فضای سبز شهری از مولفه های حائز اهمیتی به شمار می رود که علاوه بر زیباسازی شهری،نقش بسیار موثری را در طراوت،شادابی و تهویه هوا بصورت طبیعی ایجاد می کند.
اهمیت فضای سبز شهری به میزانی است که یکی از شاخص های توسعه پایدار شهری به میزان و سرانه این امر به ازای جمعیت ساکن در محدوده شهری معطوف می شود.
در طول سالیان اخیر،تهران به عنوان پایتخت و یکی از کلانشهرهای استراتژیک کشور،در حوزه فضای سبز شهری به توفیقات قابل توجهی نائل شده است.
بیش از 2 هزار و 160 بوستان در 636 کیلومتر جای گرفته که میزان وسعت آن در مجموع قریب به 13 هزار هکتار برآورد می شود.
بر اساس آمار منتشر شده در سال 93 از سرانه فضای سبز شهری پایتخت،این میزان به بیش از 05/15رسیده بود و با عنایت به پیش بینی ها و برنامه ریزی های تنظیم و طراحی شده،مقرر بود این عدد و رقم تا پایان سال 97 ،به بیش از 17 متر افزایش یابد.
یکی از دلایل اصلی ظهور بوستان ها و پارک های متعدد در اقصی نقاط پایتخت به همین برنامه ریزی معطوف می شود که طبیعتا با عنایت به زمانبندی و سرانه تعریف شده توسعه پارک های محلی در نواحی متعدد این شهر،از دستور کارها و اولویت های جدی مدیریت شهری به شمار می رود.
طبق آخرین اظهار نظر محمد علی مختاری،مدیر عامل سازمان بوستان ها و فضای سبز شهر تهران،سرانه هر تهرانی در سال 94 در حوزه درون شهری به 08/15 رسیده است.
ساخت 40 بوستان در طول سال 94 از نمونه فعالیت هایی به شمار می رود که موید تمرکز مدیریت شهری به گسترش طرح ها و برنامه های فضای سبز شهری است.
مختاری در گفتگویی با رسانه ها عنوان داشته:سرانه موجود فضای سبز شهری در مقایسه با 10 سال گذشته با افزایش قابل توجهی همراه شده است.
بر اساس برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران،مقرر بوده تا پایان برنامه دوم،فضای سبز شهری04/17 متر مربع افزایش یابد.
*سرانه 1 متری پایتخت نشینان در ابتدای انقلاب
آمارها و ارقام و اعداد منتشر شده در رسانه ها از سرانه یک متری فضای سبز شهر تهران در ابتدای انقلاب حکایت دارد،این میزان سرانه در شرایطی بوده که جمعیت تهران به 3 میلیون نفر تخمین زده می شده است.
در طول بیش از 35 سال اخیر،رشد سرانه فضای سبز شهری به تدریج سیر صعودی به خود گرفت،البته نباید از نظر دور داشت که الزامات و نیازهای جمعیتی،مهاجرپذیری به تهران و جمعیت فزاینده آن نیز باعث شد تا احساس نیاز به توسعه فضای سبز شهری بیش از پیش احساس شود.
با یک نگاه اجمالی و محاسبه آماری به روشنی در می یابیم که بصورت میانگین،شهر تهران سالانه 37 درصد شاهد افزایش فضای سبز شهری بوده است.
*سرانه فضای سبز شهری تهران فراتر از استانداردهای موجود
اگرچه پایتخت در طول سالیان اخیر با مشکلات،نارسایی ها،کاستی ها و دغدغه های بسیاری مواجه شده است که هر کدام به نوبه خود تاثیرات مستقیم و غیر مستقیم بسیاری را در زندگی پایتخت نشینان گذاشته است اما در این میان در رشد و توسعه فضای سبز شهری اقدامات مثبت و سازنده بسیاری عملیاتی شده است.
