بیمارستان‌ها یکی از مراکز عمومی است که روزانه مراجعه کنندگان بسیاری دارد. بیمارانی که هر روز به دلایل مختلف به این مراکز مراجعه می‌کنند و لازم است از حقوق اولیه خود برای بهره‌مندی بهتر و کاملتر از خدمات درمانی آگاه باشند.
درج نوع بیماری در بالای تخت بیمار ممنوع است
درج نوع بیماری در بالای تخت بیمار یکی از مواردی که معمولا در تمامی مراکز درمانی با آن مواجه هستیم، وقتی پرستار برگه‌ای را که حاوی نام، سن و نوع بیماری فرد را در بالای تخت وی و در معرض دید عموم نصب می‌کند.
این کار یک عمل عادی و معمول است که تا امروز بارها شاهد آن بوده‌ایم؛ اما بهتر است بدانید که این کار به نوعی انتشار اطلاعات شخصی و محرمانه بیمار محسوب شده و طبق قانون ممنوع است.
انتشار نوع بیماری معادل افشای سر و تخلف است
این ممنوعیت از آنجا ناشی می‌شود که به‌موجب «ماده 4 آیین‌نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای شاغلان حرفه‌ای پزشکی و وابسته - مصوب 1390» که طی آن اعلام شد، شاغلان حرفه‌های پزشکی و وابسته حق افشای اسرار و نوع بیماری بیمار، مگر به‌موجب قانون مصوب مجلس شورای اسلامی را ندارند.
اعلام نوع بیماری معادل افشای سر و تخلف انتظامی لحاظ شده و متخلفان از این امر مستند به بند الف ماده 37 همان آیین‌نامه و تبصره آن به مجازات بند الف تا د از تبصره یک ماده 28 قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی - مصوب 1383 (تذکر شفاهی تا محرومیت از اشتغال به حرفه‌های پزشکی و وابسته از سه ماه تا یک سال در محل ارتکاب تخلف) محکوم می‌شوند.
همچنین بر اساس ماده 648 قانون تعزیرات و مجازات بازدارنده - مصوب 1375 که بیان داشته: اطباء و جراحان و ماماها و داروفروشان و تمامی کسانی که به مناسبت شغل و حرفه خود محرم اسرار می‌شوند؛ هرگاه در غیر موارد قانونی، اسرار مردم را افشاء کنند به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا به یک‌میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.
اطلاعات بیمار محرمانه است
به نظر می‌رسد که اعلام نوع بیماری یا تشخیص اولیه بر روی اتیکت بالای سر بیمار در بیمارستان‌ها همزمان تخلف انتظامی و جرم محسوب شده و قابل شکایت انتظامی و کیفری در دادسرای انتظامی نظام پزشکی و دادسرای عمومی و انقلاب (دادسرای تخلفات پزشکی) است.
در همین ارتباط احسان شمسی‌گوشکی مدیر اخلاق پزشکی سازمان نظام پزشکی گفت: «به‌صورت کلی باید بگویم که تمام اطلاعاتی که بیمار در اختیار پزشک، کادر درمان و مراکز درمان می‌گذارد، محرمانه محسوب می‌شود و هیچ‌کسی حق ندارد، این اطلاعات را منتشر کند.»
شمسی با اشاره به اینکه حتی نوشتن نوع بیماری بر بالای تخت بیماران بر اساس استاندارد‌های اخلاق پزشکی مجاز نیست، افزود: «کارکنان سازمانی اعم از پزشک، پرستار، بهیار و سایر کادر بیمارستان که به پرونده بیمار دسترسی دارند به‌هیچ‌عنوان نمی‌توانند اطلاعات بیمار را منتشر کنند و این خلاف است.»
جنبه خصوص جرم افشای اطلاعات
اگرچه این کار غالباً برای حفاظت بهداشتی کارکنان درمانی صورت می‌گیرد اما به نظر می‌رسد در این مهم، حقوق بیمار و قوانین کشوری رعایت نشده و گاهی می‌تواند منجر به شکایت موجه بیمار می شود؛ افشای سر بیمار از جرائمی است که فاقد جنبه عمومی است و فقط دارای وجه خصوصی و رسیدگی به آن فقط در صورت وجود شاکی خصوصی انجام خواهد شد (ماده 727 قانون تعزیرات و مجازات بازدارنده - مصوب 1375).
لزوم اقدام قانونی وزارت بهداشت
در این‌باره بهتر است وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان نظام پزشکی طی صدور بخشنامه‌هایی درج تشخیص بیماری در اتیکت مشخصات بیمار در بیمارستان‌ها را ممنوع اعلام کنند و اگر ضرورت بهداشتی برای این کار وجود دارد از کدهای طبقه‌بندی‌شده به‌جای نام بیماری‌ها برای این مهم استفاده شود.
