مشاور امور بانوان سازمان امور عشایر ایران گفت: همکاران ما در سطح مناطق عشایری کار تسهیل‌گری را انجام می‌دهند و شرایطی را فراهم می‌آورند که زنان عشایر از بین خود یک نماینده زن انتخاب کنند تا بتواند مشکلات آن‌ها را به گوش مسئولان برساند و به احقاق حقوق آن‌ها بپردازد. به این نماینده هم «تسهیل‌گر زن عشایر» می‌گویند.
لیلا سادات بلالی، مشاور امور بانوان سازمان امور عشایر ایران و مسئولان امور زنان عشایری در رابطه با آمار عشایر ایران گفت: سرشماری عشایر هر 10 سال یک‌بار انجام می‌شود و براساس آخرین سرشماری که در سال 1387 انجام گرفت، تعداد یک میلیون و 200 هزار نفر عشایر یعنی 12 هزار خانوار عشایری در کشور زندگی می‌کنند که حدود 600 هزار نفر از این تعداد را زنان تشکیل می‌دهند.
هماهنگی وظایف دستگاه‌های مختلف در حوزه عشایر
او در خصوص ارتباط سازمان عشایر با سایر نهادها در زمینه رفع مشکلات عشایر کشور بیان داشت: ما یک طرح ساماندهی و یک اساس‌نامه داریم که طبق آن با نهادهای دیگر مانند وزارت بهداشت و وزارت آموزش و پرورش که وظایفی در رابطه با عشایر کشور دارند، در ارتباط هستیم و بین این نهادها ارتباط برقرار می‌کنیم تا وظایف خود را به نحو بهتر و سازماندهی‌شده‌تری انجام دهند. اما خودمان به‌صورت مستقیم در حوزه‌هایی مانند بهداشت و آموزش وظیفه‌ای نداریم و فقط در جهت هماهنگی سایر ارگان‌ها وارد این حوزه می‌شویم.
بلالی در ادامه اظهار داشت: در آیین‌نامه ساماندهی عشایر که در سال 88-89 به تصویب هیأت وزیران رسیده است، به وظایف تمام سازمان‌ها و وزارت‌خانه‌هایی که مرتبط با عشایر هستند مثل وزارت‌خانه‌های راه و شهرسازی، آموزش و پرورش، بهداشت و... اشاره شده است. از آن‌جایی‌که سازمان عشایر زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است و فعالیت این وزارت‌خانه هم بیشتر در راستای دام و کشاورزی قرار دارد، ما در این قالب برای عشایر وارد عمل می‌شویم.
بیشترین فعالیت عشایر در حوزه دام و فرآورده‌های دامی است
مشاور امور بانوان سازمان امور عشایر ضمن اشاره به این‌که بیشترین فعالیت‌های عشایر در حوزه دام و فرآورده‌های دامی است، عنوان داشت: فعالیت دیگری که عشایر انجام می‌دهند و از آن طریق کسب درآمد می‌کنند، صنایع دستی است. فعالیت‌های حول محور صنایع دستی در حیطه کار سازمان میراث فرهنگی قرار دارد و ما در زمینه عشایر با این سازمان و همچنین سازمان آموزش فنی‌وحرفه‌ای همکاری داریم و هماهنگی‌های لازم را انجام می‌دهیم تا این سازمان‌ها آموزش‌هایی در حوزه صنایع دستی به عشایر ارایه دهند.
او با اشاره به تشکل‌هایی که در زمینه عشایر فعالیت دارند، اظهار داشت: تشکل‌هایی در حوزه دام، فعالیت‌های بازرگانی و صنایع دستی وجود دارند که به عشایر کمک می‌کنند تا بتوانند فرآورده‌ها و تولیداتشان را بفروشند و سطح درآمد آن‌ها افزایش پیدا کند که وظیفه ساماندهی این تشکل‌ها برعهده ما قرار دارد.
تولید 35 درصد از صنایع دستی کشور توسط عشایر
بلالی خاطرنشان کرد: عشایر جمعیت بسیار کمی نسبت به جمعیت 80 میلیون نفری کشور هستند اما 35 درصد از صنایع دستی کشور را در دست دارند که این صنایع دستی به لحاظ ارزی می‌تواند درآمدزا باشد. بنابراین، یک چادر عشایری از نگاه سازمان امور عشایری یک واحد تولیدی است که می‌تواند برای کل کشور درآمدزایی کند. همچنین، عشایر یک‌چهارم تولیدات دامی کشور را در دست دارند. کار آن‌ها بیشتر در حوزه دام سبک است و گوشت، فرآورده‌های گوشتی و محصولات سالم تولید می‌کنند.