در واقع می توان گفت با فضای سبز موجود،شهر تهران از یک پایتخت نیمه خشک به شهری نیمه مرطوب و کوهپایه ای مبدل شده که در نوع خود قابل توجه است.
استانداردهای لحاظ شده در ارتباط با میزان سرانه فضای سبز شهری از سوی وزارت مسکن و شهرسازی بین 7 تا 12 متر مربع(متناسب با موقعیت شهری)برآورد شده و در طرح جامع شهری نیز این میزان 10 متر مربع لحاظ شده است اما در حال حاضر سرانه این خطه از کشور قریب به 16 متر مربع افزایش یافته است.
اعداد و ارقام منتشر شده در ارتباط با میزان رشد و توسعه فضای سبز شهری در طول یک دهه اخیر حاکی از رشد 160 درصدی این امر در منطقه 21 بوده است.
به واقع منطقه مذکور در صدر افزایش سرانه فضای سبز شهری قرار دارد و بعد از آن به ترتیب مناطق1 ،22 ،2 و19 در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
کمترین میزان افزایش سرانه فضای سبز به منطقه 8 تهران معطوف می شود که در بین سالهای 84 تا 93 این میزان 41 درصد برآورد می شود.
*فضای سبز، مردم را بیشتر از داشتن پول، خوشحال می کند
پژوهشگران ، ارتباط محکمی را بین دسترسی به فضای سبز و افزایش سطح شادی و سلامت جسمی مشاهده می کنند.
هراندازه شهرها بتوانند به پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی نائل شوند، اما گاهی خیلی نگران کننده و اضطراب آور است که در میان فشار و شلوغی مراکز شهری زندگی کنیم.
برای فرار از این اضطراب و پریشانی ، بسیاری از ساکنین شهرها به فضاهای سبز عمومی و مناطق حفاظت شده عمومی یا پارکهای محلی پناه می برند.
برای اثبات همین موضوع سری به بوستان گفتگو زدیم جایی که از نوجوانان تا سالخوردگان حضور دارند و ساعت ها برای اوقات فراغت خود وقت می گذارند.
خانمی حدودا 50 ساله در پاسخ به سوال ما که فضای سبز بهتر است یا پول گفت: قطعا در این سن و سال فضای سبز و انس گرفتن با طبیعت را بهتر از پول می دانم.
این خانم از ما خواست تا همین سوال را از نوجوانان بپرسیم، به همین بهانه به گوشه ای از پارک که تعدادی نوجوان حضور داشتند رفتیم و سوالمان را تکرار کردیم که در پاسخ به ما گفتند؛ اگر فضای سبز نباشد کجا بیاییم و بازی کنیم؟ کجا با دوستانمان خوشگذرانی کنیم؟
البته جوانانی که در کنار ما ایستاده بودند، نظری غیر از این داشتند و می‌گفتند؛ به این فضاهای سبز دل خوش نکنید چرا که مثل خیلی مناطق سرسبز تهران که امروز از آن اثری وجود ندارد، این فضاهای سبز نیز از بین خواهند رفت و جایشان را برج و شهرک خواهد گرفت.
با یک نظر سنجی مختصر متوجه شدیم که دو قشر نوجوان و میانسال فضای سبز را به پول ترجیح می دهند و قشر جوان نیز فقط بخاطر بی‌اعتمادی آن را را رد می کند.
امیدواریم شهردار تهران که به دنبال شادی و نشاط مردم پایتخت نشین است از این برگ سبز کارنامه خود همچنان دفاع کند و برنامه جامعی برای شهرداران آینده تهان نیز بجای بگذارد.
گفتنی است؛ شادی و نشاط مردم و خانواده ایرانی امروز سرلوحه سیاست گذاری بسیاری از سازمان ها قرار گرفته است، به طوری که رسانه ملی با تولید برنامه های متنوع مانند خندوانه سعی در ایجاد فضای نشاط آور در بین خانواده های ایرانی دارد.
