کم نیستند افرادی که گمان می کنند، بهره وری کارگر صرفاً با عرق ریختن و تلاش مضاعف و فزاینده محقق می شود، اما در واقع امر، ایمنی کار و کارگر نیز حلقه ای بسیار ضروری و حائز اهمیت از این زنجیره محسوب می شود که فقدان آن باعث نارسایی در فرایند بهره وری مطلوب و بهینه کار و کارگر می شود.
هنوز مدت زمان زیادی از روز کارگر نگذشته است، در طول روزهای گذشته و به مناسبت این روز مهم، حائز اهمیت و تاثیرگذار، غالباً در شأن کار وکارگر صحبت شد. مجالس و مباحث بسیاری به مناسبت این روز عزیز برگزار شد که البته ضروری و به جا بود،اما متاسفانه در این میان ایمنی کار و کارگر از مواردی بود که چندان موردتوجه قرار نگرفت.
ایمنی مورد اشاره، تجربه ای موفق و اثبات شده در کشورهای توسعه یافته محسوب می شود،مولفه ای که متاسفانه آنچنان که باید در ایران مورد توجه قرار نگرفته و در مقام عمل، گویی اولویت چندانی برای این امر لحاظ نشده است،که اگر غیر از این بود،طبق آمار موجود شاهد 14 هزار و 727 حادثه به علت بی احتیاطی نبودیم،آن هم فقط در طول یکسال.
محمد حسن زاده،معاون فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی با اشاره به عدد مذکور به نوعی عمق نارسایی و بی توجهی به مساله ایمنی کار را نشان می دهد.
به اعتقاد حسن زاده،بخشی از افراد و کارگرانی که در حین کار دچار حادثه می شوند جز مستمری بگیران تامین اجتماعی هستند و از کارافتاده به شمار می روند،اما کم نیستند کارگرانی که بدون پوشش بیمه ای،دچار حادثه در محیط کار می شوند،کارگرانی که اکثریت قریب به اتفاق آنها نان آور خانواده هستند و به تبع آسیب دیدگی و از کارافتادگی آنها خانواده را به سمت فقر و شاید فقر هر چه بیشتر سوق دهد.
**فوت سالانه 1400 نفر در کشور به دلیل فقدان ایمنی کار
چندی پیش وزارت کار،تعاون و رفاه اجتماعی عنوان کرده بود که در طول سال، حدود یک هزار و 400 نفر بر اثر عدم رعایت ایمنی کار و به علت حوادث ناشی از کار فوت می شوند و به صورت تقریبی 6 برابر این رقم و عدد نیز بر اثر مرگ های ناشی از بیماری های شغلی بدرود حیات می گویند.
این اعداد و ارقام موید واقعیتی تلخ است، با این مضمون که در کنار فوت ناشی از حوادث کاری، بخش قابل توجهی از افراد به دلیل عوارض و بیماری های ناشی از فعالیت کاری، خانه نشین و بیمار می شوند.
**ایمنی کار،مستلزم وفاق ملی است
در شرایطی که معاون فنی و درآمد تامین اجتماعی معتقد است که آموزش های پیش از استخدام و حین فعالیت، نقش موثری در کاهش و پیشگیری از چنین حوادثی ایفا می کند، اما رضا عزتیان، رئیس اداره خدمات بهداشتی و مشاغل خاص وزارت بهداشت در گفتگویی با رسانه ها، در خصوص این موضوع تاکید می کند که آموزش های مورد اشاره نیز تاکنون نتوانسته چنین حوادثی را مهار کند.
وی معتقد است هیچ تضمینی وجود ندارد که در سال جاری حوادث کمتری نسبت به سال گذشته در حوزه کار حاصل شود.
وی تلویحاً اینچنین عنوان می کند که نباید چندان نسبت به کاهش حوادث کار در سال جاری خوشبین بود.
عزتیان با اشاره به لزوم همت و عزم همه نهادهای فعال در خصوص ایمنی محیط کار عنوان می کند که این امر(ایمنی محیط کار)، مستلزم وفاق ملی است.
** لزوم تقویت فرهنگ خود مراقبتی در محیط کار
رئیس اداره خدمات بهداشتی و مشاغل خاص وزارت بهداشت می گوید:آموزش،نقش سازنده ای در ارتقای ایمنی محیط کار ایفا می کند،اما این امر باید از دوران پایه و به عنوان آموزش های دوران تحصیلات مدرسه ای و دانشگاهی حاصل شود و نباید صرفا عرصه آموزشی به محیط کار خلاصه شود.
عزتیان با اشاره به لزوم تقویت و ارتقای فرهنگ خود مراقبتی می گوید:بخش قابل توجهی از حوادث ناشی از کار در بنگاه های اقتصادی کوچک و خویش فرما رخ می دهد که فرآیند اعمال نظارت و بازرسی در آن پر رنگ است.
وی با تاکید بر جمله فوق،معتقد است صرفا با اعمال نظارت و بازرسی نمی توان ایمنی لازم و استاندارد را در محیط کار،ایجاد یا تقویت کرد.
**صرف هزینه های سرسام آور در حوزه حوادث ناشی از کار
طبق اخبار منتشر شده در رسانه ها از قول حسن هفده تن،معاون وزیر تعاون،کار و رفاهاجتماعی، در سال، حدود 30 هزار میلیارد تومان مصروف حوادث ناشی از کار می شود.
**از کاهش هزینه ها تا افزایش مخاطرات ناشی از فقدان ایمنی کار
احمد آریایی نژاد،عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز در گفتگویی با رسانه ها به نکته ای ظریف و قابل تامل اشاره می کند که گویای وسعت خطرات و تهدیدات عرصه محیط کار در ایران است.
وی اینچنین عنوان می کند که استفاده از نیروی کار غیر ایرانی به دلیل ارزان بودن و نا آگاهی کارگران و فعالان عرصه کار و کارگری به ایمنی و اصول کار باعث شده تا (برخی)کارفرمایان نیز قوانین ایمنی این عرصه را دور بزنند.
فارغ از این موضوع، ترس و نگرانی از دست دادن کار و شغل نیز مزید بر علت شده تا بسیاری از کارگران قوانین و اصول ایمنی کا را آنطور که باید مدنظر و مورد توجه قرار ندهند.
امید آن می رود نهادهای فرهنگی، آموزشی، نظارتی و کارفرمایان در یک عزم ملی و همگانی، برای حصول ایمنی حداکثری محیط کار،عزم جدی و همت عالی خود را لحاظ کنند که در صورت تحقق این امر خطیر،علاوه بر ارتقا و تقویت ضریب بهره وری، از بروز بسیاری از حوادث و تحمیل هزینه های سنگین و سرسام آور پیشگیری خواهد شد، مولفه ای که در کشورهای توسعه یافته به آن توجهی جدی شده و ثمرات و مزایای بسیار برجسته و حائزاهمیتی نیز حاصل شده، روندی که می تواند به عنوان تجربه ای موفق در ایران نیز الگو برداری شود.