فعالیت‌های تسهیل‌گران زن عشایر
مشاور امور بانوان سازمان امور عشایر با اشاره به آموزش‌هایی که به کل جامعه عشایری به‌خصوص زنان ارایه می‌شود، بیان داشت: در راستای تولید و ارتقای کیفیت فرآورده‌های دامی و صنایع دستی توسط عشایر و بالا رفتن درآمد آن‌ها آموزش‌هایی ارایه می‌شود. یکی دیگر از وظایف ما تشکل‌سازی، نهادسازی و ظرفیت‌سازی در جامعه عشایری خصوصاً برای زنان است. زیرا زنان در جامعه ما به دلایل مختلف فرهنگی معمولاً چندان ابراز وجود نداشتند و در میان عشایر هم این فاصله‌ها بیشتر است. به همین دلیل، همکاران ما در سطح مناطق عشایری کار تسهیل‌گری را انجام می‌دهند و شرایطی را فراهم می‌آورند که زنان عشایر از بین خود، یک نماینده زن انتخاب کنند تا بتواند مشکلات آن‌ها را به گوش مسئولان برساند و به احقاق حقوق آن‌ها بپردازد. به این نماینده هم «تسهیل‌گر زن عشایر» می‌گویند.
او در ادامه تصریح کرد: وجود تسهیل‌گر زن عشایر ارتباط دوسویه‌ای بین زنان عشایر و سازمان‌های ذی‌ربط مانند سازمان امور عشایر و سایر وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌ها ایجاد می‌کند تا به مشکلات و مسایل این زنان رسیدگی شود. معیارهایی برای انتخاب تسهیل‌گران زن عشایر وجود دارد مانند این‌که صبور و تحصیل‌کرده باشد، وقت کافی داشته باشد، با جامعه عشایری آشنا باشد و از خود این جامعه باشد. این زنان انتخاب می‌شوند و ما آموزش‌هایی به آن‌ها می‌دهیم تا بتوانند نامه‌نگاری کنند و مطالبات خود را به شکل مکتوب به گوش مسئولان در سطح وزارت‌خانه‌های مختلف برسانند. برخی از آموزش‌هایی هم که ارایه می‌دهیم تخصصی است مثل این‌که بتوانند مرغ بهتری پرورش دهند که مرگ‌و‌میر کمتری داشته باشد یا بتوانند صنایع دستی باکیفیت‌تری تولید کنند.
نهادسازی برای زنان تسهیل‌گر و پرداخت وام به آن‌ها
بلالی عنوان داشت: بعد از این‌که این زنان آموزش‌های تخصصی و عمومی دیدند، فعالیت نهادسازی آغاز می‌شود که به‌نوعی می‌توان گفت این کار تازه ابتدای کار تسهیل‌گران است. نهادسازی به معنای تشکیل تشکل‌های اقتصادی است که یکی از این تشکل‌ها، صندوق‌های اعتبارات خرد زنان عشایری به‌عنوان نهاد تقویت‌کننده اجتماعی، اقتصادی فعالیت‌های این زنان است. به عبارت دیگر، فعالیت این صندوق‌ها صرفاً اقتصادی نیست بلکه زنان در کنار هم جمع می‌شوند و در زمینه ارتقای تصمیم‌گیری و مدیریت تلاش می‌کنند. آن‌ها بین خودشان هیأت مدیره انتخاب و پس‌انداز می‌کنند. ما هم از ارگان‌های مختلف، اعتباری بین 3 تا 4 میلیون تومان برای آن‌ها می‌گیریم و به آورده‌شان تزریق می‌کنیم. سپس می‌توانند در راستای تولید و درآمدزایی با اولویت کارهای کشاورزی و دام‌داری وام دریافت کنند. به این ترتیب، کارهایی که زنان عشایر قبلاً انجام می‌دادند با کیفیت بهتر و سرمایه بیشتر انجام می‌شود و ارتقای توانمندی‌های اقتصادی و اجتماعی آن‌ها را نیز در پی خواهد داشت. بعد هم این روند ادامه دارد و می‌توانند وام‌های بزرگ‌تری دریافت کنند. شبکه‌سازی در این زمینه نیز جزو برنامه‌های آینده ما قرار دارد.
فعالیت 200 زن تسهیل‌گر و 306 صندوق اعتبارات خرد زنان عشایری در کشور
مشاور امور بانوان سازمان امور عشایر در پایان گفت: در حال حاضر 200 زن تسهیل‌گر در سطح استان‌های کشور داریم و حدود 306 صندوق اعتبارات خرد زنان عشایری هم در سطح کشور فعالیت می‌کنند. بیشترین صندوق‌ها و تسهیل‌گران را هم در استان سیستان‌وبلوچستان و استان فارس داریم که این استان بیشترین تعداد عشایر را دارد.
