مشکلات سفر اربعین امسال کمتر می شود؟
امسال چهارمین سالی است که پیاده‌روی اربعین را به شکل سامان یافته تجربه می‌کنیم. از سال دوم ستاد دائمی اربعین با حضور بیش از ۲۶ دستگاه و سازمان تشکیل شد و به تبع آن کارگروه‌های مختلفی شروع به‌کار کردند. سال‌های ۹۳ و ۹۴ با همکاری همه دستگاه‌ها و به‌ویژه استانداری‌های خوزستان و ایلام شاهد تحول اساسی در ساماندهی اعزام زائران اربعین بودیم. از سال گذشته براساس مصوبه‌ای مسئولیت ستاد مرکزی اربعین از سازمان حج و زیارت و بعثه مقام معظم رهبری به وزارت کشور محول و وزیر کشور هم عهده‌دار مسئولیت این ستاد شد.
در راهپیمایی اربعین سال گذشته همراه معاون اول رئیس‌جمهور و وزیر کشور حضور پیدا کردیم تا نقاط قوت و ضعف شناسایی و خدمات رسانی به زائران بهتر شود. پس از اربعین سال ۹۴ با تصمیم ستاد مرکزی اربعین، مسئولیت کمیته‌های اسکان، تدارکات و پشتیبانی که سال‌های گذشته مسئولیت آن بر عهده سازمان حج و زیارت و کارگزاران زیارتی بود به ستاد بازسازی عتبات عالیات واگذار شد. مسئولیت کمیته اعزام که وظیفه آن ساماندهی ثبت‌نام و اعزام زائران است هم به سازمان حج و زیارت محول شد.
برای بهبود مشکلات ثبت نام و اعزام چه برنامه‌ای دارید؟
اتفاقا بخش زیادی از مشکلات مردم به همین بخش مربوط است. برای نمونه سال‌های گذشته برای چند نفر ویزای گروهی(مانیفست) صادر می‌شد و آنها باید همگی با هم خارج و وارد می‌شدند که باعث دردسرهایی شد.
امسال به سامانه سماح که سال گذشته به‌عنوان یک سامانه ملی برای ثبت‌نام زائران اربعین طراحی شده بود قابلیت‌هایی اضافه شده، زیرا پیش‌بینی ثبت‌نام و اعزام حدود ۲ میلیون زائر در اربعین حسینی می‌شود. همه دفاتر مجموعه کارگزاران زیارتی کشور به سامانه ملی سماح متصل شدند تا بتوانیم ارتباط مستمر و ۲۴ ساعته بین زائران که از طریق سامانه ثبت‌نام می‌کنند تا زمان تحویل مدارک ثبت‌نام به دفاتر کارگزاری سازمان حج و زیارت برقرار کنیم. امسال با مذاکراتی که با وزارت کشور و سفارت عراق داشتیم تصمیم بر این شد که از مانیفست به تعداد اعضای گروه کپی برابر با اصل تهیه می‌شود که هر کدام حکم اصل را دارد و دیگر اجباری نیست که همگی اعضای گروه با هم وارد یا خارج شوند، این مشکل کاملا برطرف شده‌است.
در همین سامانه سماح افرادی که سال گذشته ثبت‌نام می‌کردند بدون توجه به مجرد یا متاهل بودن در یک گروه قرار می‌گرفتند.
این مشکل امسال رفع شده است. امسال یکی از ویژگی‌های سامانه سماح این است که پس از ورود اطلاعات زائرانی که به‌صورت انفرادی ثبت‌نام کرده‌اند را سامانه به‌صورت هوشمند به گروه‌های ۵ نفره تقسیم‌بندی می‌کند و نفر اول فهرست نیز سرگروه است. افرادی که گروهی ثبت‌نام کرده‌اند نیز براساس آنچه ثبت‌نام کرده‌اند مانیفست ویزای‌شان صادر و اعزام می‌شوند. متقاضیانی که گروهی، دست‌کم ۵ نفر ثبت‌نام کرده‌اند نیز خودشان یک گروه محسوب می‌شوند. این یکی از آسیب‌های سال‌های گذشته بود که شما هم به درستی به آن اشاره کردید که خوشبختانه امسال برطرف شده‌است.
یکی دیگر از مشکلاتی که سال‌های گذشته در مرزها مشاهده می‌شد معطلی طولانی مدت زائران بود.
ظرفیت هر مرز در سامانه سماح مشخص است واین مشکل برطرف شده است. یعنی از طریق این سامانه مرز خروجی و ورودی و زمان خروج و ورود زائران مشخص شده‌است. هر زائر هنگام ثبت‌نام در سامانه سماح مرز خروجی و ورودی خود را تعیین می‌کند، پس از آن سامانه اعلام می‌کند که زائران چه تاریخی باید از کدام مرز خارج یا چه تاریخی از کدام مرز وارد ایران شوند.
