نتیجه جامعه تاثیر می گذارد. زندگی ماشینی و استرس و اضطراب هایی که امروز بسیاری را گرفتار خود کرده در ایجاد اختلالات روانی استرس حرف اول را می زند. یکی دیگر از معضلات بزرگ در سلامت روان افسردگی است که عامل 90 درصد خودکشی ها در کشور است.
فرار مردم از روانشناس و ترس از مراجعه و نبود ساختارهای بیمه ای مناسب و عدم توجه به مشکلات روحی از کودکی علاوه بر موارد فوق باعث شده بر اساس آمارهای منتشر شده نزدیک به یک چهارم کشور به اختلالات روانی مبتلا شوند.
وضعیت ایران از نظر سلامت روان در جهان
ناصر کلانتری قائم مقام معاون بهداشت وزارت بهداشت با بیان اینکه برنامه بهداشت سلامت روان در طرح تحول نظام سلامت یکی از اقدامات مؤثر وزارت بهداشت بود، افزود: کشور ما از نظر سلامت روان در سطح بین‌الملل حرفی برای گفتن دارد و در همین راستا سند سلامت روان در شورای عالی سلامت کشور تدوین و قانون آن به مجلس برده شده است.
رییس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان علوم پزشکی ایران افزود: افزایش مطالعات بالینی روانشناختی اکنون ایران را تبدیل به قطب تحقیقاتی در حوزه سلامت روان می کند، به گونه ای که در این زمینه کشورمان تبدیل به مرکز همکاریهای مشترک سازمان بهداشت جهانی در منطقه "امرو" شده است.
افسردگی عامل 95 خودکشی ها در جامعه
محمد اربابی، دبیر علمی سی و سومین کنگره سالیانه انجمن علمی روانپزشکان ایران افزود: 95 درصد از افرادی که در جامعه دست به خودکشی می زنند از بیماری های روانپزشکی مانند افسردگی رنج می‌برند و البته از مشکلات اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی نیز می توان در برخی موارد به عنوان نقش تعیین کننده نام برد.
علی اصغر اصغری نژاد فرید مدیر گروه بهداشت روان دانشکده علوم رفتاری علوم پزشکی ایران با بیان اینکه هم اکنون 2 درصد از جمعیت اغلب کشورها مشکلات جدی روانی دارند، گفت: بیش از 50 درصد خودکشی نوجوانان ریشه در مشکلات و ضعف یادگیری شان دارد. نوجوانان با دیدن ضعفشان در یادگیری دروس و مشاهده رفتارهای نادرست جامعه دچار افسردگی شده و از لحاط ی روانی آسیب پذیرمی شوند که در نتایج آن گاهی برخی از آنها تا پای خودکشی می روند.
مسعود شکوهی مدیرکل امور تربیتی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه در سال تحصیلی جاری برای دانش آموزان متوسطه اول پرونده الکترونیکی مشاوره‌ای تهیه می‌شود، اظهار داشت:در این پرونده کاملا محرمانه تمامی اطلاعات مربوط به مسائل مشاوره‌ای و بهداشت روان دانش آموزان ثبت شده و به اطلاع اولیا می رسد.
مردم به خاطر انگ روانی بودن از روانپزشکان فراری اند
احمد جلیلی رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران گفت: یکی از مشکلات بیماران روانی عدم شناخت صحیح از روانپزشکان بوده و مردم هم بنا به لغات منسوخ شده‌ای همچون دیوانه و روانی علاقه‌ای به حضور در مطب‌های روانپزشکی ندارند. تشخیص، آغاز درمان و روند درمان در کشور با مشکلات بسیاری مواجه است زیرا مردم و متخصصان شناخت کافی از واژه روان و بیماری‌های مرتبط با آن ندارند.
رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران افزود: خدمات بیمه‌ای در زمینه روانپزشکی با مشکلات بسیاری مواجه است و به دلیل اینکه اهمیت این رشته دیده نشده و نقص در قانون بیمه‌ای کشور و اختلاف در تعرفه‌های پزشکی منجر به عدم مراجعه بسیاری از بیماران به پزشکان متخصص می‌شود.
استرس با روان مردم بازی می کند
بوالهری اظهار کرد: درکنار اختلالات روانی، استرس های روز افزون در میان آحاد مردم کشور پراکندگی و عمومیت بیشتری دارد، مسئله ای که جای خالی حمایت های بیش از پیش سلامت روان را بیشتر نشان می دهد و این درحالی است که شعار امسال هفته سلامت روان از سوی سازمان بهداشت جهانی به ضرورت حفظ کرامت و شان مبتلایان به مشکلات روانی تاکید دارد.
