- نبود سیاست های از پیش تعیین شده برای کنترل نماسازی ها و همچنین ارایه نشدن الگوی مناسب معماری برای مناطق مختلف شهری در تهران، طی یک دهه اخیر موجب شده، سیما و منظر پایتخت به سمت بی هویتی سوق پیدا کند. ساختمان های بی هویتی که هیچ نشانی از ارزش های معماری ایرانی در آنها دیده نمی شود.
به گزارشافکارخبر، اگرچه در تمام دنیا برای خلاقیت و طراحی‌های خاص نمای ساختمان‌ها ارزش و اهمیت قائل هستند و طرح‌های خلاقانه مورد توجه قرار می‌گیرند اما چارچوب و ضوابط خاصی برای نماها تعیین می‌شود تا شهر دچار چهره‌ای متناقض و ناهمگون نشود. به‌عنوان مثال در تعیین نمای یک ساختمان با توجه به محل واقع شدن آن و نوع بافت محدوده، ضوابط خاصی در مورد جنس و نوع مواد به‌کار رفته در نما و حتی نحوه نورپردازی مشخص می‌شود اما از آنجا که چنین الگوی مشخصی در مورد نمای بیرونی ساختمانهای شهر تهران رعایت نمی‌شود آشفتگی گسترده‌ای در نمای بصری شهر به
وجود آمده است.
کارشناسان شهرسازی و معماری می گویند نگاهی گذرا به بافت تاریخی تهران در محدوده های مرکزی شهر نشان می دهد که نوع معماری پایتخت در گذشته از هویتی یک دست و ایرانی برخوردار بوده و حتی با ورود ایده های معماری غربی نیز این هویت ایرانی در لایه های درونی و بیرونی ساختمان های مدرن آمیخته شده است اما از زمانی که زمین و مسکن به عنوان یک کالا، نقش برجسته ای در اقتصاد کلانشهرها، ویژگی کنترل شده ای که در معماری وجود داشت، از میان رفت. به گفته آنها ورود غریبه جدید در بخش شهرسازی و معماری سبب شد تا نوعی بی هویتی گریبانگیر ساختمان های شهر شود. این پدیده شوم از اوایل دهه ۵۰ آغاز شده
و طی یک دهه اخیر ابعاد گسترده تری یافته است.
آشفتگی نمای بصری ساختمانهای شهر مدیریت شهری تهران را به فکر انداخته تا با طراحی یک الگوی منسجم و یکپارچه در سه دسته ضابطه کلی و موردی، چهره ناهمگون نمای ساختمانهای شهر را ساماندهی کند و به «آرامش دیداری» نمای عمومی شهر کمک کند. مدیریت شهری تهران با این تفکر که نمای ساختمان‌ها و آپارتمان‌های شهر به حقوق عمومی شهروندان تعلق دارد و مالکین موظف هستند بسیاری از بایدها و نبایدها را در طراحی و ساخت نمای بنای خود رعایت کنند، الگوی اولیه نمای استاندارد ساختمان‌ها را برای بررسی به شورای شهر تهران ارسال کرد تا پس از بررسی برای اجرا در سیستم صدور پروانه‌های
ساختمانی ثبت و به مناطق ۲۲ گانه شهر تهران ابلاغ شود. الگویی که با اما و اگرهای بسیاری از سوی اعضای شورا همراه شد. چرا که بسیاری از آنها معتقد بودند این لایحه پیش از این نیز در شهرداری مورد بررسی قرار گرفته اما اجرای آن به فراموشی سپرده شده است.
تشکیل شورای راهبردی برای نقشه های نمای ساختمان
با تایید اولیه لایحه ساماندهی وضعیت سیما و منظر شهری در هفته گذشته و تشکیل یک شورای راهبردی سازوکار ویژه‌ای برای این لایحه تعیین شده تا در مسیر صدور پروانه ساختمانی، نقشه‌های نما همچون سایر نقشه‌های معماری به تایید سیستم برسد و پس از آن پروسه صدور پروانه ساختمانی تکمیل شود. همچنین مدیریت شهری بنا دارد برای مالکانی که به اجرای ضوابط نمای ساختمان‌ها اقدام می‌کنند، تخفیف‌هایی در هزینه صدور عوارض ساختمانی در نظر بگیرد. چارچوب اجرایی این لایحه قرار است با تشکیل یک شورای راهبردی متشکل از مدیران شهری و دولتی و مجلس و همچنین پنج کارگروه تخصصی با محوریت معاونت
شهرسازی و معماری و سازمان زیباسازی شکل بگیرد.
این لایحه شامل سه مرحله کلی انضباط نما، نظم نما و انتظام نما است که فعلا تدوین مرحله نخست عملیاتی شده است. مرحله انضباط نما در ۳۰ ضابطه اصلی در چهار محور با رویکرد ایجابی، سلبی و توصیه‌ای تهیه شده است، به این معنی که اجرای آن دسته از ضوابط نمای ساختمان که رویکرد ایجابی دارد برای مالکان و سازنده‌ها الزام‌آور و دسته احکام سلبی به معنای خط قرمزی است که باید از آن پرهیز کنند و برای بخشی از ضوابط حالت توصیه‌ای در نظر گرفته شده است.
اما برخی نمایندگان شورای شهر تهران تردیدهای جدی به این لایحه وارد می کنند. محمد سالاری رئیس کمیسیون شهرسازی شورا با وجود آنکه تصویب این لایحه را قدم بزرگی در مسیر اصلاح نماها می داند اما می گوید: این حوزه برخلاف سایر ضوابط ساخت‌وساز چندان سنجش‌پذیر و کمی نیست، بلکه آنچه در ضوابط نمای ساختمان‌ها اجرایی می‌شود بیشتر بر خلاقیت و مبانی کیفی استوار است بنابراین تصمیم گرفته شد تا ضوابط این حوزه نمای ساختمان در سه بخش سلبی، ایجابی و توصیه‌ای با ذکر مصادیق آنها طراحی و تدوین شود.
سالاری با اشاره به تکلیف اجرانشده شهرداری در حوزه تدوین ضوابط سیما و منظر شهری در چند سال گذشته اظهار کرد: اشکال تکلیف تعیین شده برای شهرداری تهران از سوی شورای شهر این بود که معاونت مسوول این موضوع یعنی معاونت شهرسازی و معماری طی دوره‌ای از حوزه اصلی وظایف کاری خود خارج شده بود و بر مسائل درآمدی تمرکز کرده بود و در مقابل تدوین این لایحه بر عهده سازمان زیباسازی شهرداری قرار گرفته بود. از این رو برای انتقال این مسوولیت به حوزه اصلی خودش مدتی زمان نیاز داشتیم.
حالا باید منتظر بود و دید آیا تکلیف تازه تصویب شده شهرداری اجرایی خواهد شد و نمای بیرونی ساختمانهای شهر نظم جدیدی پیدا می کنند یا نه؟