با نیروی انتظامی هم در این‌باره هماهنگ شده‌است؟
بله. با توجه به اینکه سامانه سماح وصل به سامانه نیروی انتظامی می‌شود و عزیزان ناجا در مرزها از تاریخ ورود و خروج زائران مطلع هستند. زائران محترم هم باید در همان زمان تعیین شده به مرزها مراجعه کنند تا با ازدحام جمعیت روبه‌رو نشوند. با توجه به اینکه امسال ظرفیت هر مرز در سامانه سماح مشخص شده، چنانچه زائران به این سامانه مراجعه و تاریخی را برای عزیمت به کشور عراق انتخاب کنند، مرز خروجی و ورودی آنها مشخص می‌شود.
اگر در آن تاریخ ظرفیت مرز انتخابی زائران تکمیل باشد سامانه به‌صورت هوشمند زمان دیگری را برای آنها در همان مرز مشخص می‌کند. موضوع علاوه بر ناجا، حتی با سفارت عراق نیز هماهنگ شده‌است. یعنی از طریق تقسیم‌بندی استانی که در ستاد مرکزی اربعین انجام و به استانداری‌های سراسر کشور ابلاغ شد، مشخص است که هر استان مرز خروجی‌اش کدام است. به این ترتیب روی ویزاها مرز خروجی و ورودی و زمان ورود و خروج نیز قید می‌شود که برای مثال مشخص شده که مرز خروجی زائران استان تهران، مرز مهران است.
یعنی هر زائری باید در تاریخ و از مرز مشخص شده در سامانه سماح از کشور خارج و وارد شود؟
بله همینطور است، چون در سامانه نیروی انتظامی نیز اطلاعات زائر در همان مرزی که سامانه سماح اعلام کرده قید شده و مثلا اطلاعات زائران خروجی مرز مهران در مرز شلمچه وجود ندارد. توصیه اکید ما این است که حتما از مرزی که انتخاب شده تردد کنند.
برخی شرکت‌ها ادعا می‌کنند نیازی به ثبت نام نیست و ما روز اربعین یا هر روزی که بخواهید، شما را اعزام می‌کنیم. واقعیت این است که سال گذشته عده‌ای چنین تبلیغاتی انجام می‌دادند و این کار را هم کردند. الان عده‌ای می‌گویند امسال هم مثل سال گذشته است. بنابراین به این شرکت‌ها اعتماد می‌کنند.
اینکه سال گذشته عده‌ای چنین کارهایی کردند درست است که البته قابل توجه نبود. اما امسال مطمئن باشید راه بر همه این سودجویی‌ها بسته شده است هوشمندی شهروندان هم بسیار مهم است و اینکه مطمئن باشند کسی از مسیر قانونی نمی‌تواند چنین خدماتی ارائه بدهد. همین چند روز قبل ۲۵۰ ویزای جعلی در اصفهان صادر شده بود.
مبلغ ویزا هم که ۴۰ دلار برای ویزای انفرادی و ۳۰ دلار برای ویزای گروهی است؟
خیر، امسال هزینه صدور ویزا برای هر نفر چه به‌صورت انفرادی و چه گروهی(مانیفستی) ۴۰ دلار است و تفاوت ۱۰ دلاری دیگر وجود ندارد. نکته مهم اینکه برای اربعین نه سازمان حج و زیارت و نه هیچ شرکتی حق دریافت سود ندارد. البته برخی شرکت‌های سودجو تبلیغ می‌کنند که با هزینه کمتری زائران را اعزام می‌کنند، دراین تبلیغات یک نکته ظریف نادیده گرفته می‌شود و آن هم حذف بیمه زائران است. امسال براساس مصوبه ستاد مرکزی اربعین بیمه زائران الزامی است و زائران فقط از طریق سامانه سماح و پس از خرید بیمه می‌توانند از کشور خارج شوند.
ویزای گروهی ۱۰ دلار گران شده است؟
ویزا حق حاکمیتی هر دولتی ازجمله عراق است. دولت عراق امسال مصوبه‌ای داشته که براساس آن اعلام شده نرخ ویزای اربعین ۲ نرخی نیست. البته دولت عراق در کنار این موضوع مساعدتی نیز انجام داده. آنها سال گذشته در مجموع در ۱۱ نقطه دفتر کنسولگری دایر کردند ولی امسال مجموعا در ۱۶ نقطه شامل ۱۲ دفتر کنسولگری و سفارتخانه و ۳ کنسولگری خدمات ارائه می‌شود. سال گذشته شروع صدور ویزای اربعین از اوایل صفر بود ولی امسال از دهه سوم ذی‌الحجه این کار آغاز شده‌است. ۱۲ دفتر هم کار صدور ویزای اربعین را از نیمه مهرماه شروع کرده‌اند.
ثبت نام وویزا فقط در سامانه سماح
از زائران می‌خواهیم برای اینکه در خروج و وروداز کشور با مشکلی روبه‌رو نشوند، حتما از طریق سامانه سماح اقدام کنند. اگر ویزایی خارج از سامانه فراهم شده باشد چون ما اطلاعی نداریم، صاحب ویزا با مشکل مواجه خواهد شد. هم‌اکنون ۲ هزار و ۲۰۰ دفتر زیارتی در سراسر کشور به سامانه سماح متصل هستند و شهروندان می‌توانند وارد سامانه samah.haj.ir شده و برای شرکت در راهپیمایی اربعین ثبت‌نام کنند.