حمدباقر صابری ظفرقندی، مدیر گروه اعتیاد دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان گفت: اضطراب و استرس از عوامل تاثیرگذار در اختلالات روانب مردم کشور بوده استرس های محیطی در جامعه ما مانند خیلی از کشورهای خاورمیانه، افزایش یافته است، وقتی تمام کشورهای اطراف درگیر جنگ و تحریم هستند و اقتصاد نا بسامان بوده و اعتیاد در جامعه گسترش پیدا کرده، طبیعی است که استرس ها هم زیاد شود، به هر حال عوامل استرس زا در کشور ما بیشتر از گذشته نمود پیدا کرده است.
یک چهارم ایرانی ها اختلالات روانی دارند
جعفر بوالهری روانپزشک و رییس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان علوم پزشکی ایران گفت: 23 درصد مردم کشور اختلالات روانی دارند. البته این آمار متعلق به دهه 80 است که با توجه به سیر صعودی چنین عارضه ای، برخی از آمارهای وزارت بهداشت از ابتلای یک چهارم (معادل 25 درصد) مردم ایران به اختلالات روانی حکایت می کند، افرادی که نیاز جدی به مشاوره و مراقبت های ویژه در حوزه سلامت روان دارند.
جای خالی مراقبت های بهداشت روان در ایران
رییس دانشکده علوم رفتاری و سلامت روان دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان کرد: کمک های روانشناختی اولیه، مراقبت های بهداشتی با حضور متخصصان روانپزشکی و حمایت های متولیان نظام سلامت در این حوزه برای پیشگیری و حتی درمان مبتلایان به اختلالات روانی و نیازمندان حمایت های روانی بالینی بسیار ضروری است.
وی افزود: ضرورتی که جای خالی آن پر رنگ تر است و به همین علت دانشکده علوم رفتاری علوم پزشکی ایران با طراحی مدل سازی ویژه، فعلا تنها دانشکده پیشرو در زمینه اشاعه سلامت روان و حتی تدریس بین دانشجویان است.
قائم مقام معاون بهداشت وزارت بهداشت گفت: بی‌توجهی به ساختار بهداشت و روان عواقب جبران‌ناپذیری به کشور وارد کرده البته سلامت روان در طرح تحول سلامت دارای خدمات فراوانی است.
تخت هایی که برای سلامت روان مردم
علی اسدی معاون دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت بیان کرد: در طرح تحول سلامت اقداماتی در حوزه بهداشت و درمان برای افزایش دسترسی مردم به خدمات سلامت روان انجام شد. یکی از این اقدامات احداث 800 الی هزار تخت روانپزشکی در بیمارستان‌های دولتی بود. پیش از طرح تحول سلامت تعداد این تخت‌ها به هشت هزار عدد می‌رسید و نیاز کشور نیز همین میزان بود.
معاون دفتر سلامت روانی اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار داشت: تعرفه‌های خدماتی روانشناسی پس از طرح تحول سلامت در مراکز دولتی تحت پوشش بیمه قرار گرفت. از طرفی بسته‌های مهارت زندگی، فرزند پروری، پیشگیری از خودکشی، پیشگیری از خشونت‌های خانگی و پیشگیری از اعتیاد که پیش از طرح تحول در نظام سلامت جایی نداشت، برنامه ریزی شد. این بسته‌های خدماتی در قالب گروه‌های سنی تعریف و از طریق کارشناسان سلامت روان در اختیار مردم قرار گرفت.
معتادان مشاوره سلامت می گیرند
اسدی جذب 800 کارشناسان سلامت روان در مراکز بهداشت شهری را از دستاوردهای این دولت خواند و افزود: هر کارشناس در یک مرکز جامع شهری مستقر می‌شود و خدماتی اعم از آموزش‌های اولیه و پیشگیرانه، مداخلات روانشناسی در سطح پایه و غربالگری را ارائه می‌دهد. این خدمات برای معتادان در مراکز جامع سلامت ارائه می‌شود و پس از مشاوره اولیه به سطوح بالاتر ارجاع داده می‌شوند.
از کودکی به فکر آینده باشیم
محمد اربابی دبیر علمی سی و سومین کنگره سالیانه انجمن علمی روانپزشکان ایران نیز گفت: بهترین راهکار برای پیشگیری از بروز مشکلاتی مثل استرس و اضطراب در بزرگسالی، آموزش مهارتهایی مانند تفکر نقاد، خودآگاهی، ارتباط موثر و همدلی از سنین کودکی است.
وی افزود: در بسیاری از بیمارستان های عمومی کشور در صورتی که پزشک متخصص تشخیص دهد علت بیماری فرد ریشه در مشکلات روانی دارد بیمار را به یک متخصص روانپزشک جهت بررسی های بیشتر ارجاع می دهد که این امر کمک شایانی به مشکل کمبود تخت های روانپزشکی در بیمارستان ها کرده است.
